„O swej pannie” Jana Andrzeja Morsztyna to krótki, bo liczący zaledwie osiem wersów, utwór, który reprezentuje barokowy nurt marinizmu. Dzieło oparte zostało na wyrafinowanym koncepcie, zgodnie z którym piękno opiewanej kobiety porównane zostaje do różnych zjawisk i przedmiotów.
Analiza
Jest to wiersz stychiczny, czyli zbudowany z wersów ciągłych. Liczba sylab w każdej linijce jest równa – wynosi 13 zgłosek, co, w połączeniu z anaforami, nadaje utworowi charakterystyczny rytm. Rymy występujące w dziele są parzyste, a ich układ to aabbccdd.
Pojawiające się tutaj środki stylistyczne to głównie epitety (białe mleko, biały kwiat). Uwagę zwraca także anafora rozpoczynająca sześć wersów, mianowicie słowo biały (oczywiście poddane odmianie). Z kolei w ostatnim wersie znajduje się kluczowe dla wymowy puenty wyliczenie.
„O swej pannie” to wiersz zaliczający się w nurt liryki pośredniej, a dokładniej opisowej. Natomiast ze względu na podjęty temat można zaliczyć go do poezji miłosnej.
Interpretacja
Rozbudowane wyliczenie, jakim posługuje się podmiot liryczny, przedstawia 6 rzeczy i zjawisk, które wydawać mogłyby się idealnymi przedstawieniami białości. Pierwszą z nich jest alabastr z Karrary, a więc szlachetny minerał pochodzący z włoskiego miasta; drugą białe mleko przysłane prosto z zagrody; trzecią łabędź i jego pióra; czwartą perła; piątą świeży śniegi; szóstą kwiat lilii. Łatwo dostrzec, że z opiewaną kobietą powiązać można nie tylko ich barwę, ale także inne opisujące je właściwości. Wspomniany minerał jest szlachetny i drogocenny; mleko to składnik codziennej diety, a zarazem życiodajny płyn; łabędź imponuje pięknem, perła to niezwykle wartościowy i rzadki kamień o wspaniałym kształcie; śnieg i lilia przywodzą na myśl niewinność, czystość.
Kończący utwór dwuwiersz przynosi niezwykle wyrazistą puentę: Ale bielsza mej panny płeć twarzy i szyje / Niż marmur, mleko, łabęć, perła, śnieg, lilije. Wziąwszy pod uwagę fakt, iż w czasach barokowych biała cera była jednym z najważniejszych wyznaczników urody, można wyciągnąć wniosek, że muza podmiotu lirycznego należała do grona najcudowniejszych dam dworu. W jej obliczu biel wymienionych rzeczy i zjawisk szarzeje.
Utwór Morsztyna można rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Z jednej strony jest on poetyckim komplementem skierowanym do bliżej nieokreślonej kobiety, zaś z drugiej jawi się jako manifestacja poetyckiego talentu, prawdziwy majstersztyk sztuki lirycznej, który w ośmiu wersach zamyka bogactwo treści.
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...
