Wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny „Opowieść małżonki świętego Aleksego” nawiązuje do znanej średniowiecznej legendy o tytułowym świętym. Aleksy opuścił swoich bliskich i ruszył w świat, by osiągnąć świętość. Po powrocie do rodzinnego miasta żył nierozpoznany w pobliżu swojego domu. Prowadził życie ascety – bezdomny, brudny i głodny, całkowicie wyrzekł się rozkoszy świata, z których mógłby korzystać. Po śmierci dopiero został rozpoznany i od razu uznano go ze świętego. Wiersz polskiej poetyki dokładnie opisuje treść legendy. Utwór wyróżnia jednak zmiana perspektywy – narratorem jest bowiem małżonka Aleksego. Do głosu dochodzi ona przede wszystkim w pierwszej i ostatniej części tekstu.
Poznajemy jej tęsknotę i ból, spowodowany samotnym starzeniem się.
Zostawiona sama śród nocy w oczekiwaniu,
spędziłam czas od rana na pustym bez ciebie posłaniu,
[…]
Czekałam na ciebie lat dziesięć i dwadzieścia, i trzydzieści z górą,
młoda, piękna, pachnąca - potem zimna, twarda, z zeschłą, pomarszczoną skórą
Gdy po latach poznaje Aleksego w zmarłym żebraku, nie neguje jego świętości. Wręcz przeciwnie, dostrzega otaczające go anioły. Jednak nie potrafi pogodzić się z tym, co uznać moglibyśmy za morał tej historii.
...Lecz moje serce - rozdarte, rozdarte, ciężkie, ciężkie jak ołów,
o Aleksy, Aleksy, Aleksy!
Iłłakowiczówna porusza w wierszu dwa tematy. Jednym z nich jest kwestia świętości, a właściwie jej nieludzkiego oblicza. Czy rzeczywiście świętym jest człowiek, który porzuca swoich bliskich? Czy służba ideałom, choćby religijnym, usprawiedliwia wyrzekanie się ukochanych osób? Dla poetyki, osoby głęboko wierzącej, była to sprawa fundamentalna. Jak służyć Bogu, by nie krzywdzić drugiego człowieka?
Drugim wątkiem wiersza jest sytuacja kobiet. W dojmujący sposób autorka opisuje świat, w którym kobiecie przypadało miejsce drugorzędne. Mężczyźni mogą realizować swoje ambicje – czy to światowe, czy religijne, niewiasta zaś musi się podporządkować. Nie ma prawa zgłosić sprzeciwu, może co najwyżej westchnąć do siebie i w milczeniu rozważać swoje cierpienia. Iłłakowiczównie chodzi jednak nie tylko o kobiety – wiersz zachęca, by spojrzeć na świat oczami słabszych – ubogich, osamotnionych, dzieci. Czy to, co jest wspaniałe z punktu widzenia rządzących i potężnych, jest takie samo, gdy spoglądają na to bezsilni?
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabc
– apostrofa (do Aleksego)
– powtórzenie (o Aleksy)
– wykrzyknienie (na końcu utworu)
Geneza „Iliadzie” przypisuje się autorstwo Homera mimo iż jest to kwestia sporna. Jest ona prawdopodobnie dziełem które poprzedza „Odyseję”...
Autorstwo i czas powstania Utwór o incipicie „Posłuchajcie bracia miła...” znany też pod tytułami: „Lament (Plankt) świętokrzyski” oraz „Żale...
Bohaterem bajki Ignacego Krasickiego „Pan i pies” jest tytułowe zwierzę. Sam właściciel nie pojawia się bezpośrednio w utworze dowiadujemy się tylko o jego...
Księga I. Mór. Gniew. Gniew Achillesa który wywołany jest sporem z królem Agamemnonem naczelnym wodzem wyprawy wojsk achajskich przeciwko Troi to główny...
„Gawęda o miłości ziemi ojczystej” Wisławy Szymborskiej to wiersz należący do liryki patriotycznej. Poetka wyraża w nim zachwyt nad pięknem rodzinnego kraju...
Streszczenie Królestwo niebieskiego porównane jest do człowieka który siał dobre nasiona. Jednakże w nocy jego nieprzyjaciel nasiał chwastów pomiędzy...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...
Geneza „Kolumbowie rocznik 20” to najsłynniejsza z powieści Romana Bratnego. Dzieło to doczekało się w swoim czasie statusu kultowego i dało nazwę całemu...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
