Wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny „Opowieść małżonki świętego Aleksego” nawiązuje do znanej średniowiecznej legendy o tytułowym świętym. Aleksy opuścił swoich bliskich i ruszył w świat, by osiągnąć świętość. Po powrocie do rodzinnego miasta żył nierozpoznany w pobliżu swojego domu. Prowadził życie ascety – bezdomny, brudny i głodny, całkowicie wyrzekł się rozkoszy świata, z których mógłby korzystać. Po śmierci dopiero został rozpoznany i od razu uznano go ze świętego. Wiersz polskiej poetyki dokładnie opisuje treść legendy. Utwór wyróżnia jednak zmiana perspektywy – narratorem jest bowiem małżonka Aleksego. Do głosu dochodzi ona przede wszystkim w pierwszej i ostatniej części tekstu.
Poznajemy jej tęsknotę i ból, spowodowany samotnym starzeniem się.
Zostawiona sama śród nocy w oczekiwaniu,
spędziłam czas od rana na pustym bez ciebie posłaniu,
[…]
Czekałam na ciebie lat dziesięć i dwadzieścia, i trzydzieści z górą,
młoda, piękna, pachnąca - potem zimna, twarda, z zeschłą, pomarszczoną skórą
Gdy po latach poznaje Aleksego w zmarłym żebraku, nie neguje jego świętości. Wręcz przeciwnie, dostrzega otaczające go anioły. Jednak nie potrafi pogodzić się z tym, co uznać moglibyśmy za morał tej historii.
...Lecz moje serce - rozdarte, rozdarte, ciężkie, ciężkie jak ołów,
o Aleksy, Aleksy, Aleksy!
Iłłakowiczówna porusza w wierszu dwa tematy. Jednym z nich jest kwestia świętości, a właściwie jej nieludzkiego oblicza. Czy rzeczywiście świętym jest człowiek, który porzuca swoich bliskich? Czy służba ideałom, choćby religijnym, usprawiedliwia wyrzekanie się ukochanych osób? Dla poetyki, osoby głęboko wierzącej, była to sprawa fundamentalna. Jak służyć Bogu, by nie krzywdzić drugiego człowieka?
Drugim wątkiem wiersza jest sytuacja kobiet. W dojmujący sposób autorka opisuje świat, w którym kobiecie przypadało miejsce drugorzędne. Mężczyźni mogą realizować swoje ambicje – czy to światowe, czy religijne, niewiasta zaś musi się podporządkować. Nie ma prawa zgłosić sprzeciwu, może co najwyżej westchnąć do siebie i w milczeniu rozważać swoje cierpienia. Iłłakowiczównie chodzi jednak nie tylko o kobiety – wiersz zachęca, by spojrzeć na świat oczami słabszych – ubogich, osamotnionych, dzieci. Czy to, co jest wspaniałe z punktu widzenia rządzących i potężnych, jest takie samo, gdy spoglądają na to bezsilni?
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów aabc
– apostrofa (do Aleksego)
– powtórzenie (o Aleksy)
– wykrzyknienie (na końcu utworu)
Część pierwsza: Momo i jej przyjaciele W niewielkim miasteczku znajdowała się ruina starego amfiteatru. Nie była to jedna z tych najwspanialszych budowli lecz niewielka...
Pełen tytuł omawianej książki Stanisława Staszica to „Przestrogi dla Polski z teraźniejszych politycznych Europy związków i z praw natury wypadające przez...
Streszczenie Rodowód W rozdziale tym narrator przedstawia rodowód głównego bohatera powieści - Cezarego Baryki. Pisze o nim jako o człowieku nowoczesnym...
Utwór Kazimierza Wierzyńskiego „Jestem jak szampan” pochodzi z roku 1919. Autor (będący ewidentnie podmiotem lirycznym) porównuje się w wierszu...
Streszczenie Są lata 70 – te XX w. Do Zachodniego Berlina przeprowadza się właśnie młoda Niemka – piętnastoletnia Christiane F. która zamieszkuje wraz...
Streszczenie Dawno temu był sobie pewien Mazur – bitny wojak który w niejednej potyczce walczył z wrogiem o Polskę. Stawał do boju z pogańskimi ludami. Z każdej...
Geneza „Faust” często określany mianem poematu dramatycznego jest uważany za dzieło życia Johanna Wolfganga von Goethego. Wybitny twórca pracował nad...
Geneza „Powrót Posła" został napisany w trakcie trwania Sejmu Wielkiego (1788-1792) konkretnie w 1790 roku. Wystawiony rok później spotkał się z dużym...
Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...