„Cebula” to wiersz Wisławy Szymborskiej, który przyjmuje formę intelektualnego konceptu. Poetka tworzy efektowne porównanie tytułowego warzywa i człowieka, a całe rozumowanie zmierza do zaskakującej pointy. Początkowe słowa tekstu wskazują na to, że podmiot liryczny bierze udział w szerszej dyskusji, a jego wywód o cebuli stanowi odpowiedź na wcześniej przedstawione argumenty.
Zastosowane w wierszu rozbudowane porównanie jest oparte na zasadzie opozycji i kontrastu. Sygnalizuje to już pierwsze zdanie tekstu: „Co innego cebula”. Poetka przytacza szereg przymiotów warzywa, które czynią je wcieleniem doskonałości. Okazuje się, że cebula „nie ma wnętrzności” – jej rdzeń wygląda bowiem identycznie jak zewnętrzna powłoka. Cecha ta pozwala cebuli „wejrzeć w siebie bez przerażenia”. Cebula jest „bytem niesprzecznym”, a więc harmonijnym. Ponadto zaś wszystkie cebule są identyczne – tworzą więc doskonałą jedność, jak „echo złożone w chór”.
Zupełnie odmiennie jest natomiast z człowiekiem. Podmiot liryczny, kiedy mówi o człowieku, używa pierwszej osoby liczby mnogiej, a więc mówi w imieniu całej ludzkiej zbiorowości. Poetka stwierdza, że w człowieku znajdują się „obczyzna i dzikość”. Istota ludzka nie zna zatem samej siebie i lęka się swoich ciemnych instynktów. Ambiwalencja wnętrza człowieka zostaje wyrażona w wierszu za pomocą paronomazji: „inferno w nas interny”. Podobne brzmienie słów „inferno” i „interny” sugeruje bowiem, że to, co wewnętrzne (interna) jest nieodłącznie związane z piekłem, a więc ciemnością i grzechem („interno).
Etyczną dwuznaczność ludzkiej duszy oddaje również epitet „pokrętne jelita”. Odnosi się on do kształtu dróg pokarmowych, ale oznacza również coś „pokrętnego”, a więc nieszczerego i skłamanego. Ostatnie słowa wiersza odwracają jednak zastosowane wcześniej wartościowanie cebuli i człowieka. Okazuje się, że słowa poetki miały wymowę ironiczną – pochwała okazała się ukrytym szyderstwem, a krytyka pochwałą. Podmiot liryczny stwierdza bowiem, że na szczęście oszczędzono nam „idiotyzmu doskonałości” Oksymoron ten zdradza prawdziwe poglądy poetki. Uważa ona mianowicie, że to właśnie niedoskonałość, wewnętrzna sprzeczność, konieczność dokonywania trudnych wyborów stanowią istotę człowieczeństwa.
„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest...
Wiersz Konstantego Ildefons Gałczyńskiego zaliczany bywa do najpiękniejszych i najpopularniejszych utworów miłosnych w dziejach polskiej poezji. Jak sam tytuł sugeruje...
Geneza „Chłopcy z Placu Broni” to powieść która była publikowana na łamach gazety „Tanulok Lapja”. Jej pojawienie się było wynikiem prośby...
Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...
„Portret kobiecy” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym autorka jak sam tytuł wskazuje podejmuje próbę stworzenia wizerunku kobiety. Szybko jednak...
„Pierwszy krok w chmurach” to opowiadanie Marka Hłaski. Jego akcja rozgrywa się leniwego sobotniego popołudnia. Trzech znajomych mężczyzn (Gienek Heniek i Maliszewski)...
Geneza „Lolita” to bodaj najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova. Geneza utworu do dzisiaj jest dyskutowana przez badaczy twórczości pisarza. Wielu z...
„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...