Unikalne i sprawdzone teksty

Rola snów i widzeń w III cz. „Dziadów” Mickiewicza

Trzecia część „Dziadów” jest dramatem, w którym świat rzeczywisty przenika się ze sferą metafizyczną. Co ciekawe – oba te plany mają równorzędne znaczenie, wzajemnie dopełniając się i wpływając na dalszy rozwój wydarzeń. Do stykania się dwóch przeciwstawnych płaszczyzn dochodzi głównie w czasie snów i wizji, jakie nawiedzają bohaterów. Jednak reprezentanci tajemniczych sił pojawiają się także bez wiedzy postaci dramatu.

Motywy oniryczne ściśle wiążą się z nocą, a więc porą, w czasie której organizowane były obrzędy dziadów. Korelacje między wydarzeniami zachodzącymi w snach, a rzeczywistością podkreślają fakt, iż tajemnicze siły ujawniające się, gdy zachodzi słońce, mają wielki wpływ na ludzkie życie. Gdy Konrad pada zmęczony, tracąc świadomość, rozpoczyna się walka sił dobra z siłami zła, której stawką jest dusza bohatera. Nieco inaczej wyglądają interakcje zachodzące między pozaziemskimi mocami a duszami księdza Piotra i senatora. W obu przypadkach los bohaterów jest przesądzony, lecz wciąż mają oni pewną rolę do spełnienia w ziemskim świecie. Dlatego w czasie nocy duch senatora, połowicznie wyrwany z ciała i zmysłów, niesiony jest przez diabelskie sługi na kraniec świata, gdzie cierpi męki. Z kolei duchowny odbywa w tym czasie podróż do Boga.

Wizje, które nawiedzają bohaterów dramatu Adama Mickiewicza, wprowadzają do dzieła płaszczyznę metafizyczną i stanowią zapowiedź przyszłych wydarzeń. To właśnie za ich pośrednictwem ujawnia się mesjanistyczna koncepcja narodu. Porażka Konrada, który pragnął wyzwać Boga na pojedynek, akcentuje konieczność przemiany poety – reprezentanta ojczyzny. Z kolei widzenie księdza Piotra przedstawia Polskę prowadzoną na śmierć wśród radosnych okrzyków innych narodów. Między tymi scenami przedstawione zostaje widzenie Ewy. Dziewczynka, zmówiwszy modlitwy za ojczyznę i poleciwszy Bogu zesłańców, pogrążyła się w radosnym śnie. Wówczas ukazana została jej wizja Matki Boskiej w cudownym blasku. Jej postać miała na sobie wianek, który uwiła Ewa. W pewnym momencie jeden z kwiatów – róża- przemawia do dziewczynki tymi słowami: Weź mnie na serce. Ta symboliczna, nawiązująca do sfery religijnej scena często odczytywana jest jako zaślubiny nieba z ziemią, Polski z Bogiem. Tym sposobem ukazana zostaje konieczność dokonania przewartościowania. Romantyczny bunt przeciw Bogowi i porządkowi świata (Wielka improwizacja) zastąpiony zostaje pokorą, posłuszeństwem i otwarciem się na znaki Stwórcy. Te zaś wyraźnie wskazują, że cierpienie narodu nie jest pozbawione sensu, a na jego gruncie wzniesiony zostanie nowy obraz świata.

W trzeciej części „Dziadów” swoje pole do popisu mają także siły utożsamiane ze złem. To właśnie one biorą w posiadanie zaborców, których los od dawna jest przesądzony. Sam Belzebub działa na rozkaz cara, powstrzymując dwa złe duchy przed zawleczeniem Nowosilcowa do piekła. Sceny te można odczytywać jako zapowiedź rychłego końca uciemiężenia ojczyzny (przepowiednia księdza Piotra dotycząca Doktora szybko znajduje potwierdzenie).

Świat doczesny i sfera metafizyczna tworzą w trzeciej części „Dziadów” jedność. Chociaż tajemnicza przestrzeń nie otwiera swych podwojów przed wszystkimi bohaterami, wywodzące się z niej istoty (zarówno stojące po stronie Dobra, jak i stojące po stronie Zła) czuwają nad postępowaniem mieszkańców ludzkiej rzeczywistości. Obie płaszczyzny wprowadzają do dzieła mistyczny nastrój, znacznie wzbogacając jego kompozycję i otwierając je na różnorodne interpretacje.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Prawa i obowiązki – interpretacja...

„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest...

Rozmowa liryczna – interpretacja...

Wiersz Konstantego Ildefons Gałczyńskiego zaliczany bywa do najpiękniejszych i najpopularniejszych utworów miłosnych w dziejach polskiej poezji. Jak sam tytuł sugeruje...

Chłopcy z Placu Broni – opracowanie...

Geneza „Chłopcy z Placu Broni” to powieść która była publikowana na łamach gazety „Tanulok Lapja”. Jej pojawienie się było wynikiem prośby...

Tren VII - interpretacja i analiza...

Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...

Portret kobiecy – interpretacja...

„Portret kobiecy” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym autorka jak sam tytuł wskazuje podejmuje próbę stworzenia wizerunku kobiety. Szybko jednak...

Pierwszy krok w chmurach – streszczenie...

„Pierwszy krok w chmurach” to opowiadanie Marka Hłaski. Jego akcja rozgrywa się leniwego sobotniego popołudnia. Trzech znajomych mężczyzn (Gienek Heniek i Maliszewski)...

Lolita – opracowanie problematyka...

Geneza „Lolita” to bodaj najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova. Geneza utworu do dzisiaj jest dyskutowana przez badaczy twórczości pisarza. Wielu z...

Pieśń świętojańska o Sobótce...

„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...

W pustyni i w puszczy – opracowanie...

Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...