Władysław Reymont w powieści „Chłopi” bardzo trafnie przedstawia charakterystyczną dla wiejskiej społeczności hierarchię wartości. Pisarz pokazuje, że wieś stanowi zwartą gromadę kierującą się określonymi zasadami i eliminującą jednostki niedostosowane do kanonów zachowań wyznaczanych przez tradycję i moralność.
Na szczycie drabiny wartości w świecie przedstawionym „Chłopów” z pewnością znajduje się ziemia. Ilość posiadanego gruntu wyznacza pozycję mieszkańców w lipieckiej gromadzie, dlatego najzamożniejszy gospodarz we wsi, Maciej Boryna jest przywódcą całej społeczności i najlepszą partią w okolicy. Z kolei los bezrolnych chłopów jest godny ubolewania: stara Agata czy Bylica muszą zostać żebrakami i opuścić rodzinną wieś, ponieważ nie mają własnej ziemi i są zbyt starzy i niedołężni, żeby pracować u zamożniejszych gospodarzy.
Ziemia jest jednocześnie wartością niemal metafizyczną. Chłopi obdarzają ją szacunkiem i czczą niczym pierwotne bóstwo. Każda czynność wykonywana w polu ma charakter rytualny – np. zasiew ziarna stanowi symbol nowego życia. Jednocześnie niemal sakralny stosunek do ziemi staje się źródłem kultu pracy jako obcowania z ową metafizyczną siłą.
Istotny krąg wartości stanowi również wiara chrześcijańska i wynikające z niej nakazy moralne. Przestrzeganie podstawowych zasad dekalogu, jak szacunek dla symboli religijnych, kult siwego włosa czy niepożądanie cudzej żony są w Lipcach podstawą etycznej oceny członków społeczności. Z tego powodu Jagusia, która żyje niejako ponad owym porządkiem, angażując się w romanse z żonatymi mężczyznami i zdradzając własnego małżonka, ostatecznie zostaje wygnana ze wsi. Jej wypędzenie jest porównane do wyrwania chwastu, czyli pozbycia się zła.
Kult ziemi i wiary wiąże się oczywiście z określoną obrzędowością. Nakazy tradycji stanowią w Lipcach niezmiernie ważną część życia. Przejawia się to głównie w obyczajach towarzyszących np. narodzinom, ślubom czy pogrzebom. Tradycja wyznacza jednak również zachowania społeczne i rodzinne. I tak małżeństwa kojarzone są nie ze względu na uczucie łączące nowożeńców, ale z rozsądku. Często jest to po prostu wynik chłodnej kalkulacji, jak w wypadku Dominikowej, która wydaje młodziutką córkę za sześćdziesięcioletniego Borynę.
Śmierć choć nieuchronna nigdy nie jest łatwa. W jej obliczu każdy człowiek czuje się zagubiony przerażony. Niezależnie czy to jego dotyczy to co nieuchronne czy jego...
DefinicjaPytanie retoryczne to pytanie które często pojawia się w literaturze czy też w różnego rodzaju mowach przemówieniach oraz wypowiedziach kierowanych...
Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...
Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...
Santiago bohater powieści Ernesta Hemingwaya „Stary człowiek i morze” mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęsk”. To bardzo paradoksalna...
Olejny obraz Maxa Ernsta „Dzień i noc” pochodzi z 1941 roku. Namalowany został w Stanach Zjednoczonych gdzie artysta udał się uciekając przez trwającą w Europie...
Ktoś mądry powiedział że trzeba umieć zachować złoty środek. Na pytanie co zmieniłbyś we współczesnym świecie gdybyś miał wielką władzę lub potężną...
Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...
Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...