Teatrzyk Zielona Gęś – opracowanie

„Teatrzyk Zielona Gęś” to cykl scenek (teoretycznie: miniatur teatralnych) autorstwa Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Większość miniatur składała się z nie więcej niż jednej strony tekstu, więc w pełni uzasadnione zdają się wypowiedzi autora, tytułującego Zieloną Gęś „najmniejszym teatrem świata”. 160 utworów ukazywało się na łamach czasopisma „Przekrój” w latach 1946 – 1950.

Miniatury Gałczyńskiego charakteryzują się absurdalnym poczuciem humoru. Absurd przenika nie tylko fabuły tych krótkich scenek, ale czasem również ich formę. Przykładem choćby „Siedmiu śpiących braci”, gdzie każdy z siedmiu bohaterów po prostu chrapie.

Gałczyński w swoich utworach prowadzi inteligentną i błyskotliwą grę z klasyką polskiej i światowej kultury (np. z „Hamletem”). Pojawiają się w nich również postacie historyczne, jak książę Józef Poniatowski – oczywiście również historycznych bohaterów osadza autor w absurdalnych sytuacjach i zmienia ich losy. I tak nasz książę zamiast utonąć w Elsterze, rusza na Ziemie Odzyskane (przyznane Polsce po II wojnie światowej), żeby pracą, a nie szablą budować przyszłość kraju. Utwór ten jest bardzo charakterystyczny – oddaje zarówno humor Gałczyńskiego, jak i „wychowawczą” stronę, jaka pojawia się od czasu do czasu na kartach Zielonej Gęsi. Mianowicie autor krytykuje „bohaterską” przeszłość swojego narodu, jego tradycje powstańcze i przedkładanie honoru nad zwykłą pracę. Zasadniczo było to zgodne z ówczesną linią władz komunistycznych. Jednak dla coraz bardziej nietolerancyjnej polityki kulturalnej reżimu „szaleństwa” Gałczyńskiego szły zbyt daleko – „Zieloną Gęś” przestała się wiec pojawiać na łamach „Przekroju”.
Paradoksalnie wydaje się, że komuniści dobrze ocenili wpływ „najmniejszego teatru świata”. Absurd Zielonej Gęsi działa bowiem oczyszczająco, zniechęca do wszelkiego fanatyzmu i ciasnoty umysłowej – z pewnością było to nie do pogodzenia ze stalinizmem.

Na szczęście ów mroczny okres skończył się i po 1956 roku znowu zaczęto wydawać Gałczyńskiego. Skorzystajmy więc z tego i zanurzmy się w jego fantastyczny świat, poznając szereg charakterystycznych postaci, zaludniających Zieloną Gęś (Porfirion Osiełek, Alojzy Gżegżółka, Piekielny Piotruś).