Geneza, czas i miejsce akcji
Opowieść o dziejach Polski była wyrazem historycznego zainteresowania pisarza. „Stara Baśń” ukazała się w roku 1876.
Akcja utworu ma miejsce w XIX wieku. Bohaterowie przebywają w grodach, a także w chramie. Wspomniana jest również żmijowa polana. W pobliżu miejsca akcji znajduje się jezioro Lednica.
Motywy, problematyka
Akcja całego utworu przeplatana jest wieloma motywami, które związane były z ówczesną obyczajowością i religijnością. Jednak najważniejszym jest motyw, a zarazem problem walki o władzę. Ta odbywa się metodami nieuczciwymi. Widocznym jest także motyw zdrady, ale i spryt, który pozwala odnieść sukces. Ważnym elementem samej akcji są wszelakie wróżby i przepowiednie. Na nich opiera się także wybór Piasta.
Ważnym jest także motyw dorastania, z którym związana jest uroczystość postrzyżyn. W utworze pojawiają się także wątki miłosne. W tym niestrudzone uczucie Domana do Dziwy, które objawia się na wiele różnych sposobów.
Ważnymi elementami budującymi akcje są także wspomnienia odnoszące się do zwyczajów i zasad panujących w ówczesnym społeczeństwie. Widoczną jest solidarność klanowa, jak i też zasada gościnności, która bywa stosowana niezależnie od poglądów gospodarza na przybyłych w jego strony osoby.
Bohaterowie
Hengo – Kupiec, a zarazem szpieg niemiecki, które za swe działania zostaje w efekcie zabity.
Gerd – To on zdradza czego świadkiem był na dworze Popiela.
Wisz – Inicjator wiecu, ginie w wyniku walk z wojskiem Popiela.
Leszek – Wydłubano mu oczy i zamknięto w wieży. Przezorna Brunhilda odsyła go do Miłosza.
Miłosz – Ojciec Leszka. Ginie w wyniku walki z synami Popilela.
Piast – Pasujący do przepowiedni, cieszący się szacunkiem, zostaje wybrany na przywódcę.
Dziwa – Bierze ślub z Domanem, jednak ich miłość poprzedzona jest szeregiem perypetii.
Jaruha – Stara wieszczka, która para się także lecznictwem. Chętnie angażuje się w sprawy innych, opowiada Dziwi bajkę, która sprawia, że zaczyna się ona zastanawiać nad swoim przeznaczeniem.
Kniaź Popiel – Bezwzględny i dążący do władzy nie cofa się przed stosowaniem podstępów. Jego wspólniczką jest żona Brunhilda.
Mila – Pierwsza żona Domana, która ginie zamordowana podczas wesela.
Leszek i Pepełek – Synowie Popiela, którzy najeżdżają później kmieciów.
W utworze występują także i inni kmieciowie oraz między innymi ojciec zamordowanej podczas zaślubin Mili czy podróżnicy głoszący nową wiarę.
Geneza W pierwszych zamysłach autora „Popiół i diament” - wtedy jeszcze pod innym tytułem („Zaraz po wojnie”) - miał być opowiadaniem o adwokacie...
Interpretacja i analiza Cykl sonetów napisanych przez Adama Asnyka stanowią utwory niezwykłe. Nie tylko kunsztownie przygotowane ale i następujące po sobie w określonej...
W Pieśni IX podmiot liryczny zwraca się do nieznanego adresata którym może być sam czytelnik. Zaleca: Nie porzucaj nadzieje Jakoć się kolwiek dzieje W życiu człowieka...
Streszczenie Stworzenie człowieka przez Prometeusza nie spodobało się Dzeusowi. Bóg pamiętając o walkach z gigantami obawiał się ludzi. Na rozkaz Zeusa Hefajstos...
„Kazania świętokrzyskie” to zbiór ważny przede wszystkim dla tego że przedstawia on kazania pisane w języku polskim. Rękopis zawierał kazania na poszczególne...
Geneza Powieść „Mistrz i Małgorzata” powstawała w latach 1928 – 1940. Wydanie drukiem pełnej wersji powieści miało zaś miejsce dopiero w 1968 roku we...
Kazimiera Iłłakowiczówna napisała „Kolędę katyńską” w 1943 roku a więc niedługo po odkryciu przez Niemców w lasach katyńskich ciał kilkudziesięciu...
Streszczenie Nieopodal Florencji dziesięć młodych osób znalazło schronienie przed szalejącą zarazą (dżuma). By wypełnić wspólnie spędzany czas i oddalić...
„Echa leśne” to nowela Stefana Żeromskiego opublikowana po raz pierwszy w 1905 roku. Akcja rozgrywa się na ziemi świętokrzyskiej kilka (kilkanaście?) lat po...