Na czym polegała przemiana Kmicica. Andrzej Kmicic jako bohater dynamiczny | wypracowanie

Andrzej Kmicic - chorąży orszański - jest głównym bohaterem „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Postać ta po raz pierwszy zostaje wspomniana we wstępie, w którym narrator zarysowuje pokrótce sytuację rodu Billewiczów. W testamencie pułkownika Herakliusza Billewicza, dziadka Aleksandry, znalazł się zapis nakazujący wnuczce poślubić chorążego orszańskiego, a w przeciwnym wypadku wstąpić do klasztoru. Kiedy pewnego zimowego dnia Kmicic odwiedza Wodokty, by spotkać niewidzianą od dziesięciu lat pannę , ich losy splatają się na zawsze.

Wizyta głównego bohatera napełnia Oleńkę radością. Ten przystojny i pełen wigoru żołnierz przypada jej do gustu, a i on sam nie pozostaje wobec niej obojętny. Ustalona została więc data ślubu, a chorąży odjechał do Lubicza (majątku zapisanego mu przez Billewicza).

Wkrótce Kmicic, nie bez udziału swoich kompanów, popełnia dwa haniebne czyny, które zniechęcą do niego Oleńkę. Pierwszym jest zniszczenie portretów Billewiczów w Lubiczu i urządzenie suto zakrapianej uczty (miało to miejsce niemal każdego wieczoru), drugim spalenie Wołmontowiczów, co robi w odwecie za wymordowanie jego towarzyszy. Kiedy bohater, ścigany przez okolicznych żołnierzy, wpada do majątku Oleńki, ta wypędza go i mówi, że przebaczy mu dopiero wtedy, gdy o jego winach zapomni okoliczna szlachta.

Niebawem, w obliczu zagrożenia ze strony szwedzkiej, ogłoszona zostaje mobilizacja. Kmicic, podobnie jak i Skrzetuscy, Zagłoba i Wołodyjowski, wyrusza do księcia Janusza Radziwiłła. Kiedy okazuje się, że mężczyzna jest zdrajcą i wziął stronę najeźdźcy, Wołodyjowski i jego kompani wypowiadają mu posłuszeństwo. Kmicic natomiast, zobowiązany słowami przysięgi, zostaje po stronie Radziwiłła. Wierzy on jego słowom, w których wciąż podkreślana jest troska o ojczyznę.

Nie mija wiele czasu, kiedy książę Bogusław, krewny hetmana Janusza Radziwiłła, uświadamia chorążemu orszańskiemu, że to, co usłyszał od gospodarza zamku w Kiejdanach, było zwykłym kłamstwem. Magnat mówi mu: Rzeczpospolita to postaw czerwonego sukna, za które ciągną Szwedzi, Chmielnicki, Hiperborejczykowie, Tatarzy, elektor i kto żyw naokoło. A my z księciem wojewodą powiedzieliśmy sobie, że z tego sukna musi się i nam tyle zostać w ręku, aby na płaszcz wystarczyło; dlatego nie tylko nie przeszkadzamy ciągnąć, ale i sami ciągniemy. Główny bohater jest zdruzgotany. Myślał bowiem, że służy ojczyźnie, a okazało się, że wspiera zdrajcę. Postanowił więc porwać księcia Bogusława, by udowodnić swoją niewinność. Magnatowi udało się jednak uciec, a w dodatku ranił on Kmicica.

W tym momencie sytuacja głównego bohatera nie jest godna pozazdroszczenia, nie tylko ze względu na rany. Bohater, przerażony swoim położeniem, musi zmyć dwie plamy. Pierwsza to przewinienie, jakiego dopuścił się w Wołmontowiczach, druga to pomoc zdrajcy ojczyzny. Gdyby tego było mało, Radziwiłł rozpuścił plotkę, jakoby Kmicic chciał pojmać króla i oddać Szwedom za 100 czerwonych złotych.

Główny bohater postanawia odkupić swoje winy służbą ojczyźnie. Zamierza udać się do króla i ofiarować mu swoje usługi. Musi jednak zmienić nazwisko, ponieważ wieści o zdrajcy Kmicicu rozeszły się po całej Rzeczpospolitej. Posługuje się więc nazwą jednej z miejscowości, które od zawsze pozostawały w posiadaniu jego rodziny (Babinicze). W tym momencie główny bohater zmienia tożsamość i staje się Andrzejem Babiniczem.

Jako Babinicz Kmicic dokonuje wielu heroicznych czynów. Bierze udział w obronie Częstochowy, gdzie wysadza kolubrynę; wymyka się Kuklińskiemu; przemierza tereny całej Rzeczpospolitej. Kiedy dostaje się na Śląsk, staje przed obliczem króla i o oblężeniu Jasnej Góry. Następnie uczestniczy w eskorcie władcy do majątku Lubomirskich. Gdy naprzeciwko orszaku pojawiają się szwedzcy żołnierze, Kmicic nie kalkuluje. Rusza do ataku, a jego postawa pozwala władcy ujść z życiem. Sam bohater zostaje ciężko ranny, a ostatnie słowa, jakie wypowiada przed utratą przytomności, brzmią: Jam nie Babinicz, jam Kmicic.

Honorowa i pełna poświęceń służba Rzeczpospolitej pod nazwiskiem Babinicza pozwala Kmicicowi zrehabilitować swą osobę. Co znamienne - nie poprzestaje on na tym, lecz wciąż bierze udział w walkach. Nawet gdy znajduje się w pobliżu Taurogów lub nieświadomie ratuje Oleńkę w Wodoktach, nie opuszcza stanowiska.

Kmicic jest bohaterem dynamicznym. W trakcie rozwoju akcji utworu przechodzi on wyraźną zmianę, którą można określić jako dwupłaszczyznową. Niegdyś był on warchołem, awanturnikiem i człowiekiem porywczym (atak na Wołmontowicze, porwanie Oleńki), później wykorzystywał swój spryt w słusznych celach, zawsze działając w sposób przemyślany. Pierwsza zmiana zachodzi więc na gruncie osobowości bohatera.

Drugą zmianą jest oczyszenie swego imienia i udowodnienie, że troska o dobro ojczyzny zawsze zajmowała szczególne miejsce w sercu Kmicica. Heroiczna i okupiona wieloma ciężkimi ranami służba ojczyźnie sprawia, że sam Jan Kazimierz dokonuje rehabilitacji potępianego niegdyś żołnierza.

Główny bohater „Potopu” jest kreacją wyjątkową. To postać stworzona w oparciu o wzorce zaczerpnięte z powieści łotrzykowskiej (Kmicic - warchoł, awanturnik), etosu rycerskiego (Kmicic - obrońca ojczyzny), tradycji romantycznej (przemiana, poświęcenie idei) oraz, co charakterystyczne dla twórczości Sienkiewicza, powieści walterscottowskiej. Przemiana wewnętrzna chorążego orszańskiego znacznie wpływa bowiem na losy Rzeczpospolitej.