Unikalne i sprawdzone teksty

Dwa oblicza sarmatyzmu – Potocki a Pasek. Porównanie | wypracowanie

Sarmatyzm należy do najbardziej kontrowersyjnych nurtów polskiej kultury. Przez długi czas oskarżano jego reprezentantów o ciemnotę, zacofanie i brak smaku. Jednak dzisiaj historycy zwracają uwagę na oryginalne aspekty sarmatyzmu, wyróżniające Rzeczpospolitą na tle ówczesnej Europy – podkreśla się demokratyczne tradycje polskiej szlachty, jej interesującą wyobraźnię, a także stworzenie pewnych form kulturalnych nieznanych gdzie indziej (np. portret trumienny).

Do najsłynniejszych reprezentantów tego nurtu w literaturze należą Wacław Potocki i Jan Chryzostom Pasek. Żyli mniej więcej w tym samym czasie, ich dorosłe lata przypadły na połowę burzliwego wieku XVII. Obaj brali udział w wojnach ze Szwecją (czasy Potopu) i aktywnie uczestniczyli w zwyczajnym życiu szlachty polskiej, wypełnionym sejmikami, czy też zwadami z sąsiadami. Nic więc dziwnego, że w ich dziedzictwie znajduje doskonały wyraz ówczesna mentalność, jej wady i zalety.

Potocki pozostawił po sobie serię mniejszych utworów, zebranych w tomie „Ogród fraszek”, a także wielki poemat „Transakcja wojny chocimskiej”. Wszystkie utwory autora wydano drukiem dopiero po jego śmierci – podobnie zresztą ma się sprawa z Paskiem (nie znaczy to jednak, że nie były one znane, bo mogły krążyć w odpisach rękopiśmiennych).

W krótszych utworach Potocki przedstawia życie codzienne szlachcica, związane choćby z byciem rajcą miejskim– rolę taką pełnił sam autor. W „Wojnie chocimskiej” ukazana zostaje wojna z Turkami z lat 20. XVII wieku (Potocki nie brał w niej udziału, urodził się kilka lat później) – utwór wypełnia tematyka patriotyczna i wezwania do służby ojczyźnie.

Jan Chryzostom Pasek nie był, w przeciwieństwie do Potockiego, poetą. Jego słynne dzieło to autobiograficzne „Pamiętniki”. Autor opisuje zarówno swoje żołnierskie przeżycia, jak i życie ziemianina, znanego sąsiadom z kłótliwości. Relacja owa nie jest pozbawiona drastycznych nieraz szczegółów – Pasek wspomina między innymi, jak w czasie wyprawy wojennej spał, używając w charakterze poduszki ciała martwego wroga.

Dzieła Potockiego i Paska oddają złożoność epoki. Obecne są w nich wątki patriotyczne, ale nie brak i wspomnień o mało idealistycznej pogoni za zyskiem, okradaniu trupów w czasie wojny, czy przekupstwie panującym wśród władz. Dzięki tej szczerości stają się one doskonałym wprowadzeniem w dzieje sarmackiej Polski.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy hospicja są potrzebne?

Śmierć choć nieuchronna nigdy nie jest łatwa. W jej obliczu każdy człowiek czuje się zagubiony przerażony. Niezależnie czy to jego dotyczy to co nieuchronne czy jego...

Pytanie retoryczne – co to jest...

DefinicjaPytanie retoryczne to pytanie które często pojawia się w literaturze czy też w różnego rodzaju mowach przemówieniach oraz wypowiedziach kierowanych...

Sensualizm – definicja charakterystyka...

Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

„Człowiek nie jest stworzony...

Santiago bohater powieści Ernesta Hemingwaya „Stary człowiek i morze” mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęsk”. To bardzo paradoksalna...

Max Ernst Dzień i noc – opis...

Olejny obraz Maxa Ernsta „Dzień i noc” pochodzi z 1941 roku. Namalowany został w Stanach Zjednoczonych gdzie artysta udał się uciekając przez trwającą w Europie...

Gdybyś mógł cokolwiek co zmieniłbyś...

Ktoś mądry powiedział że trzeba umieć zachować złoty środek. Na pytanie co zmieniłbyś we współczesnym świecie gdybyś miał wielką władzę lub potężną...

Marcel Duchamp Fontanna opis - interpretacja...

Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...