„Lolita” to najsłynniejsza (i najbardziej kontrowersyjna) powieść Vladimira Nabokova. Książka ukazała się w 1955 roku. Jej głównym bohaterem, a zarazem narratorem jest mężczyzna w średnim wieku, zbliżający się do czterdziestki. Nie poznajemy jego prawdziwego nazwiska – czytelnikom przedstawia się jako Humbert Humbert. Powieść ma formę pamiętnika, spisywanego przez bohatera w celi śmierci (za co otrzymał on wyrok dowiadujemy się dopiero na końcu).
Na początku powieści Humbert przeprowadza się do małego miasteczka w USA. Przez zbieg okoliczności trafia do domu Charlotty Haze, która wynajmuje mu pokój. Mężczyzna wkrótce poznaje córkę właścicielki – tytułową Lolitę. Lolita ma dwanaście lat i Humbert zaczyna pałać do niej pożądaniem. Swoje erotyczne wizje opisuje w pamiętniku. Tymczasem poślubia matkę dziewczynki, by być bliżej obiektu swoich fascynacji. Nie waży się jednak wyjawić Lolicie swojego uczucia. Tymczasem Charlotta trafia na pamiętnik Humberta i przerażona ucieka z domu – tuż po tym wpada pod auto. Dla Humberta to szczęśliwy zbieg okoliczności. Zabiera Lolitę, przekonaną, iż matka jest chora, w ponad roczną podróż po Stanach Zjednoczonych.
Jako ojciec i córka zatrzymują się w motelach i nawiązują romans. Dziewczyna wyjawia Humbertowi, że od dawna była nim zafascynowana. Jednak początkowo uwodzicielska, wkrótce Lolita zmienia się w osobę rozkapryszoną i złośliwą. Nie wiadomo, czy to jej trwała cecha charakteru, czy też odreagowuje w ten sposób chorą relację z przybranym ojcem.
Wreszcie Humbert i Lolita osiadają w Beardsley. Okazuje się jednak, że cały czas podąża za nimi Claire Quilty, swego rodzaju alter-ego Humberta. Uwodzi Lolitę i uciekają razem.
Po latach Lolita kontaktuje się z Humbertem. Ma męża i spodziewa się dziecka. Wyjawia mu, jak brutalnie potraktował ją Quilty. Humbert postanawia pomścić krzywdy – chociaż nie do końca wiadomo, czy Lolity, czy swoje. Morduje Quilty’ego i zostaje skazany na śmierć. Lolita umiera zaś, nie przeżywszy porodu.
Plan wydarzeń
1. Przybycie Humberta do miasteczka.
2. Poznanie Lolity.
3. Spisywanie pamiętnika.
4. Ślub z matką Lolity.
5. Matka Lolity odkrywa pamiętnik.
6. Śmierć żony Humberta.
7. Podróż i romans z Lolitą.
8. Quilty „uprowadza” Lolitę.
9. Lolita pisze list do Humberta.
10. Humbert morduje Quilty’ego.
11. Śmierć Lolity.