Średniowiecze było epoką, która wykształciła trzy wzorce parenetyczne. Pierwszym z nich był idealny władca, drugim święty (asceta), a trzecim rycerz. Wzorce osobowościowe średniowiecza były utrwalane i charakteryzowane poprzez opisy postaci zawarte w poszczególnych dziełach. Literatura parenetyczna miała na celu przedstawienie idealnych postaw dla osób pełniących poszczególne role.
Rycerz
Jednym ze średniowiecznych przedstawień było odzwierciedlenie idealnego rycerza. Wojownicy opiewani byli w pieśniach. Jedną z najpopularniejszych była francuska „Pieśń o Rolandzie”. Znana była również hiszpańska „Pieśń o Cydzie”. Idealnego rycerza charakteryzowała niesamowita odwaga i honorowość. Szlachetne urodzenie i wierność wobec pana to kolejne z jego cech. Niezwykle solidarny oraz świetnie zaprawiony w bojach rycerz jest osobą, która zyskuje sławę dzięki swoim czynom.
Władca
Wizerunek władcy kształtowały przede wszystkim kroniki, które stanowiły dokumentację czynów poszczególnych królów. Zawarty w kronice przekaz miał na celu nie tylko pokazanie wydarzeń. Miały także charakter moralizatorski. Przedstawieni w nich władcy byli prawdziwymi ojcami narodu, charakteryzującymi się niezwykłą odwagą, posiadaniem zasad moralnych oraz religijnością. Przykładem takiego przedstawienia są kroniki tworzone przez Wincentego Kadłubka czy Jana Długosza.
Święty/Asceta
Przedstawieniem życia świętych były hagiografie, które zawierały określony schemat. Przedstawione w nich były wydarzenia, które związane były z nawróceniem i ascetycznym życiem, ale i z błędami popełnianymi przez bohaterów. Przykładem idealnego świętego był święty Aleksy. Legenda o nim przedstawia człowieka, który postanawia zamieszkać pod schodami rodzinnego domu, wyrzekając się wszelkich ziemskich wygód i przyjemności. Poświęca się w pełni dążeniu do świętości, osiągnięciu nieba.
Leżałem na szpitalnym łóżku i wpatrywałem się w biały sufit i wiszące na nim lampy. Wokół mnie było sporo zamieszania lekarze i pielęgniarki biegali...
Pewnego styczniowego popołudnia udałem się na sanki. Zima była tego roku wprost cudowna – puszysty śnieg pokrywał wszystko jak okiem sięgnąć! Mróz nie dokuczał...
Średniowieczny utwór zatytułowany „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” ukazuje obraz śmierci w sposób dwojaki. Z jednej strony mamy do czynienia...
Motyw danse macabre to jeden z popularnych w średniowieczu motywów który powiązany był z nawołaniem do pamiętania o śmierci i kruchości ludzkiego życia...
Historia Żydów naznaczona jest wielką dwuznacznością. Z jednej strony naród ów wydał niezliczone zastępy wybitnych artystów naukowców...
Znanego przede wszystkim z symbolistycznego „Szału uniesień” Władysława Podkowińskiego nie ominęła fascynacja impresjonizmem który na przełomie XIX...
Moja szkoła to niezwykle piękny stary budynek którego jedna ze ścian pokryta jest pnącym bluszczem. Gdybym miał wyobrazić ją sobie za sto lat myślę że jej wygląd...
Figura matki jest istotna we wszystkich kulturach ale nie będzie przesadą stwierdzenie że szczególną rolę zdobyła w kulturze polskiej. W końcu nawet w języku obiegowym...
Stałam na przystanku tramwajowym cała mokra od deszczu i choć był dopiero ranek już wiedziałam że to będzie najgorszy dzień w moim życiu. Za chwilę miała się zacząć...