Jednym z motywów, które zdobył sporą popularność w okresie renesansu było theatrum mundi (świata-teatru). Pojawia się on również w utworach Jana Kochanowskiego – polski poeta był osobą mocno osadzoną we współczesnych sobie trendach kulturalnych, więc nic dziwnego, że sięgał po wątki obecne w literaturze innych krajów Europy. Topos theatrum mundi wykorzystany został w dwóch fraszkach Kochanowskiego, obu o tym samym tytule („O żywocie ludzkim”).
Fraszki to wszystko – mówi poeta na początku jednego z omawianych utworów. Nie odnosi się jednak do lubianego przez siebie gatunku literackiego, a do znaczenia słowa fraszka – ma na myśli coś błahego, nieistotnego. Wylicza, co jest nieistotne: zacność, uroda, moc, pieniądze sława. Wszystko to bowiem minie jako polna trawa.
Człowiek nieustannie zmaga się z poczuciem zagrożenia. Każdy moment może przynieść koniec majątku, a nawet życia. Zaczyna się rodzić myśl, że jesteśmy igraszką jakichś groźnych kosmicznych sił. Być może jest to sam Bóg, którego zamiarów nie jesteśmy w stanie przeniknąć. Albo też Bóg i szatan, którzy zakładają się o nasze losy, niczym w biblijnej „Księdze Hioba”. Kochanowski nie precyzuje o kogo chodzi, twierdzi tylko, iż na koniec siły te:
Naśmiawszy się nam i naszym porządkom
Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom [tzn. marionetkom].
W drugiej fraszce poeta zwraca się do Boga. Mówi, że jeśli Bóg jest podobny do ludzi, to musi śmiać się, obserwując co jego ziemskie dzieci wyczyniają na ziemi:
Więc temu rękaw urwą, a ten czapkę straci;
Drugi tej krotochwile i włosy przypłaci.
Na koniec niefortuna albo śmierć przypadnie
Na koniec podmiot liryczny prosi Boga, by mógł tak jak on obserwować z dystansu te ziemskie spory.
Kochanowski w obu fraszkach wykorzystuje topos świata-teatru, by ukazać marność ziemskich spraw. Nie czyni tego jednak, by poddać się rozpaczy. Chodzi raczej o pokazanie, iż światowe namiętności, często kończące się zbrodnią i przelewem krwi, są tak naprawdę bez sensu. Istotne jest dbanie o rzeczy wzniosłe i wieczne– własną duszę, być może także sztukę. Pożądana przez Kochanowskiego pozycja widza w teatrze świata pozwoliłaby łatwiej radzić sobie z widokiem szaleństw ludzkości.
„Dama z łasiczką” („Dama z gronostajem”) została namalowana przez Leonarda da Vinci techniką olejną z użyciem tempery na desce orzechowej o rozmiarach...
Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...
Czytając powieść „Opium w rosole” warto choć na moment zatrzymać się na samym tytule i zastanowić się nad jego symbolicznym znaczeniem. Opium to narkotyk...
Ponomarenko to jeden ze współwięźniów Gustawa bohatera „Innego świata” Herlinga-Grudzińskiego. Zanim mężczyzna trafił do łagru był kolejarzem....
Jedną z cech dramatu antycznego jest przekonanie że nad ludzkim losem ciąży fatum którego nie można cofnąć ani zmienić. Nie da się też mu zapobiec. O życiu...
Może się wydawać że literatura nie jest w stanie przyczynić się do budowania dobra ludzkości. Moim zdaniem nie jest to prawda. Według mnie literatura jest czymś co może...
Byłem zły na mojego tatę. Po raz kolejny mnie zawiódł. Obiecał że razem ze mną poskłada model samolotu który dostałem od niego na urodziny i znowu wykręcił...
Pewnego letniego popołudnia piesek Lampo wybrał się na samotną przechadzkę po parku. Było tu mnóstwo ludzi a słońce nadal niemiłosiernie paliło. Lampo postanowił...
Moim ulubionym filmem jest „Park Jurajski” Stevena Spielberga. Premiera filmu miała miejsce ponad dwadzieścia lat temu ale jestem przekonany że dzieło nie zestarzało...
