Unikalne i sprawdzone teksty

Niestatek [Prędzej kto wiatr], Jan Andrzej Morsztyn – intepretacja i analiza

Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek [Prędzej kto wiatr]” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia”, który ostatecznie skomponowany został w 1661 r. Jest to dzieło charakterystyczne dla twórczości polskiego przedstawiciela nurtu barokowej poezji dworskiej – podejmuje ono temat miłości i kobiety, czyniąc to w sposób oparty na przemyślanym koncepcie.

Analiza

Utwór ma budowę stychiczną, składa się z szesnastu wersów napisanych trzynastozgłoskowcem ze średniówką po 7 sylabie. Układ rymów jest regularny – parzysty (aa bb cc itd.). Jest to przykład liryki pośredniej, opisowej (podmiot liryczny nie ujawnia się, „zasłania go” opis zjawisk).

Warstwa stylistyczna epigramatu cechuje się zróżnicowaniem. Przede wszystkim widoczne są anafory (słowo prędzej) rozpoczynające kolejne wersy. Ważne są także antytezy podkreślające niemożliwość wyliczanych kolejno zjawisk (np. Prędzej niemy zaśpiewa). Obok nich pojawiają się także epitety (morze burzliwe) oraz przerzutnie (np. Prędzej kto wiatr w wór zamknie, prędzej i promieni / Słonecznych).

Koncept utworu opiera się na wyliczeniu zjawisk niemożliwych, które w ostatnim wersie, będącym zarazem puentą, zestawione jest z wydarzeniem zupełnie przeciwnym, potencjalnie możliwym (taka konstrukcja nazywana jest ikonem). Jego istota tkwi w ukazaniu rozbieżności i wskazaniu, że, przynajmniej w mniemaniu podmiotu lirycznego, to ostatnie jest znacznie mniej prawdopodobne.

Interpretacja

„Niestatek [Prędzej kto wiatr]” to wiersz doskonale budujący napięcie. Kolejne wyliczenia tworzą nastrój niecierpliwej refleksji, wciąż odsuwając rozstrzygnięcie. Każdy z czynów zupełnie niemożliwych (np. morze burzliwe groźbą uspokoi) poprzedzony zostaje słowem prędzej, co sugeruje istnienie zjawiska zupełnie niewyobrażalnego, którym, co ciekawe, okazuje się stateczność kobiet. Ta zabawna i konfundująca puenta stanowi zarazem główne źródło informacji o podmiocie lirycznym. Na jej podstawie można domyślać się, iż jest to postać doświadczona w tych relacjach, być może kiedyś skrzywdzona. Dlatego wysuwa wobec kobiet oskarżenie o tytułowy brak stateczności.

Forma utworu, jego treść i zręczny koncept nasuwają są typowe dla barokowego marinizmu. Zgodnie z tym nurtem poetyckim kluczem do sukcesu było zszokować odbiorcę, skłonić go do refleksji. Polskiemu poecie niewątpliwie udało się zrealizować ten zamysł, ukazując zarazem swój na poły żartobliwy, na poły poważny problem.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Słodki bój Anakreont – interpretacja...

Utwór pt. „Słodki bój” możemy zaliczyć do pieśni typowej dla Anakreonta. Została ona nazwana „anakreontykiem” i charakteryzowała się...

Mit o Orfeuszu i Eurydyce - opracowanie...

Interpretacja Mit o Orfeuszu i Eurydyce jest przede wszystkim opowieścią o niezwykłej miłości której nie przerywa nawet śmierć. Zrozpaczony Orfeusz gotów...

Przypowieść o zagubionej owcy...

Streszczenie Wokół pewnego mężczyzny zgromadzili się grzesznicy by słuchać jego słowa. Powiedział im że ktoś kto ma 100 owiec i zaginie mu jedna zostawia 99...

Kwiaty zła – opracowanie ogólne...

„Kwiaty zła” Charlesa Baudelaire’a to jedna z najważniejszych książek poetyckich modernizmu która zapoczątkowała również najważniejsze...

Legenda o poznańskich koziołkach...

W 1551 r. po wielkim pożarze miasta odbudowywano ratusz a wykonanie specjalnego zegara na wieżę ratuszową zlecono mistrzowi – niejakiemu Bartłomiejowi z Gubina. Ponieważ...

Nie wierzę w nic – interpretacja...

„Nie wierzę w nic” to jeden z dekadenckich wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Poeta daje w nim wyraz swojemu zwątpieniu we wszystkie znane wartości a także...

Latarnik – opracowanie (geneza...

Geneza czas i miejsce akcji Akcja noweli ma miejsce na wyspie koło Panamy a jej czas to koniec wieku XIX na co wskazywać mogłaby historia opowiedziana przez latarnika dotycząca...

Zaczarowana dorożka – interpretacja...

„Zaczarowana dorożka” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego to wiersz z tomu pod tym samym tytułem z 1946 roku. Poeta w utworze tym przypominającym śpiewną balladę...

Wiersze dla dzieci Juliana Tuwima...

Julian Tuwim to jeden z najwybitniejszych polskich poetów. Ma on na swoim koncie ważne dzieła dla dorosłych poematy dotyczące sytuacji politycznej a także przekłady...