Sonet Jana Andrzeja Morsztyna pt. „Do trupa” znalazł się w drugiej księdze zbioru „Lutnia”. Jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów reprezentanta nurtu dworskiego w polskiej poezji barokowej.
Analiza
Już tytuł sugeruje rodzaj liryki, do którego zalicza się utwór, czyli lirykę zwrotu do adresata. Zaś ze względu na tematykę dzieło wpisać można w prąd poezji miłosnej.
„Do trupa” składa się z czterech strof – dwóch liczących po cztery wersy i dwóch liczących po trzy. Jest więc typowym sonetem, który zachowuje także podział na część opisową i refleksyjną. Liczba sylab w linijkach jest równa i wynosi 11. Układ rymów także cechuje się regularnością – w strofach opisowych jest przeplatany (abba, abba), zaś w ostatnich zwrotkach pojawiają się rymy międzystrofowe i parzyste cdd, cee.
Koncept, na jakim Morsztyn oparł swój liryk, to porównanie tytułowego trupa z podmiotem lirycznym, który ogarnięty jest niezwykle silną namiętnością. Kolejne zestawienia eksponują podobieństwa i różnice, prowadząc do zaskakującej konstatacji będącej puentą utworu.
Warstwa stylistyczna sonetu „Do trupa” jest rozbudowana. Uwagę przykuwają anafory (wersy rozpoczynające się od Ty, Tyś) i liczne epitety (okropna ciemność, płomień skryty, suknem żałobnym). Poza nimi pojawiają się także porównanie (tyś jak lód), antytezy (Ty jawne świece, ja mam płomień skryty) oraz 2 przerzutnie (wolności / Zbywszy – 7 i 8 wers – oraz żywiołem / Wieczny, wersy 13 – 14).
Interpretacja
Porównanie miłości do śmierci jest zabiegiem zaskakującym. Podmiot liryczny wylicza kolejne cechy opisujące martwego, odnosząc je do swego stanu. Obydwaj trafieni zostali strzałą – pierwszy śmiertelną, drugi miłości. Jeden stracił całą krew, drugi jest blady, nie ma rumianości. Sukno żałobne, jakim okryte jest złożone ciało, znajduje odzwierciedlenie w okropnej ciemności, w której zamknięte są zmysły ja lirycznego. Punktem kulminacyjnym porównania jest zestawienie związanych rąk martwego z rozumem łańcuchem powitym charakteryzującym zakochanego.
W części opisowej przedstawione zostają różnice, które prowadzą do ostatecznej konstatacji. Martwy znajduje się w stanie spokoju – milczy i nic nie czuje. Podmiot liryczny doświadcza natomiast cierpienia, znajduje się w piekielnej śrzeżodze, co mocno kontrastuje z chłodem nieżyjącego. Adresat komunikatu wkrótce zazna spokoju, rozsypując się w pył, jednak ja mówiące nigdy nie doświadczy tego stanu, ponieważ trawią go wieczne ognie.
Cały utwór można odczytywać jako hiperbolę. Porównując swój stan do stanu nieżyjącego, podmiot liryczny przedstawia ogrom cierpień, jakich doznaje. Ostatnia strofa przynosi zadziwiające i paradoksalne stwierdzenie, bowiem można odnieść wrażenie, iż nadawca komunikatu lirycznego z zazdrością patrzy na rychły koniec nieżyjącego, mając przy tym świadomość, że paląca go namiętność jest ogniem wiecznym.
Streszczenie Pewna dziewczynka o imieniu Lisa ma siedem lat i mieszka w Bullerbyn – niedużej wiosce na południu Szwecji. Ma dwóch braci – ośmioletniego...
„Ballady i romanse” ukazały się w roku 1822 w Wilnie. Utwory w nich zawarte stanowią część cykli zatytułowanego „Poezyje”. W skład utworów...
Geneza „Kartoteka” Tadeusza Różewicza została opublikowana w 1960 roku na łamach „Dialogu”. Pisarz inspirował się między innymi dramatem...
„Świat” to wiersz Jana Twardowskiego. Ksiądz-poeta w utworze tym po raz kolejny udowodnił że jak nikt inny potrafił mówić o sprawach skomplikowanych...
Streszczenie Wokół pewnego mężczyzny zgromadzili się grzesznicy by słuchać jego słowa. Powiedział im że ktoś kto ma 100 owiec i zaginie mu jedna zostawia 99...
Geneza „Kubuś Puchatek” A. A. Milne’a wydany został w roku 1926. Historia Misia o Bardzo Małym Rozumku miała swój początek w codziennym życiu autora....
Dawno temu przed wiekami ziemie polskie były grabione przez okrutnych bezlitosnych Tatarów. Kraków również znajdował się w poważnym niebezpieczeństwie....
Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...
Geneza „Jądro ciemności” zostało opublikowane w 1899 roku. Na powstanie mikropowieści Josepha Conrada miały wpływ osobiste doświadczenia autora. Pracował...