Władysław Reymont w powieści „Chłopi” bardzo trafnie przedstawia charakterystyczną dla wiejskiej społeczności hierarchię wartości. Pisarz pokazuje, że wieś stanowi zwartą gromadę kierującą się określonymi zasadami i eliminującą jednostki niedostosowane do kanonów zachowań wyznaczanych przez tradycję i moralność.
Na szczycie drabiny wartości w świecie przedstawionym „Chłopów” z pewnością znajduje się ziemia. Ilość posiadanego gruntu wyznacza pozycję mieszkańców w lipieckiej gromadzie, dlatego najzamożniejszy gospodarz we wsi, Maciej Boryna jest przywódcą całej społeczności i najlepszą partią w okolicy. Z kolei los bezrolnych chłopów jest godny ubolewania: stara Agata czy Bylica muszą zostać żebrakami i opuścić rodzinną wieś, ponieważ nie mają własnej ziemi i są zbyt starzy i niedołężni, żeby pracować u zamożniejszych gospodarzy.
Ziemia jest jednocześnie wartością niemal metafizyczną. Chłopi obdarzają ją szacunkiem i czczą niczym pierwotne bóstwo. Każda czynność wykonywana w polu ma charakter rytualny – np. zasiew ziarna stanowi symbol nowego życia. Jednocześnie niemal sakralny stosunek do ziemi staje się źródłem kultu pracy jako obcowania z ową metafizyczną siłą.
Istotny krąg wartości stanowi również wiara chrześcijańska i wynikające z niej nakazy moralne. Przestrzeganie podstawowych zasad dekalogu, jak szacunek dla symboli religijnych, kult siwego włosa czy niepożądanie cudzej żony są w Lipcach podstawą etycznej oceny członków społeczności. Z tego powodu Jagusia, która żyje niejako ponad owym porządkiem, angażując się w romanse z żonatymi mężczyznami i zdradzając własnego małżonka, ostatecznie zostaje wygnana ze wsi. Jej wypędzenie jest porównane do wyrwania chwastu, czyli pozbycia się zła.
Kult ziemi i wiary wiąże się oczywiście z określoną obrzędowością. Nakazy tradycji stanowią w Lipcach niezmiernie ważną część życia. Przejawia się to głównie w obyczajach towarzyszących np. narodzinom, ślubom czy pogrzebom. Tradycja wyznacza jednak również zachowania społeczne i rodzinne. I tak małżeństwa kojarzone są nie ze względu na uczucie łączące nowożeńców, ale z rozsądku. Często jest to po prostu wynik chłodnej kalkulacji, jak w wypadku Dominikowej, która wydaje młodziutką córkę za sześćdziesięcioletniego Borynę.
Edyp wychował się w Koryncie na dworze Polybosa i Merope. Wydawać by się mogło że wiódł tam szczęśliwe spokojne życie. Niestety nazywano go podrzutkiem co sprawiało...
Jedną z cech dramatu antycznego jest przekonanie że nad ludzkim losem ciąży fatum którego nie można cofnąć ani zmienić. Nie da się też mu zapobiec. O życiu...
„Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska napisane zostały najprawdopodobniej w okresie pięciolecia między 1690 a 1696 r. Obejmują one wydarzenia rozgrywające się...
Wiosna to niezwykła pora roku. Podczas niej przyroda zaczyna żyć na nowo. Trawa staje się zielona i pachnąca. Ziemia także zmienia swój zapach. Na łąkach oraz...
„Zdążyć przed Panem Bogiem” to bodaj najsłynniejsza książka Hanny Krall. Sama autorka uznawana jest za „królową polskiego reportażu” lub...
Wysoki sądzie zasiadający dziś na ławie oskarżonych Zenon Ziembiewicz to człowiek który nie sprostał pokładanym w nim nadziejom. Jako prezydent zawiódł...
Mitologia była czymś co w czasach starożytności i średniowiecza (w przypadku terenów pogańskich) porządkowało ludziom obraz świata. Nie wszyscy oczywiście uznawali...
W „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego pobrzmiewają różne koncepcje filozoficzne zarówno epoki pozytywizmu jak i całego dziedzictwa europejskiej...
„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....