Krótki wiersz Juliana Przybosia „Gmachy” umożliwia wielorakie interpretacje. Utwór aż tryska dynamizmem i zachęca, by również interpretacja była dynamiczna. Przyboś nie oferuje nam jednej myśli – użyte przez niego metafory współgrają ze sobą w ten sposób, że utwór przypomina trójwymiarową bryłę geometryczną. Zależy od której strony podejdziemy do takiej były, ujrzymy co innego – chociaż ciągle będziemy mieli do czynienia z jednym obiektem. W tym przypadku stronami są właśnie porównania.
Jak zaczyna się tekst? Mocno i dynamicznie – taki jest utwór od samego początku.
Poeta,
wykrzyknik ulicy!
Co oznacza owa deklaracja? Czy chodzi o powiązanie poety z ludem? Czy dla Przybosia artysta jest tylko tym, kto co najwyżej sławi wierszami osiągnięcia mas pracujących? Więc twórca nie jest już romantycznym kreatorem, niemal równym Bogu. A może wręcz przeciwnie –masy owe nie byłyby w pełni usatysfakcjonowane swoim dziełem, gdyby nie ów wykrzyknik. Przecież współczesność to epoka wymagająca dynamizmu – a czy zdanie bez wykrzyknika może być odpowiednio dynamiczne?
Pewne jest natomiast, o czym mówi dalsza część utworu, że Przybosia napawają zachwytem owe tytułowe „gmachy”. Zauważa, że są to masy […] z których budowniczy/uprowadził ruch. Budowle nie są więc statyczne. Poeta dostrzega w nich ruch, który tylko siłą człowieka trzymany jest w ryzach. Budzi to skojarzenie z Bogiem stwarzającym świat i utrzymującym go w istnieniu. Tak te tony murów niejako utrzymywane są przez ludzi, przez ów trud człowieczy.
Podsumowaniu utworu wprowadza akcenty humanistyczne i indywidualistyczne:
Pomyśleć:
Każda cegła spoczywa na wyjętej dłoni.
Przyboś, zafascynowany masą, ruchem i siłą, dostrzega, że poza nimi jest także jednostka. „Trud człowieczy” to osiągniecia ludzkości, jako gatunku – ale za osiągnieciami ludzkości stoi wysiłek wielu konkretnych, zwykłych ludzi. Myśl ta sprawia, że praca człowieka zostaje uwznioślona – zwykły robotnik ukazany zostaje jako boski niemal kreator.
Po zakończeniu warto przeczytać wiersz ponownie, w świetle wyłożonych myśli Przybosie jeszcze raz zastanowić się nad rolą poety i dynamizmem nowoczesnego świata.
Forma utworu (kilka informacji)
– wiersz biały
– nieregularna wersyfikacja
– wykrzyknienie (Poeta/wykrzyknij ulicy!)
Maria Dąbrowska przedstawia losy familii Niechciów i Ostrzeńskich. Bogumił Niechcic pochodzi z rodziny powstańczej – majątek jego bliskich został skonfiskowany...
Utwór zatytułowany „Stepy akermańskie” to sonet który otwiera cały cykl „Sonetów krymskich” napisanych przez Adama Mickiewicza....
Streszczenie Puc i Bursztyn to dwa podwórzowe psy na gospodarstwie zarządzanym przez Katarzynę która właśnie kończy pranie. Nieraz wdają się w kłótnie...
Wiersz „Do Anny” autorstwa Daniela Naborowskiego stanowi dzieło które można usytuować na granicy między poezją metafizyczną a miłosną. Jak sugeruje...
Streszczenie Panna Marple udała się do lekarza. Ten widząc jej kiepski stan psychiczny postanawia dostarczyć znajomej rozrywki. W ręce Panny Marple trafia rękopis który...
Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to...
Streszczenie: „Krótka rozprawa...” została wydana przez Reja w 1543 roku w Krakowie pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. Jej pełen tytuł to „Krótka...
Streszczenie Dedykacja „Faust” rozpoczyna się dedykacją o charakterze inwokacyjnym. Przywołane zostają w niej duhy zwiewne które symbolizują przeszłość....
Streszczenie Dante w trzydziestym piątym roku swojego życia w nocy poprzedzającej Wielki Piątek odnajduje się w alegorycznie pojmowanym ciemnym lesie. Próbując się...
