Unikalne i sprawdzone teksty

Niestatek [Prędzej kto wiatr], Jan Andrzej Morsztyn – intepretacja i analiza

Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek [Prędzej kto wiatr]” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia”, który ostatecznie skomponowany został w 1661 r. Jest to dzieło charakterystyczne dla twórczości polskiego przedstawiciela nurtu barokowej poezji dworskiej – podejmuje ono temat miłości i kobiety, czyniąc to w sposób oparty na przemyślanym koncepcie.

Analiza

Utwór ma budowę stychiczną, składa się z szesnastu wersów napisanych trzynastozgłoskowcem ze średniówką po 7 sylabie. Układ rymów jest regularny – parzysty (aa bb cc itd.). Jest to przykład liryki pośredniej, opisowej (podmiot liryczny nie ujawnia się, „zasłania go” opis zjawisk).

Warstwa stylistyczna epigramatu cechuje się zróżnicowaniem. Przede wszystkim widoczne są anafory (słowo prędzej) rozpoczynające kolejne wersy. Ważne są także antytezy podkreślające niemożliwość wyliczanych kolejno zjawisk (np. Prędzej niemy zaśpiewa). Obok nich pojawiają się także epitety (morze burzliwe) oraz przerzutnie (np. Prędzej kto wiatr w wór zamknie, prędzej i promieni / Słonecznych).

Koncept utworu opiera się na wyliczeniu zjawisk niemożliwych, które w ostatnim wersie, będącym zarazem puentą, zestawione jest z wydarzeniem zupełnie przeciwnym, potencjalnie możliwym (taka konstrukcja nazywana jest ikonem). Jego istota tkwi w ukazaniu rozbieżności i wskazaniu, że, przynajmniej w mniemaniu podmiotu lirycznego, to ostatnie jest znacznie mniej prawdopodobne.

Interpretacja

„Niestatek [Prędzej kto wiatr]” to wiersz doskonale budujący napięcie. Kolejne wyliczenia tworzą nastrój niecierpliwej refleksji, wciąż odsuwając rozstrzygnięcie. Każdy z czynów zupełnie niemożliwych (np. morze burzliwe groźbą uspokoi) poprzedzony zostaje słowem prędzej, co sugeruje istnienie zjawiska zupełnie niewyobrażalnego, którym, co ciekawe, okazuje się stateczność kobiet. Ta zabawna i konfundująca puenta stanowi zarazem główne źródło informacji o podmiocie lirycznym. Na jej podstawie można domyślać się, iż jest to postać doświadczona w tych relacjach, być może kiedyś skrzywdzona. Dlatego wysuwa wobec kobiet oskarżenie o tytułowy brak stateczności.

Forma utworu, jego treść i zręczny koncept nasuwają są typowe dla barokowego marinizmu. Zgodnie z tym nurtem poetyckim kluczem do sukcesu było zszokować odbiorcę, skłonić go do refleksji. Polskiemu poecie niewątpliwie udało się zrealizować ten zamysł, ukazując zarazem swój na poły żartobliwy, na poły poważny problem.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pantofelek – interpretacja i analiza...

„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...

Kain i Abel – streszczenie interpretacja...

Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...

Chłopiec w pasiastej piżamie –...

Streszczenie Wydarzenia dzieją się podczas II wojny światowej. Poznajemy Bruna – ośmioletniego chłopca któremu nic nie brakuje gdyż ma dom i kochająca go...

Wczorajszemu – interpretacja i...

„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia...

Między nami nic nie było – interpretacja...

Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...

Bema pamięci żałobny rapsod –...

Rapsod to utwór poświęcony pamięci bohaterów i ich czynów. Nierzadko stanowi fragment większej całości (np. epopei) lecz funkcjonuje także jako autonomiczna...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Kwiatki św. Franciszka – streszczenie...

Streszczenie Franciszek z Asyżu podejmuje decyzję o wyrzeczeniu się wszystkich materialnych dóbr tego świata oraz pokus cielesnych i wstępuje na drogę ubóstwa...

Mała apokalipsa – streszczenie...

Streszczenie Oto nadchodzi koniec świata. Oto nadciąga zbliża się czy raczej przypełza mój własny koniec świata. Był beznadziejny dzień jesienny. Główny...