Unikalne i sprawdzone teksty

Koniec świata – interpretacja i analiza

„Koniec świata” jest niewielkim rozmiarowo poematem Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Utwór opublikowany został po raz pierwszy w 1929 roku. Czesław Miłosz pisał o twórczości autora „Końca świata”: Czerpał z poezji przeszłości, przebywał w aurze cywilizacji łacińsko-włoskiej […] Wzięte stamtąd rekwizyty układał w sposób przypominający jego pijackie fantasmagorie” Słowa owe znakomicie pasują również do omawianego poematu. Przyjrzyjmy się jego treści, by lepiej zrozumieć sens słów polskiego noblisty.

Otóż utwór rozpoczyna się od narady grona profesorskiego bolońskiego uniwersytetu. Astronom Pandafilanda obwieszcza swoim kolegom-uczonym, że według jego obliczeń:

zbliża się koniec Ziemi,
a może całego Kosmosu;
[…]
świat jeszcze potrwa godzinę.

Już ten fragment wprowadza nas w nastrój absurdalnego humoru, owej jarmarcznej groteski, do której takie upodobanie miał Gałczyński. Przecież koniec świata nie jest czymś, czego datę można ot tak obliczyć. Gdyby jeszcze miał on mieć formę jakieś katastrofy kosmicznej, jak uderzenie meteorytu – to można by to zrozumieć. Zresztą profesja Pandafilanda (astronom) sugeruje przez chwilę, że może o taki kataklizm właśnie chodzi. Jednak szybko wyjaśnia się, że ów koniec ma mieć równie jarmarczną formę, jak kłótnia profesorów, którzy nazywają rewelacje swojego kolegi blagą. Zmieniają zdanie, gdy zaczynają pękać lustra – ten fenomen jest właśnie zapowiedzią nadchodzącej zagłady. Wkrótce potem figury świętych odlatują z kościołów.

W dalszej części poematu śledzimy reakcję ludzi na wieść o zbliżającym się kataklizmie. Jest ona równie groteskowa, jak on sam. Część z nich (z papieżem na czele) pragnie gdzieś uciec – oczywiście nie wiadomo, gdzie można uciekać przed końcem wszystkiego. Chorzy w szpitalach żądają troskliwej opieki, jakby ich życie miało trwać dłużej niż zapowiadana godzina. Przekupki plotkują o kataklizmie, a organizacje lewicowe organizują protest przeciw niemu. W tym wszystkim niemal niepostrzeżenie zjawia się szatan (Xiążę Ciemności) – mowa o jego łopoczącym sztandarze, co budzi skojarzenie z „Boską Komedią” Dantego (Piekło, księga 34). Jednak diabeł Gałczyńskiego nie ma nic ze średniowiecznej grozy – wydaje się sam równie zagubiony, jak zwykli ludzie.

Poemat kończy się tym, że świat […]zatonął w odmętach eteru. Jak interpretować ten specyficzny utwór? Otóż wydaje się, że Gałczyński z jednej strony ukazuje szaleństwo świata, który rozpada się na naszych oczach – czyni to jednak w specyficzny sposób. Możemy się zastanowić, czy to, co widzimy za oknem rzeczywiście wiele się różni od sytuacji opisanych w poemacie. W takiej interpretacji koniec świata trwa nieustannie – poeta tylko zwraca nań naszą uwagę. Z drugiej wszakże strony, można dzieło Gałczyńskiego interpretować, jako pochwałę ludzi. Może i jesteśmy nieco szaleni, ale dzięki temu potrafimy zachowywać się, jak gdyby nigdy nic, nawet w obliczu największej trwogi.

Forma utworu (kilka informacji):
– nieregularny układ rymów
– nieregularna liczna sylab w wersach
– makaronizmy (wtręty z języków obcych)
– wykrzyknienie

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Weronika postanawia umrzeć –...

„Weronika postanawia umrzeć” to jedna z najpopularniejszych powieści Paulo Coehlo bestsellerowego pisarza z Brazylii. Wydana została w 1998 roku zaś w roku 2009...

Tajemniczy ogród – streszczenie...

Streszczenie Mary Lennox została osierocona. W wyniku epidemii cholery która wybuchła w Indiach gdzie mieszkała z rodzicami zmarła cała jej rodzina. Odnaleziona przez...

Król Maciuś I – opracowanie...

Geneza „Król Maciuś I” to powieść autorstwa Janusza Korczaka która została wydana w 1922 r. Głównym jej bohaterem jest Maciuś – syn...

Pan Samochodzik i templariusze –...

Streszczenie Rozdział I Główni bohaterowie utworu – Sokole Oko Wilhelm Tell i Wiewiórka byli wytrawnymi odkrywcami interesującymi się zamierzchłą przeszłością....

Monachomachia – geneza czas i...

Geneza „Monachomachia” została napisana przez Ignacego Krasickiego między 1776 a 1778 rokiem. W 1778 roku została wydana jednak bez podania autora (wydanie utworu...

Pierwsza przechadzka – interpretacja...

„Pierwsza przechadzka” to wiersz Leopolda Staffa napisany w 1946 roku. Utwór powstał tuż po II wojnie światowej i traktuje właśnie o owym trudnym czasie...

Dwoje ludzieńków – interpretacja...

„Dwoje ludzieńków” to wiersz Bolesława Leśmiana. „Rękę” autora rozpoznać można już w tytule – zdradza on typowe dla Leśmiana upodobanie...

Dzieje Tristana i Izoldy – streszczenie...

Streszczenie Siostra króla Kornwalii Blancheflor wychodzi za mąż za Riwalena wiernego rycerza króla Marka. Waleczny rycerz niestety ginie w walce pozostawiając...

Opis pamiątki z wakacji

Wakacyjne wyjazdy były dla mnie zawsze okazją do kupna wielu pamiątek. W swojej kolekcji mam bransoletki pocztówki czy małe figurki przypominające mi o miejscach...