Krótki wiersz Juliana Przybosia „Gmachy” umożliwia wielorakie interpretacje. Utwór aż tryska dynamizmem i zachęca, by również interpretacja była dynamiczna. Przyboś nie oferuje nam jednej myśli – użyte przez niego metafory współgrają ze sobą w ten sposób, że utwór przypomina trójwymiarową bryłę geometryczną. Zależy od której strony podejdziemy do takiej były, ujrzymy co innego – chociaż ciągle będziemy mieli do czynienia z jednym obiektem. W tym przypadku stronami są właśnie porównania.
Jak zaczyna się tekst? Mocno i dynamicznie – taki jest utwór od samego początku.
Poeta,
wykrzyknik ulicy!
Co oznacza owa deklaracja? Czy chodzi o powiązanie poety z ludem? Czy dla Przybosia artysta jest tylko tym, kto co najwyżej sławi wierszami osiągnięcia mas pracujących? Więc twórca nie jest już romantycznym kreatorem, niemal równym Bogu. A może wręcz przeciwnie –masy owe nie byłyby w pełni usatysfakcjonowane swoim dziełem, gdyby nie ów wykrzyknik. Przecież współczesność to epoka wymagająca dynamizmu – a czy zdanie bez wykrzyknika może być odpowiednio dynamiczne?
Pewne jest natomiast, o czym mówi dalsza część utworu, że Przybosia napawają zachwytem owe tytułowe „gmachy”. Zauważa, że są to masy […] z których budowniczy/uprowadził ruch. Budowle nie są więc statyczne. Poeta dostrzega w nich ruch, który tylko siłą człowieka trzymany jest w ryzach. Budzi to skojarzenie z Bogiem stwarzającym świat i utrzymującym go w istnieniu. Tak te tony murów niejako utrzymywane są przez ludzi, przez ów trud człowieczy.
Podsumowaniu utworu wprowadza akcenty humanistyczne i indywidualistyczne:
Pomyśleć:
Każda cegła spoczywa na wyjętej dłoni.
Przyboś, zafascynowany masą, ruchem i siłą, dostrzega, że poza nimi jest także jednostka. „Trud człowieczy” to osiągniecia ludzkości, jako gatunku – ale za osiągnieciami ludzkości stoi wysiłek wielu konkretnych, zwykłych ludzi. Myśl ta sprawia, że praca człowieka zostaje uwznioślona – zwykły robotnik ukazany zostaje jako boski niemal kreator.
Po zakończeniu warto przeczytać wiersz ponownie, w świetle wyłożonych myśli Przybosie jeszcze raz zastanowić się nad rolą poety i dynamizmem nowoczesnego świata.
Forma utworu (kilka informacji)
– wiersz biały
– nieregularna wersyfikacja
– wykrzyknienie (Poeta/wykrzyknij ulicy!)
Bajka Ignacego Krasickiego „Człowiek i zdrowie” jest smutną uwagą nad bezmyślnością z jaką ludzie traktuję swoje ciała. W utworze przedstawione zostaję...
Edyp - syn Lajosa i Jokasty - oraz Makbet - szlachetny tan Glamis - pojawiają się na kartach dwóch tragedii których powstanie dzieli około 2000 lat. Losy tych...
W literaturze XVIII-wiecznej wielką popularność zdobył motyw zakochanych pasterzy (pojawiający się już wcześniej). Życie wiejskie przedstawiano jako arkadyjski ideał...
„Na wieży Babel” to wiersz Wisławy Szymborskiej w którym autorka przedstawia reinterpretację biblijnego mitu wieży Babel. Tekst został wyraźnie udramatyzowany...
Geneza „Wakacje z duchami” to powieść Adama Bahdaja która ukazała się w 1962 r. w Warszawie. Książka ta należy do literatury typowo młodzieżowej....
„Echa leśne” to nowela Stefana Żeromskiego opublikowana po raz pierwszy w 1905 roku. Akcja rozgrywa się na ziemi świętokrzyskiej kilka (kilkanaście?) lat po...
Interpretacja Chcąc zinterpretować mit opowiadający o losach Demeter i Kory warto zwrócić uwagę na ogólną funkcję którą pełniły mity w ludzkim...
„Tam gdzie spadają anioły” to powieść Doroty Terakowskiej. Książka łączy wątki fantastyczne z realistycznymi. Rozgrywa się we współczesnej Polsce...
Streszczenie Oto nadchodzi koniec świata. Oto nadciąga zbliża się czy raczej przypełza mój własny koniec świata. Był beznadziejny dzień jesienny. Główny...
