Franz Kafka jest pisarzem szczególnym. W ciągu swojego krótkiego, czterdziestoletniego życia, opublikował zaledwie kilka opowiadań. Swojemu najlepszemu przyjacielowi, Maxowi Brodowi zalecił przed śmiercią zniszczenie pozostałych po nim papierów. W dokumentacji tej znajdowały się rękopisy kilku niedokończonych dzieł. Brod nie wypełnił poleceń zmarłego przyjaciela, zamiast tego opublikował owe powieści. Były to między innymi „Zamek” i „Proces” – jedne z najsłynniejszych dzieł XX wieku. Wielu krytyków uważa, że nikt inny nie potrafił, tak jak Kafka oddać dylematów i cierpień człowieka w tej epoce.
Franz Kafka niemal całe życie związany był z Pragą. Urodził się tam w 1883 roku. Miasto należało wówczas do cesarstwa Austro-Węgierskiego i zamieszkiwało je wielu Niemców. Sam przyszły pisarz należał do rodziny żydowskiej, posługującej się niemieckim – w tym też języku spisane są wszystkiego jego dzieła.
Życie Kafki nie odbiegało wiele od typowego losu klasy średniej w Europie Środkowej. Brakowało w nim skandali, czy awantur typowych dla bohemy artystycznej. Pisarz skończył studia prawnicze i pracował w firmie ubezpieczeniowej. Przez niemal całe życie mieszkał z rodzicami, dopiero kilka lat przed śmiercią wyprowadził się do Berlina, gdzie osiadł razem z kochanką i muzą, Dorą Diamant. Chory na gruźlice, zmarł w 1924 roku.
Pochodzący od jego nazwiska przymiotnik „kafkowski” określa sytuację bezsensowną, straszną i groteskową. Znakomicie oddaje to treść dzieł Kafki. Opisywał on na przykład proces człowieka (Józefa K.), który zostaje oskarżony o coś – ale nie dowiaduje się, o co. Zmagania z sędziami i urzędnikami kończą się wyrokiem śmierci i zabiciem Józefa. Krytycy dopatrują się w tej wizji rozpoznania sensu przyszłych społeczeństw totalitarnych, gdzie ludzie traktowani są jak przedmioty przez bezduszną administrację i eksterminowani z niezrozumiałych powodów. Czy na przykład Holocaust nie stanowił tego typu wydarzenia? Miliony ludzi wymordowano z powodu rasistowskich obsesji, których oni sami nie rozumieli – jednocześnie owych mordów dokonano z przerażającą, biurokratyczną precyzją („Proces”).
W innym dziele Kafka opisuje człowieka, który pewnego dnia budzi się jako olbrzymi owad („Przemiana”). Gregor Samsa, bohater opowiadania, nie pojmuje swojej sytuacji, czuje się wyalienowany i znienawidzony przez bliskich. W końcu umiera, a czytelnik zostaje z przerażającym pytaniem, czy my wszyscy, ludzie XX i XXI wieku, nie przypominamy w jakiś sposób Samsa.
Twórczość Kafki wyrażała nastroje niepokoju i lęki metafizyczne. Dzięki temu autor zyskał pośmiertną popularność w latach pięćdziesiątych, gdy egzystencjalizm stał się dominującą intelektualną modą. Mody przemijają, jednak entuzjazm czytelników wobec twórczości Kafki okazał się trwał. Do jego dzieł nawiązywało wielu innych artystów – np. zespoły Pink Floyd (piosenka „The Trial”) oraz Armia (płyta „Der Prozess”)