Streszczenie
Nowela rozpoczyna się opisem chłopca, który do późnych godzin nocnych siedzi nad książkami. Pan Wawrzynkiewicz zauważa, że przecież niedawno odrabiał lekcje z chłopcem. Ten jednak co rusz zapominał wiedzy, którą powinien przyswoić. Michaś miał problemy z nauką, a niemieccy nauczyciele wymagali od niego coraz więcej. Chłopiec bardzo kochał swoją mamę, a wiedząc o jej chorobie nie chciał dodatkowo powodować u niej zmartwień. Nauczyciel martwił się o swojego podopiecznego, jednak nie widział innego wyjścia.
Mężczyzna opisuje swoje podejście pedagoga, zauważa też, że zrodziło się w nim niezwykłe uczucie do owdowiałej matki Michasia. Chęć wywołania u niej uśmiechu skłaniała zarówno chłopca, jak i pedagoga do ciężkiej pracy. Nauczyciel podkreśla cnoty serca zarówno matki, jak i chłopca.
Nauczyciel miał za zadanie dbać także o zdrowie chłopca z nim mieszkającego. Wydawało się to jednak niemożliwym – brak znajomości niemieckiego wymagał na Michasiu niezwykle intensywną pracę.
Michaś kształcony był na młodego patriotę, a szereg obelg, które słyszał w szkole na temat swojej ojczyzny prawdziwie go raniły. Chłopiec podejmował nadludzki wysiłek nauki i wydawało się niemożliwym by dalej podołał szkolnym wymaganiom. Otrzymywał listy od swojej matki, która podkreślała jak bardzo wierzy w syna. Gdy tylko dostał on złe oceny poprosił nauczyciela by nie przesyłał ich matce. Miał nadzieję poprawić je do czasu świąt. Po paśmie sukcesów dostał jednak publiczną naganę, której uniknął prymus Owicki.
Przemęczony chłopiec utracił wiarę we własne zdolności. Michaś zdobył kolejną naganę za swoje zachowanie i zrezygnowany niemalże się podał. Nauczyciel nadał list do matki chłopca, w którym wyjaśniał sytuację.
Zbliżały się święta, a z Zalesia przyszedł list. Matka Michasia chciała tylko, żeby starał się on o oceny, a jego wysiłki były widocznymi dla nauczycieli. Jednak świadectwo chłopca było bardzo złe. Chłopiec został usunięty ze szkoły, gdyż nie podporządkowywał się regułom niemieckich nauczycieli drwiących z każdego przejawu polskości.
Chłopiec strasznie się rozchorował. W gorączce majaczył powtarzając lekcje. Nauczyciel wezwał jego matkę. Kobieta była lekko posiwiała. Chłopiec konał wypowiadając zapamiętane z lekcji frazy. Zmartwiona matka czuwała przy jego łóżku. Przez chwilę wydawało się, że jest dla niego szansa. Jednak chłopiec zmarł, a jego ciało zostało wystawione w pokoju, w którym spędzał czas na nauce. Tam też pojawili się jego koledzy szkolni. W ostatnim zdaniu nauczyciel wspomina, że od opisywanych wydarzeń minął rok. Jednak on dalej pamięta swojego ucznia.
Plan wydarzeń
1. Nocna nauka chłopca.
2. Miłość do matki jako motywacja do nauki.
3. Problemy Michasia z niemieckimi nauczycielami.
4. Ukrycie przed matką cezury.
5. Sukcesy Michasia.
6. Otrzymanie nagany przez chłopca.
7. List nauczyciela do matki.
8. Prośba skierowana do chłopca.
9. Usunięcie Michasia ze szkoły.
10. Zapalenie mózgu ucznia.
11. Pojawienie się matki.
12. Konanie Michasia.
13. Rozpacz matki.
„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...
Streszczenie „Pieśń nad pieśniami” to dialog pomiędzy Oblubieńcem i Oblubienicą. W pierwszej pieśni wzajemnie zachwycają się oni urodą swego partnera. Ona...
„Pochwała złego o sobie mniemania” to wiersz Wisławy Szymborskiej który stanowi filozoficzną refleksję nad moralnością. Pod względem formalnym tekst...
Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....
Streszczenie Powieść Stefana Żeromskiego „Popioły” miała być w zamierzeniu autora przekrojowym obrazem społeczeństwa polskiego na przełomie XVIII i XIX wieku....
„Albatros” Charlesa Baudelaire’a to wiersz autotematyczny w którym twórca wypowiada się na temat istoty poezji i kondycji samego poety. W tekście...
„Koniec XIX wieku” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i kryzysu kultury europejskiej. Poeta zadaje w nim dramatyczne...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Tom I Rok 1647 był to dziwny rok w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia. Narrator wspomina niebywale...