„Schyłek wieku” to wiersz Wisławy Szymborskiej z tomu „Ludzie na moście” (1986). Autorka napisała go pod koniec XX stulecia i zawarła w nim swoiste podsumowanie całego wieku. Nie mamy tu do czynienia z katastroficzną wizją końca, która zwykle pojawia się przy tego typu okazjach. Wręcz przeciwnie, poetka konstruuje chłodną, intelektualną analizę dziejów XX stulecia. Komentarze podmiotu lirycznego odnoszą się do konkretnych wydarzeń historycznych, ale ich wymowa ma charakter filozoficzny.
XX wiek zostaje w wierszu upersonifikowany. Jego zmierzanie ku końcowi oddaje się bowiem za pomocą obrazu staruszka, który „lata ma policzone”, „krok chwiejny” i „oddech krótki”. Trzeźwa ocena dokonań całego stulecia wypada raczej niekorzystnie. Miał być bowiem „lepszy od zeszłych”, ale tak się nie stało. Nie zatriumfowały szczęście i prawda. Nie wyeliminowano strachu oraz wielkich klęsk i katastrof, jak wojna czy głód. Wręcz przeciwnie wiek XX był erupcją dwóch wielkich konfliktów światowych, które pochłonęły miliony ofiar. Zamiast prawdy triumfowały zaś kłamliwe ideologie, jak faszyzm i komunizm.
Z przeszłych wydarzeń wypływa określona wiedza o świecie i jak się okazuje, nie nastraja ona optymistycznie. W wierszu obecne są ciemne, pesymistyczne tony. Poetka powiada bowiem, że „głupota nie jest śmieszna”, a „mądrość nie jest wesoła”. Podkreśla zatem, że nieracjonalne czyny prowadzą do strasznych skutków, a mądrość sprowadza się do przerażającej wiedzy o tym, do czego bywa zdolny człowiek.
Podmiot liryczny podsumowuje również kondycję współczesnej jednostki. XX wiek miał wydobyć na jaw boskie cechy człowieka: dobroć i siłę. Jak ironicznie stwierdza jednak poetka, „dobry i silny/ to ciągle jeszcze dwóch ludzi”. Często zatem największą władzę posiadają źli, a dobrzy są słabi.
W końcowej partii wiersza pada pytanie „Jak żyć” – zadaje je w liście jakaś osoba, którą poetka chciała zapytać o to samo. Z tego faktu wynika filozoficzna pointa utworu:
Znowu i tak jak zawsze,
co widać powyżej,
nie ma pytań pilniejszych
od pytań naiwnych.
Cywilizacyjny postęp nie jest zatem, zdaniem poetki, miarą sukcesu człowieka XX wieku. Kluczowe dylematy i problemy pozostały nierozwiązane i nadal należą do najpilniejszych.
Streszczenie Utwór rozpoczyna opis domu matki oraz okolicy. Pojawia się także postać siedmioletniego chłopca którym jest sam narrator. Mówi on o nawyku...
Streszczenie Rozdział I – Nieproszeni goście W pewnej wyjątkowo starannie urządzonej i szczególnie wygodnej norze mieszkał pewien hobbit. Bilbo Baggins bo tak...
Wiersz Czesława Miłosza „Nadzieja” stanowi część cyklu „Świat. Poema naiwne”. W tych spisanych w 1943 roku utworach nasz wielki poeta próbował...
„Kruk i lis” Krasickiego porusza temat pojawiający się również w innych bajkach (np. w „Szczur i kot”). Mianowicie utwór dotyczy zapatrzenia...
Sonet Leopolda Staffa „Czytelnicy” każe nam zastanowić się nad potęgą literatury i jej rolą w rozwoju człowieka. Jego bohaterami jest dwójka młodych...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Córka czarownicy” to powieść fantasy autorstwa Doroty Terakowskiej. Rozgrywa się w fikcyjnym baśniowym świecie. Bohaterką jest mała dziewczynka którą...
Geneza „Giaur” to powieść poetycka George’a Byrona która ukazała się w 1813 r. Co ciekawe to pierwszy utwór tego autora o tematyce związanej...
Streszczenie Akcja „Pinokia” zaczyna się gdy w ręce stolarza Wisienki trafia niezwykłe mówiące drewno. Nie nadaje się ono na zwykłą nogę od stołu...
