Unikalne i sprawdzone teksty

Naturalizm w „Ludziach bezdomnych" | wypracowanie

Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” odczytywać można na kilku poziomach. Zwiera ona mocny ładunek symbolizmu – obrazy takie jak rozdarta sosna, na trwale weszły do kultury polskiej i stanowią punkt odniesienia dla rodzimej inteligencji. Ale książka ta stanowi równocześnie jedno z najważniejszych dzieł polskiego naturalizmu.

Naturalizm narodził się we Francji i kojarzony jest przede wszystkim z dziełami Emila Zoli. Autorzy tego nurtu pragnęli ukazywać rzeczywistość bez literackiego koloryzowania, natomiast z całą jej brutalnością i okrucieństwem. Tylko taka forma, według nich, służyła wiernemu ukazania współczesności. A współczesność była przecież nad wyraz ponura – rozwijający się kapitalizm wzniósł ludzkość na nowy poziom gospodarczy, ale jednocześnie sprawił, iż rozrosły się dzielnice nędzy. Robotnicy miejscy żyli w warunkach wprost fatalnych, a kominy fabryczne zatruwały niebo wyziewami. Czy można było przedstawić taki świat w formie „uładzonej” narracji i nie wyrzec się prawdy? Naturaliści twierdzili, że nie – stąd w ich utworach porażający realizm, ukazanie patologii społecznych, biedy i deprawacji.

Stefan Żeromski podążał tym samym tropem. Według autora trudno rozprawiać o bolączkach polskiego społeczeństwa, jeśli inteligencja nie wie, w jakich warunkach żyją warstwy uboższe. Zadaniem pisarza jest więc ukazanie tychże warunków – „Ludzie bezdomni” znakomicie wywiązują się z tej misji.

Tomasz Judym, bohater powieści, zwiedza Warszawę z końca XIX wieku. Bohatera uderza wszechobecny w dzielnicach robotniczych brud. Narrator nie szczędzi czytelnikom opisów nieumytych dzieci, bawiących się wśród ciemnych i wilgotnych podwórek. Obserwujemy też handlarzy ulicznych, oferujących niedogotowane warzywa i wodę sodową z wielokrotnie używanych i nieczyszczonych szklanek. Judym czuje smród pozbawionych higieny ciał i z przerażaniem spogląda na małe klitki, w których żyć muszą całe rodziny.

Wśród robotników są też jego bliscy – brat Wiktor i jego żona. Judym odwiedza ich miejsca pracy: fabrykę cygar i stalownię. Warunki w nich są tragiczne. Żadnej higieny, ciężka praca ponad siły. Nic dziwnego, że w miejscach takich bardzo łatwo o wypadki. Zarówno warszawscy robotnicy, jak i górnicy w Zagłębiu nie przypominają już ludzi. Przepracowani, brudni, niedożywieni – wydają się być bliżej zwierząt niż człowieka. Jakiż to kontrast z salonami eleganckiego towarzystwa, które odwiedza Judym!

Stefan Żeromski nie szczędzi czytelnikowi opisów biedy. Mają one poruszyć odbiorcę i ukazać mu, jak fatalne skutki mają podziały społeczne i niczym nieograniczona pogoń za zyskiem. Polski inteligent po tej lekturze musiał się zastanowić, na ile realistyczne są jego marzenia o odbudowaniu niepodległej ojczyzny – jeśli ta ojczyzna składać ma się w znacznej mierze z nędzarzy z ulicy Krochmalnej. Powieść Żeromskiego to ważny głos, wzywający do podjęcia reform społecznych i poprawy sytuacji warstw niższych.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Etos pracy w „Nad Niemnem”

Jedną z najważniejszych płaszczyzn ideowych powieści „Nad Niemnem” jest etos pracy. Praca stanowi tu bowiem wzorzec kulturowy usankcjonowany przez tradycję i...

Tomasz Judym jako pozytywista

Tomasz Judym jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Powieść została opublikowana w roku 1900 w okresie gdy rozkwitały w Polsce ideały...

„Człowiek bez ojczyzny jest jak...

Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...

Opis mojej drogi z domu do szkoły...

Moja droga z domu do szkoły jest długa i wiedzie przez całe miasto. Część z niej muszę przejść pieszo a część pokonuje autobusem. Obok mojego domu skręcam w alejkę....

Satyra – definicja i wyznaczniki...

Słowo „satyra” bardzo często pojawia się w prasie i telewizji. Przywykliśmy do niego tak bardzo że często sami nie zastanawiamy się jakie są cechy satyry...

„Kto czyta książki żyje podwójnie”...

Wielki włoski intelektualista Umberto Eco stwierdził że kto czyta książki żyje podwójnie. Uważam że ten profesor a przy tym wspaniały pisarz (autor „Imienia...

Recenzja książki „W 80 dni dookoła...

Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...

Teoria Czystej Formy

W historii polskiej kultury Stanisław Ignacy Witkiewicz zapisał się nie tylko jako wybitny twórca ale także jako autor jednej z najciekawszych i najbardziej nietypowych...

Jaki obraz wsi i jej mieszkańców...

Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc...