Tomasz Judym to główny bohater powieści „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego. Dzieło to ukazało się w roku 1900 i uważane jest powszechnie za symbol polskiego modernizmu. Bohaterem jest lekarz, człowiek nauki – już samo to wydaje się sugerować jego związek z ideałami rozumu, logiki i wstrzemięźliwości. Czy lekarze wpadają w romantyczne, wieszcze szały? Na pewno nie w literaturze, gdzie od wieków uchodzą za symbol ludzi myślących głową, a nie sercem. Judym pragnie podnieść społeczeństwo polskie na wyższy poziom cywilizacyjny. Przecież to też brzmi jak fragmenty z nieistniejącego „katechizmu pozytywisty”! A gdy jeszcze dodać, że zamierza tego dokonać przy użyciu inteligencji, propagując zasady higieny, to wydaje się już przesądzone – Judym to pozytywista z „krwi i kości”. Ale na końcu powieści pojawia się pewien „zgrzyt” – symboliczna rozdarta sosna. Jest jasne, że drzewo to metafora duszy naszego bohatera. Wydaje się, że rozdarcie Judyma polega na tym, że wbrew przytoczonym wyżej faktom, nie jest on do końca przekonany do idei pozytywizmu. Judym jest w równiej mierze romantykiem, chociaż ukrywa to przed samym sobą.
Wystarczy spojrzeć na jego pochodzenie. Jest człowiekiem z nizin społecznych, który zdobywa edukację na zagranicznej uczelni. A przecież samotny geniusz, walczący z przeciwnościami to figura uwielbiana przez romantyków! Również projekty Judyma, owa pomoc ubogim, są zbliżone do romantycznych koncepcji, wychwalających wielkie czyny, przekraczanie granic człowieczeństwa! Różnica polega tylko na tym, że w przeciwieństwie do Konrada z „Dziadów”, Judym nie chce realizować swoich wielkich ideałów za pomocą poezji, lecz dzięki nowoczesnej nauce! Ale owa nauka wydaje się wyłącznie środkiem służącym celom do cna romantycznym.
Jednak największy związek Judyma z romantyzmem zasadza się na pewnej stronie jego osobowości. Mianowicie nasz doktor jest maksymalistą. Nie chodzi mu o pomaganie grupce ludzi, on chce ratować całą ludzkość. Można jeszcze raz przywołać Mickiewiczowskiego Konrada, który w Wielkiej Improwizacji mówi:
Nazywam się Milijon - bo za milijony
Kocham i cierpię katusze.
Patrzę na ojczyznę biedną,
Jak syn na ojca wplecionego w koło;
Czuję całego cierpienia narodu.
Doktor Judym mógłby powiedzieć to samo – oczywiście ująłby to w inne słowa, wprowadził do swojej wypowiedzi trochę naukowego żargonu i modnych w swojej epoce pojęć filozoficznych. Ale treść byłaby niemal identyczna!
Maksymalizm doktora Judyma sięga tak daleko, że dla swoich ideałów poświęca szczęście własne i szczęście ukochanej osoby. Przy wielkich celach jednostki się nie liczą.
Tragizm Judyma wydaje się wynikać z jego rozdarcia między postawą romantyczną, a pozytywizmem. Doktor działa w świecie, w którym triumfują ideały tego ostatniego nurtu, ale w sercu jest romantykiem i nie potrafi się odnaleźć w rzeczywistości, gdzie potrzebne jest spokojne, logiczne podejście do problemów.
„Prometeusz skowany” to przedstawienie mitologicznej sceny które zostało dokonane przez Rubensa. Opis Obraz przedstawia mężczyznę który przykuty...
Chociaż życie nie szczędzi nam smutnych chwil porażek i rozczarowań to jednak warto skupić się w nim przede wszystkim na tym co warto kochać. Przecież obok wszystkiego...
„Dekameron” Giovanniego Boccaccia uważany jest za jedno z najważniejszych i najbardziej inspirujących dzieł doby renesansu. Wyrafinowana kompozycja bogata i zróżnicowana...
Wasilij Wierieszczagin był wybitnym rosyjskim malarzem reprezentantem naturalizmu w sztukach plastycznych. Kojarzony jest on głównie ze scenami batalistycznymi oraz...
Molier zapewne jeden z najważniejszych komediopisarzy w historii literatury tworzył w okresie uznawanym za czasy baroku. Mimo to rzadko przypisuje się go do owej epoki i można...
Behawioryzm to nurt psychologii popularny w pierwszej połowie XX wieku. Zwolennicy behawioryzmu krytykowali wcześniejszą psychologię i psychoanalizę jako coś nienaukowego....
Rusyfikacja należy do kluczowych tematów powieści Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”. Dzieło owo wydane po raz pierwszy w 1897 roku oparte jest w dużej...
Romantyzm był epoką literacką która wykształciła specyficzny i bardzo wyrazisty rodzaj bohatera literackiego. W swoich dziełach twórcy tego okresu ukazywali...
Definicja i wyznaczniki Powieść polifoniczna to specyficzny rodzaj powieści której nazwa nawiązuje do samego zjawiska polifonii. W przeciwieństwie do monofonii nie...
