Geneza
Związek Jana Sobieskiego z Marią Kazimierą d’Arquien był czymś szczególnym w XVII stuleciu. Kiedy para wzięła potajemny ślub – 14 maja 1665, a więc zaledwie nieco ponad miesiąc po śmierci pierwszego męża przyszłej królowej - jasnym stało się, że ich uczucie cechuje niezwykła moc. Sobieski i Maria Kazimiera poznali się już w 1655, a relacji tej szybko zaczęły towarzyszyć głębsze uczucia. Jednak Ludwika Maria Gonzaga – ówczesna królowa – wybrała na jej męża Jana Sobiepana Zamojskiego (wnuka Jana Zamojskiego), ponieważ dysponował on większą fortuną niż Sobieski, zajmował także wyższe stanowiska.
Relacja Jana Sobieskiego i Marii Kazimiery była niezwykle intymna. Każda dłuższa chwila rozłąki wypełniana była więc listami, które para słała do siebie ochotnie. Większość listów autorstwa Sobieskiego datowana jest na okres 1665 – 1683, a więc czas wojen i wypraw militarnych.
Charakterystyka cyklu
„Listy do Marysieńki” stanowią przede wszystkim niezwykle wartościową dokumentację sytuacji politycznej oraz obyczajów panujących w XVII stuleciu. Korespondencja króla Rzeczpospolitej i jego małżonki odsłania zawiłości sprawowania rządów oraz troskę monarchy o swój kraj. Jednak fragmenty dotyczące spraw państwowych często skrywane są pod szyfrem (dotyczy to głównie nazwisk), gdyż, jak zauważył Sobieski w liście z 30 grudnia 1667 - Listy pieczętuj Wć moja panno, bo ich otwierają i czytają. Ostatniego pakietu aż trochę nadpalono, snadź rozgrzewając wosk, bo cale na dwóch miejscach pieczęci znać nie był.
Wiadomości wymieniane przez Sobieskiego z Marią Kazimierą ukazuje także obraz wspaniałego, niezwykle wyrazistego uczucia. O tym, jak ważne miejsce w sercu Sobieskiego zajmowała Marysieńka, świadczą już same daty i godziny pisania listów przez władcę (wiadomość datowana na 13 września 1683 r. powstała w namiotach wezyrskich w nocy, z kolei wcześniejszy list napisał władca o trzeciej przed dniem). Język miłości także wiązał się z pewnym szyfrem, który zaczerpnięty został głównie z „Astrei”, czyli siedemnastowiecznej powieści sielankowej z Francji. Stąd w listach często pojawiają się następujące sformułowania: Astrea, Jutrzenka, Klepopatra, Róża (Marysieńka) oraz Orondat, Sylwander (dotyczyły Sobieskiego).
„Astrea” wywarła na Sobieskim i Marysieńce olbrzymi wpływ. Ich uczucie rozpatrywane może być właśnie w kontekście tego dzieła. Miłość Astrei i Celadona (pasterzy żyjących na terenach dzisiejszej Francji, dokładniej prowincji Forez) opiera się na wzajemnym poznaniu, braterstwu dusz, połączeniu intelektów. Ślady tych poglądów można odnaleźć w „Listach do Marysieńki”, których autor powiadamia swą żonę o wszystkim, traktując ją równorzędnie (co w tych czasach wcale nie było takie oczywiste).
Cechy
Warstwa językowa „Listów do Marysieńki” świadczy o doskonałym wykształceniu Jana Sobieskiego. Nierzadko posługuje się on wyrafinowanymi konstrukcjami, ze szczególną pasją i zaangażowaniem opisując działania wojenne. Ze względu na osobę adresatki, czyli rodowitą Francuzkę, w wiadomościach znajduje się wiele fragmentów pisanych właśnie w tym języku. W dodatku Sobieski często spolszcza obce wyrazy (makaronizmy), lecz zawsze stara się utrzymać swe wypowiedzi w odpowiednim tonie, także za pośrednictwem ozdobników językowych. Posługuje się porównaniami, zdrobnieniami i metaforami (np. Ja tu ostatek swych porzucam rzeczy, abym mógł jako najprędzej pospieszyć do duszy i serca mego).
„Listy do Marysieńki” stanowią zatem także niezwykle wartościową dokumentację języka charakterystycznego dla polskiego baroku.
„Pan Cogito a perła” to bardzo interesujący i wieloznaczny wiersz Zbigniewa Herberta. Utwór ma charakter narracyjny. Oto dojrzały już Pan Cogito –...
Geneza „Władca Much” pozostaje najbardziej znaną powieścią brytyjskiego noblisty Williama Goldinga. Książka ukazała się jako jego debiut w 1954 roku. Zyskała...
Streszczenie Rozdział I Główni bohaterowie utworu – Sokole Oko Wilhelm Tell i Wiewiórka byli wytrawnymi odkrywcami interesującymi się zamierzchłą przeszłością....
Psalm 23 znajduje się w biblijnej „Księdze psalmów” i nosi tytuł: „Bóg pasterzem i gospodarzem”. Tytuł utworu wskazuje na jego symboliczne...
Streszczenie Poleander Partobon władca Kybery był wielkim wojownikiem który hołdował nowoczesnym strategiom. Nade wszystko cenił cybernetykę toteż cały jego kraj...
Część I W piątkowe popołudnie w Moskwie na skwerze Patriasze Prudy spotykają się redaktor Michał Aleksandrowicz Berlioz i poeta Iwan Nikołajewicz Ponyriow (Bezdomny)....
„Żal” jest wierszem Józefa Czechowicza napisanym w przededniu II wojny światowej. Możemy wyraźnie zakwalifikować utwór do nurtu znanego jako katastrofizm....
Geneza Od 1831 r. Juliusz Słowacki przebywał na emigracji. Opuścił ojczyznę ze względu na ważną misję dyplomatyczną jaką mu powierzono. Odwiedziwszy Londyn –...
„Kruk i lis” Krasickiego porusza temat pojawiający się również w innych bajkach (np. w „Szczur i kot”). Mianowicie utwór dotyczy zapatrzenia...