Unikalne i sprawdzone teksty

Topos theatrum mundi we fraszce Jana Kochanowskiego | wypracowanie

Jednym z motywów, które zdobył sporą popularność w okresie renesansu było theatrum mundi (świata-teatru). Pojawia się on również w utworach Jana Kochanowskiego – polski poeta był osobą mocno osadzoną we współczesnych sobie trendach kulturalnych, więc nic dziwnego, że sięgał po wątki obecne w literaturze innych krajów Europy. Topos theatrum mundi wykorzystany został w dwóch fraszkach Kochanowskiego, obu o tym samym tytule („O żywocie ludzkim”).

Fraszki to wszystko – mówi poeta na początku jednego z omawianych utworów. Nie odnosi się jednak do lubianego przez siebie gatunku literackiego, a do znaczenia słowa fraszka – ma na myśli coś błahego, nieistotnego. Wylicza, co jest nieistotne: zacność, uroda, moc, pieniądze sława. Wszystko to bowiem minie jako polna trawa.

Człowiek nieustannie zmaga się z poczuciem zagrożenia. Każdy moment może przynieść koniec majątku, a nawet życia. Zaczyna się rodzić myśl, że jesteśmy igraszką jakichś groźnych kosmicznych sił. Być może jest to sam Bóg, którego zamiarów nie jesteśmy w stanie przeniknąć. Albo też Bóg i szatan, którzy zakładają się o nasze losy, niczym w biblijnej „Księdze Hioba”. Kochanowski nie precyzuje o kogo chodzi, twierdzi tylko, iż na koniec siły te:

Naśmiawszy się nam i naszym porządkom
Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom [tzn. marionetkom].

W drugiej fraszce poeta zwraca się do Boga. Mówi, że jeśli Bóg jest podobny do ludzi, to musi śmiać się, obserwując co jego ziemskie dzieci wyczyniają na ziemi:

Więc temu rękaw urwą, a ten czapkę straci;
Drugi tej krotochwile i włosy przypłaci.
Na koniec niefortuna albo śmierć przypadnie

Na koniec podmiot liryczny prosi Boga, by mógł tak jak on obserwować z dystansu te ziemskie spory.

Kochanowski w obu fraszkach wykorzystuje topos świata-teatru, by ukazać marność ziemskich spraw. Nie czyni tego jednak, by poddać się rozpaczy. Chodzi raczej o pokazanie, iż światowe namiętności, często kończące się zbrodnią i przelewem krwi, są tak naprawdę bez sensu. Istotne jest dbanie o rzeczy wzniosłe i wieczne– własną duszę, być może także sztukę. Pożądana przez Kochanowskiego pozycja widza w teatrze świata pozwoliłaby łatwiej radzić sobie z widokiem szaleństw ludzkości.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

„Przedwiośnie” jako powieść...

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego wydane zostało w 1924 r. a więc sześć lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Powieść przedstawiająca losy Cezarego...

Sytuacja kobiet w sowieckich łagrach...

Gustaw Herling-Grudziński w „Innym świecie” przedstawia przerażający obraz życia w sowieckich łagrach w których ludzie podlegają fizycznej i moralnej...

Życie ludzkie szpilki niewarte...

Przemoc od wieków towarzyszyła ludzkości. W czasie wojen ludzie tracili życie tysiącami. Dwory królewskie plamiła krew rozlewana w skutek niezliczonych spisków....

Czym jest miłość w dzisiejszych...

Ludzie często narzekają że w dzisiejszych czasach wszystkie wartości ulegają rozkładowi. Prawdziwa przyjaźń jest coraz większą rzadkością. Skupieni na karierze nie...

„Hamlet” jako tragedia szekspirowska...

W swojej twórczości William Szekspir często odwoływał się do dorobku kultury klasycznej. Będąc jeszcze uczniem szkoły w Stratford przyszły dramaturg miał sposobność...

Renesansowy charakter „Pieśni”...

Jan Kochanowski uchodzi za najwybitniejszego poetę polskiego do czasu XIX stulecia. Żył on w Złotym Wieku (XVI wiek) naszej historii który był zbieżny z ogólnoeuropejską...

Hasła pozytywizmu w „Lalce”...

Pozytywizm jako nurt ideowy rozwijał się na ziemiach polskich po upadku powstania styczniowego - jego początek datowany jest więc na rok 1864. Kolebką tego nowego prądu...

Jaki obraz wsi i jej mieszkańców...

Pierwsze szczere zainteresowanie wsią i chłopami pojawiło się w XIX wieku w dobie romantyzmu. Romantyków inspirowały ludowe wierzenia niesamowite podania i legendy...

Zostań obrońcą praw człowieka....

Drodzy zebrani panie i panowie! Ludzkość ma na sumieniu niejeden grzech. W porównaniu z niektórymi stworzeniami żyjemy na tej planecie stosunkowo krótko...