„Schyłek wieku” to wiersz Wisławy Szymborskiej z tomu „Ludzie na moście” (1986). Autorka napisała go pod koniec XX stulecia i zawarła w nim swoiste podsumowanie całego wieku. Nie mamy tu do czynienia z katastroficzną wizją końca, która zwykle pojawia się przy tego typu okazjach. Wręcz przeciwnie, poetka konstruuje chłodną, intelektualną analizę dziejów XX stulecia. Komentarze podmiotu lirycznego odnoszą się do konkretnych wydarzeń historycznych, ale ich wymowa ma charakter filozoficzny.
XX wiek zostaje w wierszu upersonifikowany. Jego zmierzanie ku końcowi oddaje się bowiem za pomocą obrazu staruszka, który „lata ma policzone”, „krok chwiejny” i „oddech krótki”. Trzeźwa ocena dokonań całego stulecia wypada raczej niekorzystnie. Miał być bowiem „lepszy od zeszłych”, ale tak się nie stało. Nie zatriumfowały szczęście i prawda. Nie wyeliminowano strachu oraz wielkich klęsk i katastrof, jak wojna czy głód. Wręcz przeciwnie wiek XX był erupcją dwóch wielkich konfliktów światowych, które pochłonęły miliony ofiar. Zamiast prawdy triumfowały zaś kłamliwe ideologie, jak faszyzm i komunizm.
Z przeszłych wydarzeń wypływa określona wiedza o świecie i jak się okazuje, nie nastraja ona optymistycznie. W wierszu obecne są ciemne, pesymistyczne tony. Poetka powiada bowiem, że „głupota nie jest śmieszna”, a „mądrość nie jest wesoła”. Podkreśla zatem, że nieracjonalne czyny prowadzą do strasznych skutków, a mądrość sprowadza się do przerażającej wiedzy o tym, do czego bywa zdolny człowiek.
Podmiot liryczny podsumowuje również kondycję współczesnej jednostki. XX wiek miał wydobyć na jaw boskie cechy człowieka: dobroć i siłę. Jak ironicznie stwierdza jednak poetka, „dobry i silny/ to ciągle jeszcze dwóch ludzi”. Często zatem największą władzę posiadają źli, a dobrzy są słabi.
W końcowej partii wiersza pada pytanie „Jak żyć” – zadaje je w liście jakaś osoba, którą poetka chciała zapytać o to samo. Z tego faktu wynika filozoficzna pointa utworu:
Znowu i tak jak zawsze,
co widać powyżej,
nie ma pytań pilniejszych
od pytań naiwnych.
Cywilizacyjny postęp nie jest zatem, zdaniem poetki, miarą sukcesu człowieka XX wieku. Kluczowe dylematy i problemy pozostały nierozwiązane i nadal należą do najpilniejszych.
Interpretacja Postać bogini Nike nie od zawsze była obecna w mitologii. Osobą która przywołała jej dzieje był dopiero Hezjod. Mit o bogini Nike jest przede wszystkim...
„Przypowieść o maku” to wiersz Czesława Miłosza będący częścią powstałego w 1943 roku cyklu („Świat. Poema naiwne”). Podobnie jak w pozostałych...
Geneza „Ten obcy” to psychologiczna powieść dla młodzieży autorstwa Ireny Jurgielewiczowej. Została wydana w 1961 r. Zaś w 1975 r. powstała jej kontynuacja...
Streszczenie Tom I Pensja pani Latter była od 1870 r. najznamienitszą w całej Warszawie. Jej mury opuszczały najlepsze obywatelki większość z absolwentek cieszyła się...
Geneza „Lalka” czyli jedno z najważniejszych dzieł w dorobku Bolesława Prusa była publikowana w „Kurierze Codziennym” w latach 1887 - 1889. Pierwsze...
„Anioł Pański” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to nastrojowy liryk o budowie melicznej. Konstrukcja utworu przypomina pieśń – wskazuje na to powtarzający...
Streszczenie Podczas przedstawienia Iwan Dmitriewicz Czerwiakow poczuł się nieco gorzej. Kichnąwszy zauważył że ubrudził on przy tym obecnego na przedstawieniu Bryzżałowa....
Pieśń XX („Miło szaleć kiedy czas po temu”) łączy refleksję nad życiem charakterystyczną dla poważniejszych utworów Kochanowskiego z dowcipem i „biesiadnym”...
Geneza czas i miejsce akcji Akcja noweli dzieje się na wsi w miejscu które zamieszkiwane jest przez Michasia oraz osobę go nauczającą. Można wywnioskować że przysparzająca...
