Trzecia część „Dziadów” jest dramatem, w którym świat rzeczywisty przenika się ze sferą metafizyczną. Co ciekawe – oba te plany mają równorzędne znaczenie, wzajemnie dopełniając się i wpływając na dalszy rozwój wydarzeń. Do stykania się dwóch przeciwstawnych płaszczyzn dochodzi głównie w czasie snów i wizji, jakie nawiedzają bohaterów. Jednak reprezentanci tajemniczych sił pojawiają się także bez wiedzy postaci dramatu.
Motywy oniryczne ściśle wiążą się z nocą, a więc porą, w czasie której organizowane były obrzędy dziadów. Korelacje między wydarzeniami zachodzącymi w snach, a rzeczywistością podkreślają fakt, iż tajemnicze siły ujawniające się, gdy zachodzi słońce, mają wielki wpływ na ludzkie życie. Gdy Konrad pada zmęczony, tracąc świadomość, rozpoczyna się walka sił dobra z siłami zła, której stawką jest dusza bohatera. Nieco inaczej wyglądają interakcje zachodzące między pozaziemskimi mocami a duszami księdza Piotra i senatora. W obu przypadkach los bohaterów jest przesądzony, lecz wciąż mają oni pewną rolę do spełnienia w ziemskim świecie. Dlatego w czasie nocy duch senatora, połowicznie wyrwany z ciała i zmysłów, niesiony jest przez diabelskie sługi na kraniec świata, gdzie cierpi męki. Z kolei duchowny odbywa w tym czasie podróż do Boga.
Wizje, które nawiedzają bohaterów dramatu Adama Mickiewicza, wprowadzają do dzieła płaszczyznę metafizyczną i stanowią zapowiedź przyszłych wydarzeń. To właśnie za ich pośrednictwem ujawnia się mesjanistyczna koncepcja narodu. Porażka Konrada, który pragnął wyzwać Boga na pojedynek, akcentuje konieczność przemiany poety – reprezentanta ojczyzny. Z kolei widzenie księdza Piotra przedstawia Polskę prowadzoną na śmierć wśród radosnych okrzyków innych narodów. Między tymi scenami przedstawione zostaje widzenie Ewy. Dziewczynka, zmówiwszy modlitwy za ojczyznę i poleciwszy Bogu zesłańców, pogrążyła się w radosnym śnie. Wówczas ukazana została jej wizja Matki Boskiej w cudownym blasku. Jej postać miała na sobie wianek, który uwiła Ewa. W pewnym momencie jeden z kwiatów – róża- przemawia do dziewczynki tymi słowami: Weź mnie na serce. Ta symboliczna, nawiązująca do sfery religijnej scena często odczytywana jest jako zaślubiny nieba z ziemią, Polski z Bogiem. Tym sposobem ukazana zostaje konieczność dokonania przewartościowania. Romantyczny bunt przeciw Bogowi i porządkowi świata (Wielka improwizacja) zastąpiony zostaje pokorą, posłuszeństwem i otwarciem się na znaki Stwórcy. Te zaś wyraźnie wskazują, że cierpienie narodu nie jest pozbawione sensu, a na jego gruncie wzniesiony zostanie nowy obraz świata.
W trzeciej części „Dziadów” swoje pole do popisu mają także siły utożsamiane ze złem. To właśnie one biorą w posiadanie zaborców, których los od dawna jest przesądzony. Sam Belzebub działa na rozkaz cara, powstrzymując dwa złe duchy przed zawleczeniem Nowosilcowa do piekła. Sceny te można odczytywać jako zapowiedź rychłego końca uciemiężenia ojczyzny (przepowiednia księdza Piotra dotycząca Doktora szybko znajduje potwierdzenie).
Świat doczesny i sfera metafizyczna tworzą w trzeciej części „Dziadów” jedność. Chociaż tajemnicza przestrzeń nie otwiera swych podwojów przed wszystkimi bohaterami, wywodzące się z niej istoty (zarówno stojące po stronie Dobra, jak i stojące po stronie Zła) czuwają nad postępowaniem mieszkańców ludzkiej rzeczywistości. Obie płaszczyzny wprowadzają do dzieła mistyczny nastrój, znacznie wzbogacając jego kompozycję i otwierając je na różnorodne interpretacje.
Streszczenie Prometeusz który był jednym z tytanów uznawany jest za stwórcę człowieka. Wykradł kilka iskier z rydwanu słońca i z tego stworzył ludzką...
Wiesz Czesława Miłosza „O książce” pochodzi z 1934 roku. W tym okresie przyszły noblista działał w wileńskiej grupie poetyckiej „Żagary” a jego...
Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....
Geneza „Antygona” to antyczna tragedia grecka autorstwa Sofoklesa. Jest jednym z siedmiu zachowanych w całości utworów tego twórcy. Sofokles często...
W „Piosence pasterskiej” Czesław Miłosz odwołuje się do toposu arkadii. Wizja krainy szczęśliwości wiecznej wiosny i dostatku od stuleci pojawiała się w...
Geneza Według ustaleń historyków literatury (mam tu na myśli przede wszystkim Mariana Plezię) utwór pisany był na zlecenie najpewniej jakiegoś dostojnika...
W Pieśni XII (Niemasz i po drugi raz niemasz wątpliwości) Kochanowski porusza temat zaskakują swoją aktualnością. Otóż odnosi się do zazdrości która zawsze...
Geneza „Szewcy” to ostatni dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza. Dzieło powstawało aż przez siedem lat (1927 - 1934) co związane było z rozczarowaniem autora...
Streszczenie: „Krótka rozprawa...” została wydana przez Reja w 1543 roku w Krakowie pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. Jej pełen tytuł to „Krótka...