Świteź – interpretacja i analiza, streszczenie, plan wydarzeń, bohaterowie

Streszczenie

Ballada rozpoczyna się opisem położenia jeziora oraz zwrotem do adresata i zachętą do zobaczenia jeziora. Pojawia się opis jeziora Świteź zarówno dzień, jak i w nocy. Jezioro przedstawia sobą widok niezwykły, jednak aby odwiedzić to miejsce w nocy trzeba być niezwykłym śmiałkiem.

Kolejne strofy stanowią przedstawienie niezwykłych wydarzeń, które mają miejsce nad jeziorem. Pojawia się opis pojawiających się tam diabłów, buchającego ognia oraz dymu. Usłyszeć można niezwykły gwar oraz hałasy. Ludzie nie wiedzą jaka jest przyczyna tych niezwykłych zjawisk.

Jednakże jeden z panów na Płużynach postanowił zdobyć wiedzę na ich temat. Pojawił się także ksiądz, który poświęcił jezioro. Zgromadzeni nad jeziorem ludzie wyłowili z niego kobietę.

Kobieta mówi, że Świteź pochłania każdy ze statków, który zostanie spuszczony na jego wody. Wyprawa nie została zatopiona jedynie dla tego, że zaplanowana była przez osobę pochodzącą z okolic jeziora Świteź

Wyłowiona z wody kobieta snuje opowieść o dziejach jeziora. Mówi, że na miejscu jeziora niegdyś stało miasto, które zostało oblężone przez Mędoga. Ojciec dziewczyny, Tuhan, został powołany do obrony stolicy. Bał się on jednak wyruszyć wiedząc, że jedyną obroną dla miejscowości jest jego wojsko. Córka jednak przekonała go, że miała widzenie, w którym krążący nad miastem anioł przyrzekł bronić go podczas nieobecności wojska.

Jednak nieprzyjaciele napadli na Świteź i klęska wydawała się być nieuniknioną. Przerażona dziewczyna błagała o śmierć, która miała być ucieczką przed zhańbieniem. Mieszkańcy zostali przemienieni w kwiaty. Od tego czasu, kto tylko zechce sięgnąć do głębiny, ginie. Po wyjaśnieniu historii kobieta znikła w toni jeziora.

Plan wydarzeń

1. Opis Świtezi dniem i nocą.
2. Tajemnicze wydarzenia rozgrywające się nad jeziorem.
3. Postanowienie poznania prawdy.
4. Przygotowanie wyprawy.
5. Wyłonienie się z toni kobiety.
6. Opowieść o dziejach jeziora Świteź:
a) Oblężenie miasta.
b) Modlitwa dziewczyny.
c) Przemienienie mieszkańców w kwiaty.
7. Zniknięcie tajemniczej postaci.

Bohaterowie

Narrator – opowiada dzieje jeziora Świteź, wprowadza czytelnika w realia.

Kobieta z jeziora – Córka Tuhana, która przeżyła oblężenie Świtezi i snuje opowieść o dziejach miejscowości, która stała na jego miejscu.

Tłum – wyprawa zorganizowana w celu poznania prawdy o jeziorze.

Analiza i interpretacja

Ballada to opowieść, która wyjaśnia tajemnicze wydarzenia rozgrywające się nad jeziorem Świteź. Czytelnik wprowadzony zostaje przez narratora w sytuację. Nad jeziorem mają miejsce wydarzenia tajemnicze, niejasne dla jego mieszkańców. Przyroda przedstawiona w utworze pełni ważną rolę. Jest podporządkowana fantastycznym wydarzeniom, jest ich uczestnikiem. Wydaje się być groźna, nieodgadniona dla osoby ją obserwującej.

Ballada to także opowieść o ciekawości ludzkiej, która według tajemniczej kobiety stanowi wadę i zasługuje na karę. Można powiedzieć, że dzieje jeziora stanowią historię, która wchodzi w skład opowieści o postępowaniu okolicznych mieszkańców. Nie przyjmują oni praw natury oraz fantastycznych wydarzeń takimi jakie są, lecz pragną dociec przyczyn. Wyjaśnienie kobiety podkreśla rolę duchowości a zarazem wyjaśnia tajemnicze wydarzenia. Jest to spojrzenie charakterystyczne dla doby romantyzmu, które pokazuje jak ważną rolę może spełniać modlitwa, a także odwołuje się do ludowych wierzeń i przekonań. Ballada nasycona jest epitetami oraz porównaniami, które pozwalają na lepsze nakreślenie sytuacji. Pojawia się również pytanie retoryczne, które skłania do refleksji a także podsyca ciekawość. Utwór nawiązuje do najważniejszych założeń romantyzmu, bogato czerpiąc z ludowości i pokazując siłę oraz znaczenie duchowości.