Makbet - streszczenie, plan wydarzeń

Streszczenie

Akt pierwszy

Scena I

„Makbet” Williama Szekspira rozpoczyna się sceną przedstawiającą sabat trzech czarownic. Oczekują one na zakończenie bitwy, by spotkać tytułowego bohatera i odbyć z nim rozmowę.

Scena II

W obozie niedaleko Forres król Dunkan wypytuje rannego żołnierza o losy walki z buntownikami. Władca dowiaduje się, że to Makbet, jego kuzyn, wykazał się wielkim męstwem. Nawet atak króla Norwegii nie przestraszył dzielnych dowódców - Makbeta i Banka, którzy odważnie stawili czoła nieprzyjacielowi.
Ross, jeden z tanów, przynosi wieść o ostatecznym odparciu wroga. Dunkan podejmuje decyzję o straceniu zdradzieckiego tana Kawdoru, planując nadać tę godność mężnemu Makbetowi.

Scena III

Na stepie ponownie pojawiają się trzy czarownice. Udaje im się spotkać Makbeta i Banka. Tajemnicze istoty zwracają się do głównego bohatera tytułami tana Glamis, tana Kawdoru oraz przyszłego króla. Banko, chcąc poznać swą przyszłość, także poprosił o wyjawienie jej. Wtedy wiedźmy zapowiedziały mu, że spłodzi królów, chociaż sam królem nie jest.

Kiedy Makbet zapytał, dlaczego nazywają go tanem Kawdoru, czarownice zniknęły. Wówczas przybywają Ross i Angus, którzy wzywają bohatera przed oblicze króla i informują go o nadaniu mu godności tana Kawdoru.

W Makbecie budzą się sprzeczne emocje. Z jednej strony władza stanowi wielką pokusę, a chwilę temu doświadczył spełnienia się przepowiedni wiedźm, lecz z drugiej ma świadomość, iż zdobycie królewskiego tronu musiałoby wiązać się ze śmiercią Dunkana. Postanawia zdać się na los i jego przewodnictwo: Jeśli chce los mój, abym królem został, / Bez mej pomocy los zrobi mnie królem.

Scena IV

Malkolm informuje Dunkana o egzekucji tana Kawdoru. Po chwili przybywają Makbet i Banko, którzy odbierają wyrazy wdzięczności. Król podkreśla, że nie ma wystarczających skarbów, by nagrodzić dzielnych wojowników, na co Makbet odpowiada, iż wszystko to uczynili dla dobra królestwa.

Następnie Dunkan informuje o planach przekazania tronu swemu pierworodnemu - Malkolmowi - i ujawnia zamiar mianowania go księciem Cumberlandu.

Scena V

W Inverness, gdzie mieści się zamek Makbeta, Lady Makbet czyta list od męża, w którym opowiada on o spotkanych wiedźmach. Skuszona atrakcyjną obietnicą rozważa naturę Makbeta, którego uważa za zbyt słabego i uczciwego, by zaszedł na sam szczyt.

Wtem do komnaty wpadł zdyszany poseł i oznajmił przybycie męża oraz Dunkana. Gdy o wizycie króla mówi jej Makbet, kobieta zaznacza, że władca nie opuści ich zamku żywy.

Scena VI

Przed zamkiem Makbeta pojawia się Dunkan. Gospodyni wita go i obiecuje nie tylko wspaniałą gościnę, ale także wieczne wsparcie starań króla. Zaś sam mężczyzna gwarantuje, iż jego łaska nigdy nie opuści Makbeta i jego bliskich.

Scena VII

Przemierzający sal swej fortecy Makbet przeżywa silne rozterki. Odzywa się w nim sumienie, pamięta wsparcie otrzymane od władcy, nie chce wykonać następnego kroku. Wówczas pojawia się Lady Makbet i zaczyna przekonywać męża do morderstwa kuzyna. Nie tylko budzi w nim ambicję, ale także snuje plany, które odsuną podejrzenia od mieszkańców zamku - ma zrzucić winę na sługi władcy.

Scena kończy się bezwzględnym postanowieniem dopełnienia krwawych zamiarów.

Akt drugi

Scena I

Jest noc, na dziedzińcu rozmawiają Fleance i Banko. Ten drugi zdaje się mieć złe przeczucia. Pojawia się Makbet, a towarzysz wylicza mu wszystkie dobrodziejstwa, jakimi obdarował go Dunkan. Później opowiada o śnie, w którym pojawiły się trzy wiedźmy.

Następnie mężczyźni żegnają się, a Makbet, dzierżąc sztylet, udaje się do komnaty przydzielonej władcy na spoczynek.

Scena II

Makbet spotyka żonę i wyznaje, że zamordował Dunkana. Jest wyraźnie wstrząśnięty tym uczynkiem, co rozdrażnia Lady Makbet. Kobieta bierze od niego sztylet i zamierza wrócić do komnaty króla, by upozorować zabójstwo na dokonane przez członków jego orszaku.

Gdy żona tana Kawdoru powraca, para udaje się na spoczynek.

Scena III

Rozlega się stukanie. W zamku pojawiają się Makduf i Lennox. Przywitawszy Makbeta, pytają o króla. Gospodarz prowadzi ich do komnaty, do której wchodzi Makduf. W tym czasie Lennox opowiada o okrutnych znakach, jakie pojawiły się w nocy (wichry, jęki, łuny pożarów i odgłosy puszczyka).

Po chwili Makduf opuszcza komnatę i ogłasza żałobną nowinę. Makbet i jego żona doskonale udają żałobę, kobieta nawet mdleje. Niemal wszyscy dają się zwieść tej grze pozorów, lecz Malkolm i Donalbain dostrzegają sztuczną żałobę i postanawiają udać się do Anglii i Irlandii.

Scena IV

Przed zamkiem rozmawiają starzec i Ross. Wiekowy mężczyzna mówi o niezwykłej nocy, do której podobnej nie widział całe życie. Niebawem pojawia się Makduf i przekazuje informacje o podejrzeniach skierowanych na Malkolma i Donalbaina, którzy uciekli z zamku. Wszyscy przypuszczają, iż zapłacili sługom za to morderstwo. Potencjalnych sprawców nie można jednak przesłuchać, gdyż zostali zabici przez Makbeta. To właśnie on ma być wkrótce ogłoszony nowym władcą.

Akt trzeci

Scena I

Scena rozpoczyna się monologiem Banka, który podejrzewa Makbeta o zbrodnię. Jednak mowa przerwana zostaje pojawieniem się tytułowego bohatera i jego orszaku. Nowy król zaprasza przyjaciela na wieczorną ucztę. Ten wyznaje jednak, że musi zając się jeszcze kilkoma sprawami i wyruszyć w konną podróż. Makbet wyraża nadzieję, że uda mu się powrócić w porę.

Następnie, w monologu, tytułowy bohater zdradza przerażenie, jakim napełnia go postać dawnego towarzysza. Obawia się zagrożenia z jego strony, dlatego postanawia go wyeliminować, co pragnie powierzyć dwóm mordercom.

Scena II

W rozmowie z Lady Makbet tytułowy bohater po raz kolejny przedstawia swe wątpliwości. Najsilniej dręczy go przeświadczenie o tym, że ich zbrodnia stanie się jawną. Ta przestrzega go, by w czasie bankietu zachował pogodę ducha.

Scena III

Do dwóch morderców dołącza trzeci, mówiąc przy tym, iż przybył z rozkazu Makbeta. Postaci oczekiwały na przybycie Banka i jego syna, po czym jeden z zabójców zadał mężczyźnie śmiertelny cios. Fleance zdołał jednak uciec.

Scena IV

Rozpoczyna się uczta. Makbet odbiera informację o zgładzeniu Banka. Postanawia dołączyć do zgromadzonych, lecz nie może zając miejsca, ponieważ zasiada na nim zjawa dawnego przyjaciela. Kiedy nowy władca zaczął przepędzać ducha, ten zniknął, lecz później pojawił się ponownie. Makbet wciąż chciał go odegnać, co dziwiło zgromadzonych. Lady Makbet próbowała tłumaczyć to atakami zdarzającymi się jej mężowi od dawna. Coraz silniejsze szaleństwo głównego bohatera doprowadza do przerwania uczty.

Scena V

Na stepie pojawia się Hekate. Spotyka trzy czarownice i z gniewem nakazuje udać im się w miejsce, gdzie Makbet będzie chciał poznać swą przyszłość.

Scena VI

Lennox i inny szlachcic rozmawiają o ostatnich wydarzeniach. Dowiadują się, że Makduf uciekł do Anglii, gdzie najpewniej chce znaleźć pomoc w obaleniu Makbeta.

Akt czwarty

Scena I

W mrocznej jaskini trzy czarownice odprawiają tajemne rytuały. Niebawem pojawia się Makbet, który poszukuje odpowiedzi na dręczące go pytania dotyczące przyszłości nowego króla.

Pierwsze zjawisko mówi, by strzegł się tana Fajfu (Makduffa). Kolejne przepowiada, iż człowiek zrodzony z kobiety nie pokona Makbeta. Zaś trzecie wspomina o lesie birnamskim, który musiałby powstać, żeby zgładzić tytułowego bohatera.

Słowa te dodają Makbetowi pewności siebie. Przypomina sobie jednak o przepowiedni dotyczącej Banka. Następnie ukazuje się ośmiu królów, a za nimi nieżyjący już Banko.

Wiedźmy znikają, nadchodzi Lennox. Przekazuje wieść o ucieczce Makdufa. Wtedy nowy władca podejmuje decyzję o najeździe na zamek w Fajfie i wymordowaniu bliskich rywala.

Scena II

W zamku Makdufa Lady Makduf rozmawia z Rossem. Obawia się, że ucieczka jej męża sprowadzi na nią i dzieci nieszczęścia. Niebawem pojawia się posłaniec, który ostrzega przed zbliżającym się niebezpieczeństwem. Po chwili przybywają mordercy. Uśmiercony zostaje syn Makdufa, zaś matka zdołała uciec (mordercy podążyli za nią).

Scena III

Scena ta rozgrywa się w Anglii. We wnętrzu pałacu królewskiego rozmawiają Malkolm i Makduf. Obydwaj wiedzą o zdradzie Makbeta i ubolewają nad sytuacją w Szkocji. Zastanawiają się nad możliwościami obalenia tyrana, a Malkolm wyznaje, że nie byłby dobrym władcą. Niebawem przybywa Ross i przynosi najświeższe wiadomości z ojczyzny mężczyzn.

Malkolm wyjawia mu, że otrzymali od angielskiego władcy 10 000 zbrojnych pod dowództwem Siwarda - doskonałego rycerza. Planują więc udać się do Szkocji i obalić uzurpatora. Wtedy Ross mówi o śmierci bliskich Makdufa. Ten postanawia pomścić rodzinę.

Akt piąty

Scena I

Ostatni akt rozpoczyna się sceną mającą miejsce na zamku króla Szkocji. Doktor i dama dworu rozmawiają o pogarszającym się stanie Lady Makbet, która nakazała, by zawsze paliło się przy niej światło. W dodatku nieustannie wykonuje ona ruch przypominający obmywanie rąk. Obserwowana przez parę królowa wyznaje prawdę o zabójstwie bliskich Makdufa. Władczyni nie wie, co mówi, ponieważ porusza się przez sen, lunatykuje.

Scena II

Żołnierze zmierzają w stronę lasu birnamskiego. Rozmawiają o sytuacji w Szkocji.

Scena III

Makbet wysłuchuje raportu o zbliżających się oddziałach. Rozmawia także z doktorem, który przybliża mu dolegliwości jego małżonki. Mówi, że leczenie ich wykracza poza zdolności medycyny, tylko sam chory może sobie pomóc.

Scena IV

Kolejni tanowie opuszczają Makbeta. W pobliżu lasu Malkolm nakazuje każdemu żołnierzowi wziąć gałąź drzewa, co ma służyć jako kamuflaż. Wszyscy wiedzą też, że Makbet pozostał bez wiernych sług - stojący obok niego robią to wyłącznie z przymusu.

Scena V

Makbet stoi na murach i z odwagą (a nawet pychą) zagrzewa swych ludzi do boju. Nagle rozlega się wielki lament - nadciąga informacja o śmierci królowej.
Po chwili przybywa posłaniec i przekazuje wiadomość, że las zaczął zmierzać w stronę zamku. Niedowierzający władca uderzył zwiadowcę, po czym podjął decyzję o spotkaniu przeciwnika w boju.

Scena VI

Żołnierze odrzucają zasłony i szykują się do starcia z siłami Makbeta.

Scena VII

Makbet ściera się z młodym Siwardem. Dzielny rycerz pada zabity, a uzurpator nie czuje lęku, ponieważ wie, może zabić go tylko człowiek niezrodzony z kobiety.
Wtedy pojawia się żądny zemsty Makduf. Staje naprzeciwko Makbeta i, chociaż ten ostrzega go, nie czuje lęku. Przybliża mu okoliczności swego przyjścia na świat (został przedwcześnie wydarty z łona matki) i gotów jest stanąć z nim w szranki.

Ross przekazuje Siwardowi informację o śmierci jego syna. Mężczyzna dzieli żal z dumą.

Pojawia się Makduf z głową Makbeta i składa hołd nowemu władcy - Malkolmowi. Ten mianuje wszystkich tanów hrabiami, zapraszając ich na koronację do Scone.

Plan wydarzeń

1. Makbet i Banko wykazują się męstwem, dzięki czemu wojska Dunkana wygrywają pod Forres.
2. Bohaterowie spotykają trzy wiedźmy, które odsłaniają przed nimi przyszłe wydarzenia.
3. Spotkanie Makbeta z Dunkanem i wspólna radość z wielkiego triumfu.
4. Wyprawa do zamku Makbeta.
5. Intryga uknuta przez Lady Makbet i głównego bohatera.
6. Makbet zabija króla Dunkana.
7. Lady Makbet dopełnia dzieła męża w taki sposób, by podejrzenia padły na sługi króla.
8. Malkolm, Donalbain i Makduf opuszczają zamek.
9. Makbet nakazuje zabójcom zgładzenie Banka i Fleance’a.
10. Uczta koronacyjna i dziwne zachowanie Makbeta.
11. Kolejna przepowiednia wiedźm.
12. Zgładzenie rodziny Makdufa.
11. Szkoccy dostojnicy planują obalenie uzurpatora.
12. Szaleństwo Lady Makbet.
13. Makbet opuszczony przez tanów, którzy pragną dołączyć do wojsk angielskich.
14. Armia nadciąga pod zamek Makbeta.
15. Tytułowy bohater ginie z ręki Makdufa.
16. Malkolm nowym władcą Szkocji.