„Do panny” Jana Andrzeja Morsztyna to krótka fraszka podejmująca tematykę miłości. Została ona oparta na koncepcie zawierającym ikon oraz sumację.
Analiza
Dzieło liczy zaledwie sześć wersów. Jest utworem stychicznym, napisanym trzynastozgłoskowcem ze średniówką po siódmej sylabie (w wersie piątym średniówka pojawia się po zgłosce piątej). Należy do liryki zwrotu do adresata.
Podmiot liryczny posługuje się wieloma środkami stylistycznymi. Pojawiają się epitety (dąb stary), metafora (dąb długim wiekiem skamieniały), ożywienie (łzy złamały), anafora (twardy, twardszaś) wprowadzająca ikon oraz wieńcząca utwór sumacja.
Interpretacja
Krótkie dzieło Jana Andrzeja Morsztyna podejmuje temat miłości, czyniąc to w wyrafinowany, niebanalny sposób. Adresatką liryczną utworu jest tytułowa panna, którą ja mówiące porównuje do najtwardszych rzeczy, jakie zna. Wymienia więc żelazo, dyjament (zawiera w sobie także piękno, szlachetność), dąb (może być odczytywany jako wyraz majestatu, szacunku) oraz morskie skały (surowe, odosobnione). Ich niewzruszoność przypomina mu postawę odbiorczyni, jednak pełne oddanie jej nieugiętości możliwe staje się dopiero dzięki wprowadzeniu sumacji jeszcze raz zestawiającej pannę i wymienione wcześniej jakości.
Z postawą adresatki kontrastuje podmiot liryczny. Otwarcie przyznaje się on do łez, co można odbierać dwojako. Jego uczucie może być autentyczne i poważne, polegać na silnym oddaniu. Jednak kontekst innych utworów Morsztyna oraz forma fraszki zdają się sugerować namiętny, lecz przelotny flirt (charakterystyczny dla życia dworskiego), którego uczestnik, by jak najkorzystniej zaprezentować swą osobę, hiperbolizuje przejawiane emocje.
Niezależnie od rodzaju miłości dzieło Morsztyna ukazuje człowieka nieodnajdującego wzajemności w uczuciu. Dlatego użyte porównania zestawiają kobietę z rzeczami wyrażającymi chłód, surowość, odległość. Bardzo wymowną metaforą w tym kontekście staje się skamieniały dąb – oznaka nieczułości, przemiany.
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
Geneza Powieść Antoniego Libery „Madame” ukazała się w 1998 roku. Autor wysłał ją na konkurs wydawnictwa Znak jednak pracował nad nią już od kilku lat....
“Książka” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta wykorzystuje topos księgi. Księga w tradycji literackiej to oznaka najwyższej tajemnej wiedzy przeznaczonej...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Nn próbuje sobie przypomnieć słowa modlitwy” to wiersz Stanisława Barańczaka. NN oznacza „nazwisko nieznane” – skrót taki często...
