Wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny „Opowieść małżonki świętego Aleksego” nawiązuje do znanej średniowiecznej legendy o tytułowym świętym. Aleksy opuścił swoich bliskich i ruszył w świat, by osiągnąć świętość. Po powrocie do rodzinnego miasta żył nierozpoznany w pobliżu swojego domu. Prowadził życie ascety – bezdomny, brudny i głodny, całkowicie wyrzekł się rozkoszy świata, z których mógłby korzystać. Po śmierci dopiero został rozpoznany i od razu uznano go ze świętego. Wiersz polskiej poetyki dokładnie opisuje treść legendy. Utwór wyróżnia jednak zmiana perspektywy – narratorem jest bowiem małżonka Aleksego. Do głosu dochodzi ona przede wszystkim w pierwszej i ostatniej części tekstu.
Poznajemy jej tęsknotę i ból, spowodowany samotnym starzeniem się.
Zostawiona sama śród nocy w oczekiwaniu,
spędziłam czas od rana na pustym bez ciebie posłaniu,
[…]
Czekałam na ciebie lat dziesięć i dwadzieścia, i trzydzieści z górą,
młoda, piękna, pachnąca - potem zimna, twarda, z zeschłą, pomarszczoną skórą
Gdy po latach poznaje Aleksego w zmarłym żebraku, nie neguje jego świętości. Wręcz przeciwnie, dostrzega otaczające go anioły. Jednak nie potrafi pogodzić się z tym, co uznać moglibyśmy za morał tej historii.
...Lecz moje serce - rozdarte, rozdarte, ciężkie, ciężkie jak ołów,
o Aleksy, Aleksy, Aleksy!
Iłłakowiczówna porusza w wierszu dwa tematy. Jednym z nich jest kwestia świętości, a właściwie jej nieludzkiego oblicza. Czy rzeczywiście świętym jest człowiek, który porzuca swoich bliskich? Czy służba ideałom, choćby religijnym, usprawiedliwia wyrzekanie się ukochanych osób? Dla poetyki, osoby głęboko wierzącej, była to sprawa fundamentalna. Jak służyć Bogu, by nie krzywdzić drugiego człowieka?
Drugim wątkiem wiersza jest sytuacja kobiet. W dojmujący sposób autorka opisuje świat, w którym kobiecie przypadało miejsce drugorzędne. Mężczyźni mogą realizować swoje ambicje – czy to światowe, czy religijne, niewiasta zaś musi się podporządkować. Nie ma prawa zgłosić sprzeciwu, może co najwyżej westchnąć do siebie i w milczeniu rozważać swoje cierpienia. Iłłakowiczównie chodzi jednak nie tylko o kobiety – wiersz zachęca, by spojrzeć na świat oczami słabszych – ubogich, osamotnionych, dzieci. Czy to, co jest wspaniałe z punktu widzenia rządzących i potężnych, jest takie samo, gdy spoglądają na to bezsilni?
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabc
– apostrofa (do Aleksego)
– powtórzenie (o Aleksy)
– wykrzyknienie (na końcu utworu)
W swojej twórczości Konstanty Ildefons Gałczyński chętnie sięgał po wątki kultury ludowej miast i miasteczek przetwarzając je jednak po swojemu. Jak pisał Czesław...
Geneza „Iliadzie” przypisuje się autorstwo Homera mimo iż jest to kwestia sporna. Jest ona prawdopodobnie dziełem które poprzedza „Odyseję”...
Utwór Ignacego Krasickiego „Wstęp do bajek” otwiera wydany w 1779 roku tom „Bajki i przypowieści”. Wiersz ma formę wyliczenia – wymienione...
Antoni Słonimski napisał wiersz „Alarm” w 1940 roku. Tematem utworu jest atak hitlerowskich Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku i naloty bombowe na Warszawę....
Według przyjętych zasad gatunku utwory żałobne poświęcano osobom znaczącym mężom stanu wodzom wybitnym duchownym. Jan Kochanowski odszedł od tej reguły. „Treny”...
Przyjaźń to jedno z najwspanialszych darów jakie człowiek może otrzymać od losu! Zgadzają się z tym najwięksi filozofowie i poeci. Ja również posiadam...
Geneza czas i miejsce akcji „Pamiętnik z powstania warszawskiego” to bodaj najbardziej znane beletrystyczne dzieło Mirona Białoszewskiego. Książka stanowi rodzaj...
Tytułowy bohater „Makbeta” Williama Szekspira z pewnością jest jedną z najbardziej wyrazistych i najlepiej nakreślonych postaci w historii literatury. W czasie...
„Oda do radości” (Ode „An die Freude”) Fryderyka Schillera powstała w 1785 roku opublikowana została rok później. W kolejnych wydaniach (1803...