Cierpienia młodego Wertera – opracowanie, interpretacja, bohaterowie

Geneza

Jedno z najważniejszych dzieł Goethego - powieść epistolarna pt. „Cierpienia młodego Wertera” - opublikowane zostało w 1774 r. Utwór szybko zyskał olbrzymią popularność, charakterystyczna postać głównego bohatera stała się wzorem dla kolejnych generacji. Warto mieć na uwadze, iż u podstaw zamysłu twórczego wybitnego niemieckiego poety znalazły się jego prywatne doświadczenia. W czasie pobytu w Wetzlar, gdzie poszerzał swą wiedzę z zakresu prawa, poznał Goethe Charlottę Buff. Z kobietą połączyła go bardzo bliska przyjaźń, która szybko przerodziła się w uczucie ze strony przyszłego literata. Jednakże nigdy nie było mu dane związać się z Charlottą - ta pozostała wierna narzeczonemu, Johannowi Kestnerowi. Niektórzy badacze życia Goethego twierdzą, iż rola Charlotty Buff w życiu autora „Fausta” jest wyolbrzymiana. Ich zdaniem uczucie, jakim darzył on tę damę, było projekcją doświadczeń czytelniczych, koncentrowało się bardziej na relacji i wnętrzu Goethego niż na samym obiekcie westchnień.

Wątek samobójczy pojawił się w utworze wskutek otrzymania przez autora wieści o samobójstwie nieszczęśliwie zakochanego Karla Wilhelma Jerusalema.

W dziele odnaleźć można także echa innej relacji Goethego. Zakochany w Maksymilianie - szesnastoletniej córce Zofii von La Roche (pisarki) - nigdy nie spełnił swych zamiarów, gdyż poślubiła ona frankfurckiego kupca Petera Brentano. Mężczyzna był o nią tak zazdrosny, że zakazał Goethemu spotykania się ze swą żoną.

Czas i miejsce akcji

Czas akcji dzieła Joahanna Wolfganga von Goethego został dokładnie zarysowany. Opisane wydarzenia rozgrywają się w przedziale od 4 maja 1771 (pierwszy list) do 22 grudnia 1772 r.

Głównym miejscem akcji jest fikcyjne miasteczko Wahlheim, do którego przybywa tytułowy bohater. Następnie udaje się on do D., gdzie rozpoczyna pracę w poselstwie. Przebywa również w zamku łowczym księcia. Szczegółowymi miejscami akcji są głównie przestrzenie bliskie Werterowi oraz te będące arenami chwil przełomowych. W listach pisze on m. in. o studni, placu pod lipami, domu pastora, leśniczówce, majątku Loty i Alberta, posiadłości hrabiego itp.

Interpretacja

„Cierpienia młodego Wertera”, co zostało już wspomniane, momentalnie stały się dziełem docenianym w ówczesnej Europie. Za jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy uznać można zawarte w dziele krytyczne uwagi, które dotyczą skostniałego porządku życia w ówczesnym świecie. Rzeczywistość poznawana z perspektywy Wertera jawi się jako zupełnie inna, nabiera emocji i szczególnego wyrazu.

Głównym wątkiem dzieła jest opowieść o miłości tytułowego bohatera do Lotty. Uczucie to przedstawione zostaje w sposób odróżniający się od społecznych wyobrażeń. Nie rodzi się ono z przymusu, nie jest spowodowane materialną koniecznością. Opiera się raczej na braterstwie dusz, które pokonuje różnice stanowe, przełamuje wciąż obowiązujące konwencje.

Sama postać tytułowego bohatera wykreowana została w wyraźnej opozycji do społeczeństwa. Werter pogardza karierowiczami, mierżą go wzajemne relacje oparte głównie na statusie społecznym. Odnajduje on radość w literaturze, pięknie przyrody oraz uśmiechu i szczerości otaczających go ludzi. Wielokrotnie podejmuje temat pesymistycznego nastawienia, które jest w stanie zrujnować dzień każdemu. Nic więc dziwnego, że budzi skrajne opinie zarówno wśród postaci, z którymi obcuje, jak i u czytelników.

Głównymi cechami tego młodego mężczyzny są introwertyzm (wręcz egotyzm), melancholijne usposobienie oraz zamiłowanie do piękna. Czytając jego listy, odbiorca dzieła z pewnością odniesie wrażenie, iż Werter otaczającą go rzeczywistość traktuje w sposób nazbyt emocjonalny. Prym wiodą u niego uczucia i intuicja - to właśnie za ich pośrednictwem odbiera świat i wartościuje go.

„Cierpienia młodego Wertera” są zatem powieścią nie tylko o miłości, chociaż uczucie to odgrywa w dziele Goethego ogromną rolę. To przede wszystkim krytyczny głos autora, który odnosi się do ówczesnej rzeczywistości. W ten sposób dzieło wpisuje się w nurt Sturm und Drang (burza i napór), Głównymi założeniami tego prądu artystycznego były wszak bunt wobec rzeczywistości, ukazywanie rozterek jednostek wybitnych, zwrot w stronę ludowości, uczuć.

Motywy

Miłość - sposób, w jaki Goethe ukazał miłość w „Cierpieniach młodego Wertera", stał się inspiracją dla pokoleń twórców działających w okresie romantyzmu. Braterstwo dusz, bezwarunkowe zrozumienie i głęboka przyjaźń eksponują autentyczność uczuć, przeciwstawiając się konwenansom i praktycznemu postrzeganiu miłości.

Relacja tytułowego bohatera z Lottą, chociaż rozwijająca się w cieniu jej związku z Albertem, staje się typowym przykładem miłości romantycznej. Młodzieniec wielbi inteligencję córki komisarza, ceni jej dobre serce, ubóstwia fizyczność. Ona znajduje radość w pasjonujących rozmowach, które z nim odbywa. Jednak w uczucie to wpisany jest także pierwiastek tragiczny - wszakże zakochany Werter popełnia ostatecznie samobójstwo.

Innym wymiarem ukazanej w dziele miłości jest schemat trójkąta, na jakim została oparta. W utworze nie zostaje jednak wprowadzona rywalizacja między dwoma mężczyznami o serce kobiety. Jej uczucie zostało już przyrzeczone Albertowi. Werter ma problemy z akceptacją tej sytuacji, lecz pragnie za wszelką cenę nie zaszkodzić ukochanej i jej narzeczonemu.

Samobójstwo - śmierć z własnej ręki stanowi jeden z głębiej zarysowanych problemów w powieści Goethego. Werter odbywa na ten temat rozmowę z Albertem, który zdecydowanie krytykuje samobójców, zaznaczając, iż jest to jedynie ucieczka od realnych problemów, przerzucenie ich na bliskich. Z kolei adorator Lotty, jak można się domyślać, prezentuje zupełnie inny pogląd, widząc w tym akt heroicznej odwagi.

Życie pozagrobowe - Lotta cierpi z powodu śmierci matki. Kobieta była nie tylko jej opiekunką, ale także towarzyszka. Myśli córki komisarza często sięgają tematyki tego, co dzieje się po opuszczeniu tego świata. Zastanawia się, czy będzie jej jeszcze dane spotkać ukochaną matkę, porozmawiać ją, czy zostanie przez nią rozpoznana. Warto tutaj zaznaczyć, iż tego typu przemyślenia przełamują racjonalistyczną konwencję oświecenia, odchodząc w stronę ludowych wierzeń i przekonań.

Dziecko - gdy Werter widzi Lottę po raz pierwszy, jest ona otoczona przez swoje rodzeństwo. Dzieci z nabożeństwem przyjmują wręczany przez nią chleb, widząc w siostrze iście anielską opiekunkę. Już na tej podstawie bohater wysuwa wnioski, iż córka komisarza jest osobą szczególną.

Werter w swoich listach często podkreśla, że darzy dzieci szczególnym uczuciem, a ich sympatia zawsze jest dlań źródłem radości. Inspirację stanowią dla niego ich cechy - łagodne usposobienie, ciekawość świata, brak jakichkolwiek ograniczeń i uprzedzeń spowodowanych hierarchią społeczną.

Przyjaźń - adresatem listów Wertera jest Wilhelm - przyjaciel, z którym zna się od najmłodszych lat. Otwiera on przed nim swoje serce, informuje go o wszystkim. Z radością, choć nie w sposób bezkrytyczny, przyjmuje jego rady. Relacja ta przynosi głównemu bohaterowi wiele ulgi - szczególnie w najtrudniejszych momentach życia.

Szaleństwo - miłość może doprowadzić do szaleństwa. Werter ma tego świadomość, lecz na własne oczy dostrzega to dopiero spotkawszy Henryka. Mężczyzna ten pracował u ojca Lotty na stanowisku pisarza. Zapałał uczuciem do wspaniałej dziewczyny, przez co stracił posadę. Nie mogąc spełnić swych pragnień o raz nie mają zajęcia, popadł w obłęd. Jego matka opowiada Werterowi o leczeniu, jakiemu został poddany w domu dla obłąkanych.

Cierpienie- stanowi nierozłączny element ludzkiego życia. Werter, obserwując losy znanych sobie osób, dostrzega, iż los nie faworyzuje nikogo. Pracujący u wdowy parobek traci pracę oraz, co gorsza, dowiaduje się, że planuje ona poślubić niedawno zatrudnionego mężczyznę. Żona nauczyciela musi radzić sobie ze śmiercią dziecka, a gdyby tego było mało, jej mąż powraca ze Szwajcarii bez złamanego grosza.

Cierpienia nie oszczędzają także Wertera. W jego wypadku ich źródło stanowi nieszczęśliwie ulokowane uczucie. Stan młodzieńca staje się coraz gorszy, nawet przyroda jest dlań impulsem do pogrążania się w mrocznych myślach. Ostatecznie tytułowy bohater nie potrafi przezwyciężyć ogarniającej go melancholii i decyduje się zakończyć swe życie.

Przyroda - po przybyciu do Wahlheim Werter zwraca uwagę na tamtejszą przyrodę. Nieskażony i piękny krajobraz budzi w nim pozytywne emocje, dodaje energii i mobilizuje go do działania. Najchętniej spędza więc czas w samotności, rysując lub czytając (pasje Wertera). W jednym z listów do Wilhelma pisze o tym, iż nowym tematem jego dzieł będzie właśnie natura - doskonała w swej formie.

Zbrodnia - jednym z przełomowym momentów w życiu Wertera jest otrzymanie wiadomości o zabójstwie, jakiego dopuścił się znajomy parobek. Bohater udaje się nawet do komisarza, by rozmawiać z nim o ułaskawieniu mężczyzny działającego z pobudek miłosnych. Jednak rozmowa z ojcem Lotty i Albertem nie przebiega po myśli młodzieńca. Zabójstwo, nawet jeśli zostanie popełnione z powodu uczucia, jest zawsze czynem karygodnym.

Bohaterowie

Werter

Tytułowy bohater powieści Johanna Wolfganga von Goethego należy do grona najciekawszych postaci literackich. Odbiorca nie otrzymuje wielu informacji na temat wyglądu tego młodzieńca. Wiadomo jedynie, że nosi on niebieski frak i żółtą kamizelkę, co stanowi element wyróżniający go pośród lokalnego społeczeństwa.

Pierwszą cechą, jaką można przypisać Werterowi, jest szczególna, wręcz nadmierna wrażliwość. Ogląda on świat przez pryzmat emocji, każde miejsce, każde wydarzenie odnosi do siebie samego. Nawet zupełnie normalne zjawiska i rzeczy postrzega jako wyjątkowe, przypisuje im nadzwyczajne znaczenie. To z pewnością echa jego młodzieńczych lektur oraz żywego zainteresowania sztuką. Werter zawsze próbuje wydobyć piękno, zachwycić się choćby najpospolitszą z rzeczy, dostrzegając jej głęboki wymiar.

Tytułowy bohater jest artystą. Niejednokrotnie zastanawia się nad sensem twórczości, wciąż poszukuje inspiracji, których dostarczają mu natura, ludzie oraz literatura. Werter ceni indywidualizm, drażnią go poglądy będące bezmyślną kalką przeczytanych lub zasłyszanych opinii. Właśnie dlatego z niechęcią spogląda na księcia, chociaż ten darzy go sympatią. Młodzieniec buntuje się także przeciwko zastanemu obrazowi świata. Gardzi konwenansami, tytułom przeciwstawia realne osiągnięcia i walory. Wielkim ciosem jest dla niego wyproszenie z przyjęcia, jakie odbywało się u hrabiego.

Niemożność odnalezienia się w szorstkiej rzeczywistości sprawia, iż Werter, jeśli nie przebywa akurat z Lottą, spędza czas w osamotnieniu. Alienacja potęguje jego pesymizm, przywołuje melancholijne myśli. Jedyną ucieczką od tego stanu są spotkania z córką komisarza, z którą bohater prowadzi ożywione dysputy. Werter to postać wykształcona i oczytana - porusza różnorodne tematy, jednak nie zasłania się tarczą racjonalizmu. Dopuszcza w swoich sądach głos uczucia, co wywiera wrażenie na Lotcie.

Przyjaciel Wilhelma nie potrafi zapanować nad swoimi emocjami. Chociaż wie, iż córka komisarza jest po słowie z Albertem, wikła się romans. Kiedy uświadamia sobie, że nie ma najmniejszych szans na zmianę sytuacji, podejmuje pracę w D. Nie lubi swojego przełożonego, uważa go za człowieka zbyt skrupulatnego, przywiązanego do formy. Sam stara się przenosić na grunt obowiązków wykonywanych w poselstwie swe artystyczne usposobienie, co docenia m. in. hrabia. Niestety, Werter w swoim postrzeganiu świata jest przede wszystkim subiektywny. Dostrzega więc wyrządzone mu krzywdy, lecz nie widzi niewłaściwych aspektów swojego zachowania. Potrafi bezlitośnie wypowiadać się o innych, nie poświęciwszy nawet chwili na zgłębienie ich motywów. Ten egotyzm znacznie utrudnia mu funkcjonowanie w większych grupach.

Po powrocie z D. rozpoczyna się dla Wertera najmroczniejszy okres życia. Wszystkie próby oddalenia się od Lotty kończą się niepowodzeniem, bohater coraz bardziej cierpi. Uczucie żywione do córki komisarza staje się nie tylko sensem jego życia, ale także kryterium oceniania rzeczywistości. W swoim przeświadczeniu o wielkiej potędze miłości Werter gotów jest prosić o ułaskawienie mordercy, wysuwa także krytyczne uwagi pod adresem Alberta - człowieka o innym usposobieniu, który poświęca się pracy. Nastawienie tytułowego bohatera uniemożliwia mu obiektywny osąd rzeczywistości.

Kiedy Lotta powiadamia Wertera, że ten musi oddalić się od niej - bohaterka czyni to dla dobra swego związku - adorator wpada w gniew. W czasie ich ostatniego spotkania zupełnie nad sobą nie panuje, próbuje siłą zdobyć ukochaną. Wtedy kobieta krzyknęła: To raz ostatni… Werterze! Nie zobaczysz mnie nigdy! Dla Wertera jego klęska stała się oczywistą.

W liście pożegnalnym zawarł bohater informację, że rozważał zabicie Alberta lub Lotty. Ostatecznie zdecydował się jednak na samobójstwo. Krok ten nie wynikał jedynie z cierpienia spowodowanego przez niemożliwą do spełnienia miłość. Werter pozostawał w konflikcie z rzeczywistością, konflikcie zaogniającym się z każdym dniem. Jego dość nonszalanckie podejście do innych ludzi nie zjednywało mu ich sympatii, sam także nie szczędził im krytycznych uwag. Nawet jeśli miał on bardzo dużo do zaoferowania - mógł radować talentem, zabawiać i edukować rozmową, wszystkie te zdolności zachował dla siebie.

Werter jest postacią trudną do jednoznacznej oceny. Jego chwiejne nastroje oraz towarzyszące im zmiany przekonań sprawiają, że odbiorca może dostrzec dwie strony tytułowego bohatera. Pierwsza ukazuje radosnego, pełnego energii i skłonnego do zabawy i radowania się życiem młodzieńca. Druga - mroczna - przedstawia go jako niechętnego ludziom pesymistę, który postrzega bliźnich jako mniej wartościowych, odmawia im zdolności do wyższych uczuć. Werter żył w przekonaniu o swojej wyższości, a przekonanie to pielęgnował, oceniając innych przez pryzmat własnej wrażliwości. Nie potrafił dostosować się do warunków narzuconych przez społeczeństwo, niechętnie ustępował innym, a jeśli to czynił, to zawsze z poczuciem krzywdy. Ostatecznie wyrwał się spod władzy konwenansów i odgórnie narzuconych reguł, popełniając samobójstwo.

Lotta

Lottę, czyli ukochaną Wertera, czytelnik poznaje wyłącznie za pośrednictwem listów tytułowego bohatera. Już w czasie pierwszego spotkania córka komisarza S. wywiera na przyjacielu Wilhelma ogromne wrażenie. Ubrana w białą sukienkę przyozdobioną różowymi wstążkami z serdecznością dzieliła kromki chleba między swym rodzeństwem, każdemu wydzielając porcję adekwatną do jego potrzeb. To nie wspaniała figura Lotty, nie jej czarne oczy i żywe usta zrobiły największe wrażenie na młodzieńcu, lecz właśnie niepowtarzalna aura tej postaci.

W oczach tytułowego bohatera córka komisarza jest kobietą idealną. Werter, chociaż nie wyrzeka się pożądania fizycznego, koncentruje się głównie na cechach jej charakteru. Docenia intelekt i dobro Lotty, podkreśla silną więź, jaka narodziła się między nimi. Młoda kobieta stała się oddaną towarzyszką przyjaciela Wilhelma, który mógł w rozmowie z nią poruszać różnorodne tematy, a jej optymizm wręcz zarażał go chęcią do działania.

Lotta, chociaż zaręczona z Albertem, nie odrzuca ani nie przepędza Wertera. Można odnieść wrażenie, iż w jego towarzystwie czuje się naprawdę dobrze, mając pełną swobodę wymiany myśli z człowiekiem, który na pewno ją zrozumie. Równocześnie nie uwodzi ona swego towarzysza, nie kusi go, co stanowi dowód jej lojalności wobec męża (później dowodzi jej, prosząc Wertera, by nie odwiedzał jej tak często).

Córka komisarza jest osobą bardzo cenioną i lubianą w okolicy. Świadczyć mogą o tym relacje ludzi ją spotykających, jakie opisuje w listach Werter (np. stary proboszcz, pani chcąca spędzić ostatnie chwile w jej towarzystwie). Tę popularność zawdzięcza Lotta nie tylko wyjątkowej urodzie, ale także uczynności i miłemu usposobieniu. Jest ona szlachetną kobietą, która nigdy nie daje innym odczuć swojej niechęci. Być może tytułowy bohater docenił w niej także niepoddawanie się konwenansom, wielką swobodę działania.

Cierpliwość Lotty nie jest nieograniczona. Gdy Werter przekracza wyraźnie zaznaczoną granicę, obejmuje go ona spojrzeniem niewysłowionej miłości, po czym wybiega, chwilę wcześniej pożegnawszy swego przyjaciela. Córka komisarza - oczytana i utalentowana - znalazła w Werterze szczególnie bliskiego towarzysza. Być może nawet pokochała młodzieńca, lecz ze względu na zobowiązania (także wobec nieżyjącej matki) nie sprzeniewierzyła się danemu wcześniej słowu.

Lotta jest postacią budzącą sympatię czytelnika. Chociaż nieprzeciętne uroda i intelekt wyróżniają ją spośród lokalnego społeczeństwa, pozostaje uprzejmą i życzliwą dla znajomych (odróżnia ją to od Wertera, który wciąż budował dystans). Troskliwa, opiekuńcza, lojalna i doskonale radząca sobie z codziennymi obowiązkami kobieta jest idealną kandydatką na żonę Alberta - mężczyzny poświęcającego się pracy. Wybrawszy raz tę drogę, Lotta pozostaje jej wierna, co musi budzić uznanie czytelnika.

Albert

Gdy Werter poznaje Lottę, ta jest po słowie z Albertem. Początkowo nie wiadomo zbyt wiele o tym mężczyźnie - w związku ze swoją pracą przebywa on poza Wahlheim. Kiedy w końcu powraca do ukochanej, nawiązuje przyjazne kontakty z Werterem, często spędza czas z narzeczoną i nowym towarzyszem. Już wtedy daje się poznać jako racjonalista, człowiek skrupulatny i z wielką pieczołowitością wykonujący swe obowiązki.

Można odnieść wrażenie, iż Albert jest świadomy faktu, że relacja Lotty i jej nowego przyjaciela staje się coraz bardziej zażyła. Mimo to nie staje on na ich drodze, darząc przyszłą żonę bezwzględnym zaufaniem. Ich ślub odbywa się, gdy Werter przebywa w D. (praca w poselstwie). Młodzieniec nie zostaje zaproszony na to wydarzenie, co przyjmuje z radością i ulgą (nawet dziękuje Albertowi).

Po powrocie tytułowego bohatera do Wahlheim sytuacja między nim a mężem Lotty zaczyna się zaogniać. Prowadzą do tego nie tylko różnice w poglądach (Albert to racjonalista, dla którego miłość nie może być przyczyną łamania prawa, a samobójstwo odbiera on jako tchórzliwą ucieczkę), ale także coraz częstsze, coraz bardziej nachalne wizyty tytułowego bohatera. Nadto Werter zaczyna odbierać Alberta jako człowieka niemalże bezwartościowego - jest zdania, iż nie może on dać Lotcie prawdziwej miłości. Wtedy mąż prosi córkę komisarza, by ograniczyła spotkania z młodzieńcem, widząc ich destrukcyjny wpływ na ich związek.

Kiedy Werter popełnia samobójstwo, Albert nie potępia go, udaje się nawet do jego domu. Nie uczestniczy jednak w pogrzebie, ponieważ stan Lotty jest na tyle zły, że stanowi poważne zagrożenie dla jej życia.

Tytułowy bohater dzieła Goethego i Albert są postaciami wyraźnie ze sobą kontrastującymi. Idealizmowi i wrażliwości Wertera przeciwstawiony zostają chłodny racjonalizm i rzeczowość drugiego z męskich bohaterów.

Komisarz S. - ojciec Lotty, człowiek lubiany i szanowany w okolicy. Dobro dzieci jest dla niego najważniejsze - gotów jest uczynić dla nich wszystko. Wertera darzy wielką sympatią (rozpaczał po jego śmierci), zdaje się jednak dostrzegać fakt, iż młodzieniec patrzy na świat w sposób nazbyt emocjonalny.

Henryk - młodzieniec ten pracował niegdyś u ojca Lotty jako pisarz. Zakochał się w dziewczynie, w konsekwencji czego stracił pracę. Boryka się z ciężkimi problemami psychicznymi, jego matka wyznaje, iż przebywał w domu dla obłąkanych. Werter spotyka go w momencie, gdy szuka kwiatów wśród okolicznych wzniesień.

Parobek (pracownik zatrudniony przez wdowę) - młody mężczyzna z niższych warstw społecznych, który pała wielkim uczuciem do starszej wdowy. Ma on świadomość wzajemności, lecz wskutek niestosownego zachowania (próbował zdobyć ją siłą) traci posadę, nie może zbliżać się do ukochanej (duży udział miał w tym brat wdowy, który chciał być jedynym dziedzicem majątku i dlatego wyolbrzymił i nagłośnił nietakt popełniony przez parobka).

Kiedy młodzieniec dowiaduje się, że wdowa postanowiła poślubić jego następcę (by odegrać się na bracie), zabija go.

Córka nauczyciela - jedna z pierwszych osób bliżej poznanych przez Wertera. Bohaterowi zaimponowała czułość, z jaką kobieta odnosiła się do dzieci, oraz ich niesamowity spokój (dwóch najmłodszych synów grzecznie oczekiwało powrotu matki).

Mąż kobiety udał się do Szwajcarii, by dopiąć sprawy związane ze spadkiem. Powraca jednak z niczym, a w tym czasie tracą także najmłodsze dziecko.

Poseł - bezpośredni przełożony Wertera w D. Tytułowy bohater nie znosi jego pedantyzmu i perfekcjonizmu. Uważa, że mężczyzna przesadnie przykłada się do obowiązków, przez co postrzega go jako pozbawionego polotu i interesującej osobowości.

Hrabia C. - arystokrata, który darzy Wertera autentyczną sympatią. Niestety - z powodu niepisanych reguł i zwyczajów nie może odpowiednio ugościć młodzieńca na zorganizowanym przez siebie przyjęciu, a wręcz przeciwnie - musi go wyprosić.

Tytułowy bohater widzi w nim wspaniałą osobowość - ceni jego intelekt, wrażliwość i otwartość.

Panna B. - towarzyszka Wertera w D. Wywodzi się ze znamienitej rodziny, co nie przeszkadza jej darzyć reprezentanta niższej klasy społecznej wielką sympatią. Jednakże jej ciotka nie jest przychylna Werterowi. Młoda kobieta źle czuje się w towarzystwie opiekunki, lecz jest zobowiązana w nim przebywać (konwenanse).

Książę - generał, z którym Werter spędza wiele czasu. Tytułowemu bohaterowi początkowo przyświecała myśl o zaciągnięciu się do armii, lecz mężczyzna szybko wybił mu to z głowy. Pierwszy etap relacji Wertera z księciem upływa pod znakiem zrozumienia i szacunku. Później adorator Lotty dostrzega powierzchowność sądów gospodarza (przebywa w książęcym zamku łownym) miłującego sztukę.

Wilhelm - czytelnik wie o nim niewiele. To przyjaciel Wertera - jeszcze z czasów dzieciństwa - z którym od zawsze był nierozłączny. Najprawdopodobniej podziela on troski matki tytułowego bohatera (poleca mu rozpoczęcie pracy, chce go odwiedzić).