Romantyzm był szczególną epoką w historii literatury i kultury. Odrzucenie prymatu rozumu i zwrócenie się w stronę uczucia i wyobraźni, pragnień jednostki oraz jej niemal niezmierzonych możliwości przyniosło wiele zmian w hierarchii ludzkich wartości. Najbardziej widoczne są te, które zaszły w koncepcji miłości. Nowa wizja tego uczucia staje w opozycji do praw rządzących światem, będąc kontynuacją refleksji zapoczątkowanej przez sentymentalistów.
Wykładnię romantycznej wizji miłości odnaleźć można przede wszystkim w utworach tej epoki. Już w napisanej przez Mickiewicza „Romantyczności”, która interpretowana jest jako swoisty manifest nowego okresu, dostrzec można uczucie wykraczające daleko poza ziemskie konwenanse i reguły. Duchowy wymiar miłości zaakcentowany zostaje także w innych dziełach Mickiewicza - IV części „Dziadów” (Gustaw - Pustelnik cierpiący z powodu odrzucenia przez ukochaną, co nastąpiło ze względu na pojawienie się bardziej zamożnego kandydata) oraz wierszu „Do M***”, którego podmiot liryczny zaznacza, iż każde miejsce odwiedzone przezeń wspólnie z ukochaną pochłonęło część jego duszy. W podobny sposób uczucie to ujęte zostało w napisanym przez Słowackiego wierszu „Ostatnie wspomnienie. Do Laury”. I tutaj uwydatniony zostaje duchowy i emocjonalny wymiar miłości, a niejako patronem tego stanu nazwać można pamięć - skarbnicę przeżyć.
Kordian - tytułowy bohater dramatu Słowackiego - jest postacią pozbawioną szczęścia w sferze uczuciowej. Jednym z najważniejszych punktów jego młodości był zawód, jakiego doznał z powodu Laury. Nieco starsza kobieta, chociaż spędzała z młodzieńcem wiele czasu, nie traktowała wyrazów jego uczucia w sposób poważny. Jego szczerość oraz towarzyszący mu ból poznała dopiero wówczas, gdy w pamiętniku przeczytała wiersz autorstwa bohatera oraz dowiedziała się o próbie samobójczej.
Kolejne rozczarowanie miłosne sotkało Kordiana na terenach dzisiejszej Italii, a więc na ziemi będącej kolebką najpiękniejszych historii miłosnych (Dante i Beatrycze, „Sonety do Laury”, „Romeo i Julia”). Tym razem doświadczenie okazało się o wiele bardziej bolesne. Wioletta - piękna Włoszka - odrzuciła bohatera, usłyszawszy, że utracił diamenty (próbował zdobyć pieniądze, grając w karty). W ciągu kilku chwil iluzja rozproszyła się, a naprzeciwko stanęły obce sobie osoby. Rozstanie z Wiolettą ostatecznie uświadomiło protagonistę, iż świat, w którym żyje, rządzi się bezwzględnymi zasadami, a jedną z głównych wartości jest pieniądz.
Bohater dramatu Juliusza Słowackiego jest typową postacią romantyczną. Ideały i uczucia mają dla niego wielkie znaczenie, gotów jest do największych poświęceń, by bronić tych fundamentów swego świata. Jednak sfera ta zupełnie nie przystaje do społecznych konwenansów i zwyczajów, gdzie o wiele wyżej ceni się to, co materialne. Stąd los romantyka - w tym wypadku reprezentowanego przez Kordiana - nie należał do łatwych. Wyidealizowana koncepcja uczucia łączącego dwoje osób najczęściej stawała sie przyczyną klęski.
„Cierpienia młodego Wertera” - preromantyczne dzieło Johanna Wolfganga von Goethego - ukazują właśnie ten rodzaj miłości. Tytułowy bohater, zakochany w Lotcie (związanej przecież z Albertem), nie potrafił dokonać przewartościowania, a beznadziejne uczucie przypłacił życiem. Nie można zapomnieć o tym, iż przykład tej postaci zaowocował falą samobójstw w rzeczywistym świecie (popełniali je głównie nieszczęśliwie zakochani; w literaturze przytrafiło się to także Kordianowi). Tak, Werter znalazł wśród współczesnych swoich naśladowców, stajac się inspiracją także dla autorów.
W utwory romantyczne została także wpisana pewna doza krytyki pod adresem kobiet. Na Mont-Blanc Kordian wypowiada następujące słowa: Uczucia po światowych opadały drogach... / Gorzkie pocałowania kobiety - kupiłem...; wspomniany wcześniej Gustaw - Pustelnik kieruje pod ich adresem ten zwrot: Kobieto, puchu marny... Widoczne są tutaj aluzje do niestałości reprezentantek płci pięknej, do ich nieszczerości. Nie można jednak zapominać, iż w dużej mierze wynika to z pewnych konwencji, w jakich kobiety widziały minione epoki. Postawy zbliżone do określonych tymi wytycznymi prezentują dwie bohaterki doskonale znane miłośnikom polskiej literatury - Telimena i Podstolina. Obie są doświadczonymi kobietami (co wiąże się ze znajomością oświeceniowych trendów) i wdowami, obie cechują się pewnym sprytem i wyrachowaniem, dzięki czemu potrafią zadbać o swój los, przedkładając to nad piękno autentycznej miłości. Obie bohaterki znajdują także swoje kontrapunkty - dla Telimeny jest to Zosia, dla Podstoliny Klara.
Romantyczne poszukiwania miłości były niezwykle trudne. Wyidealizowane obrazy nie zawsze znajdowały odzwierciedlenie w świecie rzeczywistym, o czym wiedzieli także twórcy działający w tym okresie. Mickiewicz nie związał się z ukochaną Marylą Wereszczakówną, a jego związek z Cecylią Szymanowską nie należał do szczęśliwych. Także Słowacki przeżył wiele rozczarowań i do końca życia nie wszedł w trwały związek. Z kolei Zygmunt Krasiński został zmuszony przez ojca do poślubienia Elizy Branickiej, chociaż uczuciem darzył Delfinę Potocką.
Tomasz Judym należy do najbardziej charakterystycznych postaci polskiej literatury. Bohater „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego od lat fascynuje czytelników...
Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer Tetmajer był młodopolskim malarzem pochodził z rodziny inteligenckiej. W 1890 roku ożenił się z chłopką Anną Mikołajczykówną....
DefinicjaArchetyp to jedno z najważniejszych pojęć która wyjaśnia powtarzalność pewnych wątków postaci czy postaw które dostrzec można w literaturze...
Tetyda boginka morska była niezwykle piękna więc o jej rękę ubiegali Zeus i Posejdon. Jednakże ciążyła nad nią przepowiednia że urodzi ona syna który będzie...
Chyba mało która postać literacka cieszy się taką sympatią jak Tomek Sawyer bohater powieści Marka Twaina! Dowodzi tego nieustająca popularność książek opisujących...
Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” odczytywać można na kilku poziomach. Zwiera ona mocny ładunek symbolizmu – obrazy takie jak rozdarta sosna...
Główny bohater utworu „Lew czarownica i stara szafa” – Edmund – to chłopiec jeden z czwórki rodzeństwa który do magicznej krainy...
„Wolność wiodąca lud na barykady” to dzieło które stworzył Eugene Delacroix a jego inspiracją była rewolucja lipcowa. Opis Powstanie przeciwko Karolowi...
Zapadał wieczór. Nemeczek odczuwał chłód coraz bardziej. Od kilku dni był przeziębiony i miał wrażenie że czuje się coraz gorzej. Jednak miał ważną...