W Pieśni IX podmiot liryczny zwraca się do nieznanego adresata, którym może być sam czytelnik. Zaleca:
Nie porzucaj nadzieje,
Jakoć się kolwiek dzieje
W życiu człowieka zdarzają się złe chwile, jednak obserwacja przyrody i świata sprawia, że dostrzegamy przejściowość złych stanów. W końcu dzisiaj słońce nie zachodzi po raz ostatni – jutrzejszy dzień może okazać się dużo lepszy (Bo nie już słońce ostatnie zachodzi/A po złej chwili piękny dzień przychodzi).
Zmienność jest zasadą świata – tak, jak po zimie przychodzi wiosna, a po niej kolejne pory roku, tak zmienia się fortuna człowieka.
Nic wiecznego na świecie;
Radość się z troską plecie
Wszystko może się odmienić w chwili, w której uznajemy swoje sprawy za stracone. Nie wolno jednak popadać w samozadowolenie i złudne poczucie bezpieczeństwa. Tak, jak po złu przychodzi dobro, tak po okresie szczęścia może nadejść czas smutku. Bo z nas Fortuna w żywe oczy szydzi – podkreśla poeta.
Niemniej zakończenie utworu jest pozytywne:
Ty nie miej za stracone,
Co może być wrócone:
Siła Bóg może wywrócić w godzinie;
A kto mu kolwiek ufa, nie zaginie.
Ważne jest zachowanie spokoju ducha nawet w najgorszych chwilach. Nie wolno też popadać w nadmierny entuzjazm, gdy wiedzie nam się dobrze – w tych zaleceniach dostrzec można echa umiłowanej przez Kochanowskiego filozofii stoickiej. Autor zaleca też poddanie się woli Boga, który nie opuszcza ludzi w potrzebie.
Forma utworu (kilka informacji):
- siedmio- (dwa pierwsze wersy zwrotki) i jedenastozgłoskowiec (dwa ostatnie wersy zwrotki)
- rymy parzyste (aabb)
- epitet, porównanie, apostrofa