„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego wydane zostało w 1924 r., a więc sześć lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Powieść przedstawiająca losy Cezarego Baryki sytuowana jest w gronie najwybitniejszych powieści politycznych w historii polskiej literatury. Fakt ten nie może dziwić, gdyż fabuła utworu w znacznej mierze toczy się wokół dyskusji na temat kształtu odrodzonej Rzeczpospolitej. Autor nie poprzestaje jednak na ukazaniu trudnej sytuacji ojczyzny i posuwa się o krok dalej, ukazując czytelnikowi bogate tło polityczno - społeczne.
Wydarzeniem napędzającym akcję pierwszej części powieści Żeromskiego jest wybuch I wojny światowej. To wtedy główny bohater zostaje w Baku sam pod opieką matki. Kolejne fragmenty utworu można więc odczytywać jako swoiste studium wpływu wojny na rodzinę (wystarczył wyjazd ojca, by Cezary rozhulał się i stał się prawdziwym utrapieniem dla pani Jadwigi) oraz życie większej zbiorowości, jaką jest całe miasto. Punkt kulminacyjny „Szklanych domów” to wybuch rewolucji i późniejsze wprowadzanie w życie jej haseł. W epizodach poświęconym tym wydarzeniom czytelnik dostrzega obraz pogrążonego w chaosie miasta oraz poznaje mechanizmy rządzące rewolucją, a w tym nadużycia i przekłamania bolszewików.
Historia głównego bohatera „Przedwiośnia” jest ściśle związana z formowaniem się struktury polskiego państwa. Baryka poznaje Szymona Gajowca, a niedługo później broni kraju przodków przed nadciągającym ze wschodu najeźdźcą. Dla młodego mężczyzny jest to nie tylko czas heroicznej walki, ale także cennej nauki, której pobieranie kontynuuje w Nawłoci. Obdarzony szczególną wrażliwością społeczną bohater nie może biernie przyglądać się ludzkiemu cierpieniu. Chociaż czerpie olbrzymią radość z przebywania w majątku Wielosławskiego, z niepokojem spogląda na ciężko pracujących i ubogich chłopów. W dodatku w tym okresie przeżywa zawód miłosny, co ułatwia mu dokonanie wyboru dalszej drogi życiowej.
Jak na swój młody wiek Cezary Baryka doświadczył bardzo dużo. Niewiele wiedział jednak o Polsce, która wciąż była dla niego nowym miejscem. Dlatego z wielkim zapałem chłonął kolejne wiadomości i prowadził wartościowe obserwacje. Mistrzostwo tego zabiegu opiera się na tym, że podążający za Baryką czytelnik również otrzymuje szczegółowy obraz sytuacji Rzeczpospolitej, poznaje ją kompleksowo. Zapewne i on z wątpliwościami i krytycyzmem przygląda się dwóm głównym koncepcjom odbudowy Polski - tej utożsamianej przez Gajowca (ewolucyjna, umocnienie granic, wprowadzenie wspólnej waluty, następnie szereg reform) i tej związanej z Antonim Lulkiem i komunistami (ponadnarodowa, władza w ręce klasy robotniczej, gwałtowny przewrót, hasła odnoszące się do równości społecznej).
Szczególna wrażliwość społeczna oraz rozczarowanie obrazem Rzeczpospolitej popychają głównego bohatera do udziału w manifestacji robotniczej. Analiza jego wcześniejszych wyborów i decyzji nasuwa wnioski, że owo działanie podyktowane było raczej impulsem, silnym poczuciem konieczności wprowadzenia jakichkolwiek zmian. Nie zmienia to jednak faktu, że zakończenie „Przedwiośnia” łączy Barykę z komunistami (w stosunku do których miał przecież wiele zarzutów).
Pozostali bohaterowie powieści Żeromskiego nie są apolityczni. Poznany na froncie Hipolit Wielosławski z wielką powagą broni dawnych tradycji i obyczajów, czego dowód daje odwodząc Barykę od myśli o podjęciu pracy w charakterze pomocnika pisarza (urzędnika). Tłumaczy mu nawet, ze byłoby to nietaktem, zdradą swej warstwy społecznej. Drugim przykładem - na pewno bardziej wyrazistym - postaci uwikłanej w politykę jest Antoni Lulek, student prawa, zwolennik komunizmu. To właśnie on zabiera Barykę na spotkanie przedstawicieli tejże formacji ideowej.
„Przedwiośnie” w sposób bardzo szczegółowy unaocznia czytelnikowi sytuację polityczno - społeczną Rzeczpospolitej, przedstawiając mu ją zarówno z perspektywy narratora, jak i głównego bohatera. O ile postać snująca opowieść zachowuje chłodny dystans i stara się być obiektywna, o tyle Cezary Baryka do poszczególnych problemów podchodzi w bardzo emocjonalny sposób.
Dzieło Stefana Żeromskiego jest więc iście mistrzowską realizacją założeń powieści politycznej (wyeksponowanie idei, poglądów i koncepcji, zarysowanie bieżącej sytuacji, liczne komentarza i oceny itp.), a jego doskonałość kompozycyjna opiera się na umieszczeniu w centrum wydarzeń Cezarego Baryki - człowieka młodego, ambitnego i niezwykle wrażliwego.
Słynna „Pieta watykańska” którą Michał Anioł wykonał na zamówienie kardynała Jeana Bilhèresa de Lagraulasa stanowi jedno z najważniejszych...
„Dama z łasiczką” („Dama z gronostajem”) została namalowana przez Leonarda da Vinci techniką olejną z użyciem tempery na desce orzechowej o rozmiarach...
Leżałem na szpitalnym łóżku i wpatrywałem się w biały sufit i wiszące na nim lampy. Wokół mnie było sporo zamieszania lekarze i pielęgniarki biegali...
Związki literatury i polityki były wyjątkowo mocne w XIX-wiecznej Polsce. Państwo polskie przestało istnieć po rozbiorach jakie miały miejsce w poprzednim stuleciu. Nadzieje...
W „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego pobrzmiewają różne koncepcje filozoficzne zarówno epoki pozytywizmu jak i całego dziedzictwa europejskiej...
Barok należało do epok które szczególną wagę przywiązują do wątku śmierci i przemijania. Oczywiście problemy związane ze świadomością własnego końca...
Louis Vauxcelles francuski krytyk sztuki w czasie podziwiania wystawy obrazów miał krzyknąć iż widzi Donatella wśród bestii (Donatello był renesansowym rzeźbiarzem)....
Nazwa renesans pochodzi od francuskiego słowa „renaissance” znaczącego odrodzenie. Doskonale odzwierciedla ono charakter tej epoki która narodziła się...
Starsi ludzie często powtarzają że dzisiejsza młodzież ma „wszystko”. „Za naszych czasów nie było takich możliwości” – powtarzają....