„Cebula” to wiersz Wisławy Szymborskiej, który przyjmuje formę intelektualnego konceptu. Poetka tworzy efektowne porównanie tytułowego warzywa i człowieka, a całe rozumowanie zmierza do zaskakującej pointy. Początkowe słowa tekstu wskazują na to, że podmiot liryczny bierze udział w szerszej dyskusji, a jego wywód o cebuli stanowi odpowiedź na wcześniej przedstawione argumenty.
Zastosowane w wierszu rozbudowane porównanie jest oparte na zasadzie opozycji i kontrastu. Sygnalizuje to już pierwsze zdanie tekstu: „Co innego cebula”. Poetka przytacza szereg przymiotów warzywa, które czynią je wcieleniem doskonałości. Okazuje się, że cebula „nie ma wnętrzności” – jej rdzeń wygląda bowiem identycznie jak zewnętrzna powłoka. Cecha ta pozwala cebuli „wejrzeć w siebie bez przerażenia”. Cebula jest „bytem niesprzecznym”, a więc harmonijnym. Ponadto zaś wszystkie cebule są identyczne – tworzą więc doskonałą jedność, jak „echo złożone w chór”.
Zupełnie odmiennie jest natomiast z człowiekiem. Podmiot liryczny, kiedy mówi o człowieku, używa pierwszej osoby liczby mnogiej, a więc mówi w imieniu całej ludzkiej zbiorowości. Poetka stwierdza, że w człowieku znajdują się „obczyzna i dzikość”. Istota ludzka nie zna zatem samej siebie i lęka się swoich ciemnych instynktów. Ambiwalencja wnętrza człowieka zostaje wyrażona w wierszu za pomocą paronomazji: „inferno w nas interny”. Podobne brzmienie słów „inferno” i „interny” sugeruje bowiem, że to, co wewnętrzne (interna) jest nieodłącznie związane z piekłem, a więc ciemnością i grzechem („interno).
Etyczną dwuznaczność ludzkiej duszy oddaje również epitet „pokrętne jelita”. Odnosi się on do kształtu dróg pokarmowych, ale oznacza również coś „pokrętnego”, a więc nieszczerego i skłamanego. Ostatnie słowa wiersza odwracają jednak zastosowane wcześniej wartościowanie cebuli i człowieka. Okazuje się, że słowa poetki miały wymowę ironiczną – pochwała okazała się ukrytym szyderstwem, a krytyka pochwałą. Podmiot liryczny stwierdza bowiem, że na szczęście oszczędzono nam „idiotyzmu doskonałości” Oksymoron ten zdradza prawdziwe poglądy poetki. Uważa ona mianowicie, że to właśnie niedoskonałość, wewnętrzna sprzeczność, konieczność dokonywania trudnych wyborów stanowią istotę człowieczeństwa.
„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej a...
Geneza czas akcji „Noce i dnie” to z pewnością największy sukces artystyczny polskiej pisarki Marii Dąbrowskiej. Julian Przyboś deklarował wręcz: Kiedy chcę...
Wiersz Jana Lechonia „Herostrates” nawiązuje do tytułowego Greka który w starożytności spalił świątynie Artemidy by zdobyć wieczną sławę. Jest to...
Streszczenie Pociąg monotonnie zapadał się w kolejne piaszczyste rowy. Główny bohater - Wicio - zwrócił na siebie uwagę konduktora charakterystyczną czapką....
Streszczenie Kajtuś był młodym zdrowym bociankiem najsilniejszym w gnieździe. Razem z mamą i dwójką rodzeństwa mieszkał na stodole. Wiecznie był głodny i często...
Geneza Wydane w 1933 r. „Sklepy cynamonowe” zyskały znaczną popularność i zagwarantowały Brunonowi Schulzowi miejsce w gronie najważniejszych twórców...
„Witajcie kochane góry…” to wiersz Jana Kasprowicza pochodzący z tomu „Księga ubogich”. Liryk stanowi wyraz zachwytu poety nad pięknem...
Streszczenie Opowiadania mówią o życiu Mikołajka – małego Francuza i o jego szkolnych przygodach. 1. Najmilsza pamiątka Dla wszystkich dzieci nastał wyjątkowy...
GenezaEliza Orzeszkowa napisała powieść „Nad Niemnem” w 1887 roku dzieło było drukowane w odcinkach na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. W formie...
