Unikalne i sprawdzone teksty

„Zbrodnia i kara” jako powieść psychologiczna | wypracowanie

„Zbrodnię i karę” Fiodora Dostojewskiego można określić mianem powieści psychologicznej. Jej najistotniejsza płaszczyzna znaczeniowa obejmuje bowiem przeżycia wewnętrzne bohaterów, a zwłaszcza głównej postaci, Rodiona Raskolnikowa. Dzieło stanowi fascynujące studium psychiki zabójcy, jego motywacji oraz zachowania po dokonaniu zbrodni.

Raskolnikow w imię dobrych założeń postanawia zabić nieuczciwą lichwiarkę, Alonę Iwanownę, a następnie podzielić się jej majątkiem z potrzebującymi. Jego zbrodnia nie jest zwyczajnym czynem na tle rabunkowym, ale głęboko przemyślanym „eksperymentem”, który ma stanowić miernik wartości młodego studenta. Po zabójstwie Raskolnikow zachowuje się całkowicie irracjonalnie. Popada w rodzaj paranoi, wydaje mu się, że wszyscy go śledzą i podejrzewają. Dostojewski dokonuje w powieści swoistej wiwisekcji bohatera. Czytelnik ma okazję śledzić najbardziej intymne przeżycia i przemyślenia bohatera.

Dzięki obszernym partiom mowy pozornie zależnej pisarz pozwala odbiorcy niejako ujrzeć świat oczyma bohatera. Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary”, jako dzieła epoki wielkiego realizmu, jest mocno powiązany z sytuacją społeczną. Motywacja działania Raskolnikowa rodzi się bowiem w określonej, precyzyjnie zarysowanej sytuacji. Składają się na nią ogólna niesprawiedliwość społeczna (świadomość, że ubodzy są bezlitośnie wykorzystywani przez bogatych) oraz osobiste problemy finansowe studenta. Raskolnikow czuje się osobą działającą w imieniu całej społeczności, wszystkich słabych, którzy sami nie mogą lub nie potrafią się obronić.

Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary” zapowiada najważniejsze cechy dwudziestowiecznej prozy psychologicznej. Bieg narracji w dużej mierze wyznaczają tu przemyślenia bohaterów, ale także sny i mechanizmy działania pamięci (np. w historii Swidrygajłowa).

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Katastrofizm – definicja charakterystyka...

Katastrofizm należy do bardzo charakterystycznych prądów kulturalnych XX wieku a jego rozkwit przypada na dwudziestolecie międzywojenne. Jednak korzenie nurtu tkwią...

Archaizmy w „Bogurodzicy” –...

Obecne w najstarszej części „Bogurodzicy” archaizmy są niespotykane w innych polskich tekstach wieków średnich. Świadczy to o bardzo wczesnym powstaniu...

Dzieje Marcina Borowicza (w punktach)...

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum). 2. Poznawanie zasad panujących w szkole...

Horacjański ideał życia

W okresie starożytności rozwinęły się dwie popularne koncepcje filozoficzne: epikureizm i stoicyzm. Epikureizm wywodził się ze szkoły Epikura który wierzył że...

Motyw przyrody w literaturze i sztuce...

Motyw przyrody to jeden z najbardziej zróżnicowanych a zarazem pełniących odmienne funkcje motywów które wykorzystywane były przez różne epoki....

Konflikt pokoleń w „Tangu”

Jednym z najważniejszych motywów literackich obecnych w „Tangu” jest motyw konfliktu pokoleń. W swoim dramacie Sławomir Mrożek ukazuje to swoiste starcie...

Artur Grottger Pożegnanie powstańca...

„Pożegnanie powstańca” jest jedną z dwóch części dyptyku Artura Grottgera których tematyka wiąże się z powstaniem styczniowym. Płótno...

„Ferdydurke” jako powieść...

Powieść awangardowa to gatunek literacki który narodził się w XX stuleciu. Jego główną cechą było zerwanie z modelem powieści realistycznej a więc odejście...

Sąd Parysa - opis analiza i interpretacja...

„Sąd Parysa” to obraz którego Rubens stworzył kilka wersji. Ostatnia z wersji datowana jest na około 1639 roku. Opis „Sąd Parysa” to bezpośrednie...