Geneza
„Ikar” to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza, które pierwszy raz opublikowane zostało w 1954 roku. Ma ono charakter na poły autobiograficzny, odnosi się do wydarzenia, które autor obserwował w czasie okupacji niemieckiej (II wojna światowa).
Czas i miejsce akcji, opis bohaterów
Utwór rozpoczyna się opisem obrazu Pitera Bruegla „Ikar”. Na płótnie tym widać krajobraz nadmorski – dostrzegamy statki, człowieka, którzy orze pole. Tytułowy Ikar stanowi mały element owego obrazu i nikt nie dostrzega tonącego w morzu młodzieńca. Iwaszkiewicz kojarzy to z wydarzeniem, jakie widział w czasie okupacji. Pewnego letniego wieczoru chodził on po ulicach Warszawy i dostrzegł zaczytanego chłopca. Ów piętnasto lub szesnastoletni młodzieniec nie był znany autorowi – chociaż w wyobraźni ten nadał mu imię „Michaś”. Uwagę Iwaszkiewicza zwróciła fascynacja, z jaką chłopak obcował z książką. Jednak młodzieniec ów nieuważnie wyszedł na drogę, prosto pod pędzący samochód. Auto ominęło chłopaka, ale okazało się, że to transporter Gestapo, hitlerowskiej policji politycznej, symbolu grozy i terroru. „Michaś” został aresztowany i jak podejrzewał Iwaszkiewicz, zginął w więzieniu niemieckim na alei Szucha. Autor zwraca uwagę, iż podobnie jak na obrazie Bruegla, tragedia chłopaka przechodzi niezauważona.
Większość tego, co wiemy o „Michasiu” to domysły narratora. O samym narratorze też nie dowiadujemy się zbyt wiele, gdyż jest on tylko biernym obserwatorem. Domyślać się możemy, że to człowiek kulturalny (zna bowiem twórczość Bruegla) i wrażliwy. Można dopatrywać się w nim samego Iwaszkiewicza.
Interpretacja
Autor zwraca uwagę na tragiczne losy młodych idealistów. Mityczny Ikar chciał sięgnąć słońca, jednak jego blask stopił wosk, z którego zrobione były jego skrzydła. Podobnie „Michaś” – zaczytany w książkę, zapewne marzył o wielkich rzeczach. Tymczasem zwykły, banalny błąd – wejście na jezdnie w nieodpowiednim momencie – stał się zalążkiem tragedii.
Kolejnym wątkiem opowiadanie jest obojętność ludzi. Zarówno na obrazie Bruegla, jak i w okupacyjnej Warszawie, nikt nie dostrzega rozgrywającego się obok dramatu. Idealistów czeka nie tylko śmierć, ale i zapomnienie.
Utwór Iwaszkiewicza stanowi smutną refleksję, nad mechanizmami rządzącymi ludzkim społeczeństwem i nad losem jednostek wyjątkowych, noszących „głowy w chmurach”.
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...
