Streszczenie
Akcja utworu rozgrywa się nad jeziorem Jasień. Do pana Tomasza przychodzi trójka harcerzy: Wilhelm Tell, Sokole Oko i Wiewiórka. Przynoszą ze sobą „Księgę strachów” i tajemniczą tulejkę. Opowiadają mu też o swych niezwykłych przygodach, jakie spotkały ich na obozie, który spędzili na Pojezierzy Myśliborskim. Spośród pokazywanych mu pamiątek z wakacji największe zainteresowanie pana Samochodzika wzbudziła właśnie owa tajemnicza księga. Okazało się, że chłopcy spisywali w niej wszystkie niesamowite miejsca, w których przebywali, a także legendy z nimi związane. Jeśli stwierdzili, że w danym miejscu nie było duchów, stawiali tu odpowiednią tabliczkę z napisem: „Sprawdzone. Tu nie straszy”. Pan Tomasz pożycza od chłopców Księgę i przypomina sobie miejsca, gdzie kiedyś spędził wakacje.
Harcerze zauważają, że każde z miejsc, które „badali” było oznaczone dziwną szachownicą. Zdaniem pana Samochodzika może mieć to związek z rodem von Haubitz, a także z pamiętnikiem hrabiego Konrada. Jego znalezienie dużo by wyjaśniło. Postanawia więc przyjrzeć się sprawie i niezwłocznie wyjechać nad jezioro Jasień, gdzie zamieszka w kempingu.
Po drodze ma jednak nieprzyjemną utarczkę z motocyklistami, którzy wyśmiewają jego samochód. Jeden z nich – kierowca ciężarówki przewraca motocykl i ucieka. Pan Tomasz rusza za nim w pościg. Udaje mu się go złapać. Okazuje się, że kierowcą był niemiecki dziennikarz – niejaki Heinrich Klaus. Potem pan Samochodzik spotyka też Kasię i jej jamnika Sebastiana, a także poznaje ciotkę Kasi – Zenobię (uprawiającą judo) oraz pana Kuryłło.
Pan Tomasz udaje się do ruin młyna, gdzie znajduje się jedna z szachownic. Podsłuchuje też rozmowę Hildy z Klausem.
Nad jeziorem znajdują się ruiny obserwatorium, które pan Tomasz postanawia obejrzeć nocą.
Gdy przybywa na miejsce zostaje obezwładniony gazem i tym samym traci przytomność. W porę z pomocą przychodzą mu jednak chłopcy, którzy usiłują go obudzić. Wilhelm Tell biegnie po tatę, który jest lekarzem.
Pan Samochodzik odzyskawszy siły, postanowił być nieugięty i do końca rozwiązać tajemniczą zagadkę. Ponownie jedzie do obserwatorium. Postanawia też trenować judo, a wraz z Kasią i Zenobią zakładają Związek Tajemniczej Szachownicy. W ramach działalności związku zwiedzali wiele ciekawych miejsc.
Podczas jednej z takich wypraw, Hilda znalazła się w poważnym niebezpieczeństwie. Pan Samochodzik dzięki swej zręczności ją ratuje. Ta w nagrodę opowiada mu historię pamiętnika Konrada von Haubitza – hitlerowskiego zbrodniarza wojennego, który był synem ostatniego dziedzica majątku. Okazało się więc, że Haubitz, niegdyś robiący karierę polityczną w RFN, wytoczył proces jednej z gazet, która oskarżyła go o zbrodnie wojenne. Dla gazety jedyną szansą, by jakoś się obronić było znalezienie owego pamiętnika, w którym Haubitz rzekomo miał opisać swe zbrodnie. Redakcja wysłała do Polski ekipę, której celem było odnalezienie pamiętnika. Niestety to im się nie udało.
Wtedy do akcji wkroczył pan Samochodzik. Wszyscy zaczynają więc poszukiwania pamiętnika. Według słów starego Johanna von Haubitza „rzeczy najcenniejszej” strzeże rodowy znak szachownicy.
Pan Samochodzik wraz z Hildą spotykają Zenobię i Szwajcara. Pan Kuryłło zostaje prezesem Związku Tajemniczej Szachownicy. W pewnym momencie jednak znika. Okazuje się, że padł ofiarą stada os. Aby zbadać tajemnicę szachownic cała ekipa wspinała się na górę zamkową w Moryniu. Nieoczekiwanie Wilhelm Tell oznajmia wszystkim, że jamnik Sebastian zdechł ogłuszony pistoletem. Szwajcar Fryderyk atakuje zaś Kuryłłę i oznajmia, że rezygnuje z dalszego śledztwa. Kuryłło informuje pozostałych, że odnalazł jeszcze jedną szachownicę znajdująca się w leśniczówce w Czarnem.
Niedługo potem pan Samochodzik zostaje napadnięty. Pan Kuryłło znika jeszcze raz, ale tym razem pozostawia list. Panu Tomaszowi udaje się znaleźć trop i rusza na oględziny ostatniej szachownicy. W leśniczówce udaje mu się wyjaśnić wszystkie tajemnicze zagadki. Jego zdaniem pan Kuryłło był wysłannikiem samego Haubitza, który miał znaleźć pamiętnik, zastępując Klausa. Jak się okazało pan Kuryłło domyślił się gdzie przechowywany jest pamiętnik, po czym go wykradł. Informacją zaś miejscu przechowywania ostatniej szachownicy chciał odciągnąć uwagę poszukiwaczy i zyskać na czasie. Niestety nie przewidział tego, że pamiętnik znajdzie się przypadkowo w plecaku Wiewiórki.
Po szczęśliwym odnalezieniu pamiętnika, udaje się też zdemaskować pozostałych bohaterów. Okazuje się więc, że Zenobia i pan Fryderyk pracują w tajnych służbach. Przestępcy zostają oddani w ręce policji. Pamiętnik zaś wręczono badaczom. Dzięki niemu francuskiej gazecie udało się szczęśliwie wygrać proces ze zbrodniarzem.
Plan wydarzeń
1. Harcerze odwiedzają pana Samochodzika – relacjonują mu swe przygody i pokazują „Księgę strachów”.
2. Wyjazd pana Tomasza i chłopców do Jasienia.
3. Motocykliści drwią z pojazdu pana Tomasza.
4. Pościg za Klausem.
5. Poznanie Kasi i jej psa, a także ciotki Zenobii i pana Kuryłło.
6. Wyprawa do ruin młyna Topielec.
7. Nocna wyprawa do obserwatorium i utrata przytomności.
8. Zainteresowanie pana Tomasza uprawianiem judo.
9. Uratowanie Hildy przez pana Samochodzika.
10. Opowieść Hildy o pamiętniku Konrada von Haubitza.
11. Spotkanie z Fryderykiem Szwajcarem.
12. Założenie Związku Tajemniczej Szachownicy.
13. Wycieczka do kościoła w Myśliborzu.
14. Pan Kuryłło pogryziony przez osy.
15. Wyprawa do Mauzoleum, gdzie znajdowała się szachownica.
16. Kuryłło znowu znika.
17. Tajemnicza „śmierć” psa Sebastiana.
18. Ucieczka Kuryłły.
19. Konfrontacja Tomasza z Zenobią.
20. Pobyt nad jeziorem Żabim.
21. Kuryłło informuje o jeszcze jednaj szachownicy – tym razem w leśniczówce.
22. Napad na pana Tomasza.
23. Ponowna wycieczka do Mauzoleum.
24. W kasetce brakuje pamiętnika – został skradziony.
25. Rozwikłanie zagadki przez pana Samochodzika.
26. Przypadkowa zamiana plecaków – odnalezienie pamiętnika Haubitza w puszce Wiewiórki.
27. Zdemaskowanie pracy Zenobii i Fryderyka.
28. Pościg za Fryderykiem.
29. Przestępcy zostają ukarani.
30. Wygrany proces gazety przeciwko Konradowi von Haubitz.
Geneza „Ikar” to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza które pierwszy raz opublikowane zostało w 1954 roku. Ma ono charakter na poły autobiograficzny odnosi...
„Czego chcesz od nas Panie…” jest pieśnią dziękczynną skierowaną do Boga. Podmiot liryczny chwali go za stworzenie i utrzymywanie w istnieniu świata....
Streszczenie Hiob miał duży majątek siedmiu synów i trzy córki. Żył dobrze i cnotliwie był bogobojny. Pewnego razu szatan zarzucił Bogu że Hiob jest mu...
Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to...
“Guziki” to wiersz Zbigniewa Herberta poświęcony zbrodni katyńskiej. Wiosną 1940 roku ponad dwadzieścia tysięcy polskich oficerów zostało rozstrzelanych...
„Eviva l'arte!” to jeden z wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera wyrażający uwielbienie poety dla sztuki i dumę z bycia artystą. Tytułowe wykrzyknienie w języku...
„Terrorysta on patrzy” to wiersz Wisławy Szymborskiej traktujący o groźnym zjawisku współczesnego świata jakim jest terroryzm. Jest to tekst w którym...
Tren XI to kontynuacja krytyki filozofii jako drogi do szczęścia (por. Tren IX). Filozofia miała uczynić człowieka cnotliwym – a cnota i szczęście miały być tym...
Powieść Stefana Żeromskiego ukazała się w 1897 roku. Jej akcja rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku na terenach zaboru rosyjskiego. Streszczenie Utwór rozpoczyna...
