„O swej pannie” Jana Andrzeja Morsztyna to krótki, bo liczący zaledwie osiem wersów, utwór, który reprezentuje barokowy nurt marinizmu. Dzieło oparte zostało na wyrafinowanym koncepcie, zgodnie z którym piękno opiewanej kobiety porównane zostaje do różnych zjawisk i przedmiotów.
Analiza
Jest to wiersz stychiczny, czyli zbudowany z wersów ciągłych. Liczba sylab w każdej linijce jest równa – wynosi 13 zgłosek, co, w połączeniu z anaforami, nadaje utworowi charakterystyczny rytm. Rymy występujące w dziele są parzyste, a ich układ to aabbccdd.
Pojawiające się tutaj środki stylistyczne to głównie epitety (białe mleko, biały kwiat). Uwagę zwraca także anafora rozpoczynająca sześć wersów, mianowicie słowo biały (oczywiście poddane odmianie). Z kolei w ostatnim wersie znajduje się kluczowe dla wymowy puenty wyliczenie.
„O swej pannie” to wiersz zaliczający się w nurt liryki pośredniej, a dokładniej opisowej. Natomiast ze względu na podjęty temat można zaliczyć go do poezji miłosnej.
Interpretacja
Rozbudowane wyliczenie, jakim posługuje się podmiot liryczny, przedstawia 6 rzeczy i zjawisk, które wydawać mogłyby się idealnymi przedstawieniami białości. Pierwszą z nich jest alabastr z Karrary, a więc szlachetny minerał pochodzący z włoskiego miasta; drugą białe mleko przysłane prosto z zagrody; trzecią łabędź i jego pióra; czwartą perła; piątą świeży śniegi; szóstą kwiat lilii. Łatwo dostrzec, że z opiewaną kobietą powiązać można nie tylko ich barwę, ale także inne opisujące je właściwości. Wspomniany minerał jest szlachetny i drogocenny; mleko to składnik codziennej diety, a zarazem życiodajny płyn; łabędź imponuje pięknem, perła to niezwykle wartościowy i rzadki kamień o wspaniałym kształcie; śnieg i lilia przywodzą na myśl niewinność, czystość.
Kończący utwór dwuwiersz przynosi niezwykle wyrazistą puentę: Ale bielsza mej panny płeć twarzy i szyje / Niż marmur, mleko, łabęć, perła, śnieg, lilije. Wziąwszy pod uwagę fakt, iż w czasach barokowych biała cera była jednym z najważniejszych wyznaczników urody, można wyciągnąć wniosek, że muza podmiotu lirycznego należała do grona najcudowniejszych dam dworu. W jej obliczu biel wymienionych rzeczy i zjawisk szarzeje.
Utwór Morsztyna można rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Z jednej strony jest on poetyckim komplementem skierowanym do bliżej nieokreślonej kobiety, zaś z drugiej jawi się jako manifestacja poetyckiego talentu, prawdziwy majstersztyk sztuki lirycznej, który w ośmiu wersach zamyka bogactwo treści.
„Kazania świętokrzyskie” to zbiór ważny przede wszystkim dla tego że przedstawia on kazania pisane w języku polskim. Rękopis zawierał kazania na poszczególne...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść Edwarda Redlińskiego „Konopielka” ukazała się w 1973 roku. Przyniosła ona autorowi wielką popularność a także prestiżową...
Wiersz „Do potomnego” Tadeusza Gajcego to niezwykle liryczny utwór w którym poeta buduje serię profetycznych obrazów. Podmiot próbuje...
Wiersz Juliana Tuwima „Prośba o piosenkę” ma charakter autotematyczny dotyczy twórczości i nadziei jakie wiąże z nią poeta. Utwór ukazał się...
Geneza „Pan Cogito” to jeden z najbardziej znanych tomów poetyckich Zbigniewa Herberta. Został on wydany w 1974 roku. Bohater liryczny – pan Cogito...
Wiersz Antoniego Słonimskiego „Smutno mi Boże” pochodzi z lat dwudziestych XX wieku. Tytuł i treść nawiązują do „Hymnu” Juliusza Słowackiego (znanego...
„Romantyczność” to jedna z najbardziej znanych ballad autorstwa Adama Mickiewicza. Poetycka opowieść dotyka problemu miłości odmiennego postrzegania świata...
„Cebula” to wiersz Wisławy Szymborskiej który przyjmuje formę intelektualnego konceptu. Poetka tworzy efektowne porównanie tytułowego warzywa i człowieka...
„Trzy słowa najdziwniejsze” to wiersz Wisławy Szymborskiej który stanowi filozoficzną refleksję nad naturą języka i jego relacji z rzeczywistością....