„Zbrodnię i karę” Fiodora Dostojewskiego można określić mianem powieści psychologicznej. Jej najistotniejsza płaszczyzna znaczeniowa obejmuje bowiem przeżycia wewnętrzne bohaterów, a zwłaszcza głównej postaci, Rodiona Raskolnikowa. Dzieło stanowi fascynujące studium psychiki zabójcy, jego motywacji oraz zachowania po dokonaniu zbrodni.
Raskolnikow w imię dobrych założeń postanawia zabić nieuczciwą lichwiarkę, Alonę Iwanownę, a następnie podzielić się jej majątkiem z potrzebującymi. Jego zbrodnia nie jest zwyczajnym czynem na tle rabunkowym, ale głęboko przemyślanym „eksperymentem”, który ma stanowić miernik wartości młodego studenta. Po zabójstwie Raskolnikow zachowuje się całkowicie irracjonalnie. Popada w rodzaj paranoi, wydaje mu się, że wszyscy go śledzą i podejrzewają. Dostojewski dokonuje w powieści swoistej wiwisekcji bohatera. Czytelnik ma okazję śledzić najbardziej intymne przeżycia i przemyślenia bohatera.
Dzięki obszernym partiom mowy pozornie zależnej pisarz pozwala odbiorcy niejako ujrzeć świat oczyma bohatera. Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary”, jako dzieła epoki wielkiego realizmu, jest mocno powiązany z sytuacją społeczną. Motywacja działania Raskolnikowa rodzi się bowiem w określonej, precyzyjnie zarysowanej sytuacji. Składają się na nią ogólna niesprawiedliwość społeczna (świadomość, że ubodzy są bezlitośnie wykorzystywani przez bogatych) oraz osobiste problemy finansowe studenta. Raskolnikow czuje się osobą działającą w imieniu całej społeczności, wszystkich słabych, którzy sami nie mogą lub nie potrafią się obronić.
Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary” zapowiada najważniejsze cechy dwudziestowiecznej prozy psychologicznej. Bieg narracji w dużej mierze wyznaczają tu przemyślenia bohaterów, ale także sny i mechanizmy działania pamięci (np. w historii Swidrygajłowa).
Holocaust jest słowem wywodzącym się z języka greckiego i oznacza „ofiarę całopalną”. W XX wieku określenie to zostało przypisane procesowi eksterminacji...
Scena II drugiego aktu „Romea i Julii” przeszła do historii literatury światowej jako jeden z najdoskonalszych najlepiej skomponowanych i imponujących wspaniałym...
Pani Andrzejowa Korczyńska wdowa po powstańcu styczniowym decyduje się poważnie porozmawiać z synem Zygmuntem na prośbę swojej synowej która zauważa zbytnie zainteresowanie...
„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...
Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” napisana została w okresie pozytywizmu. Jednak widać w niej również zapowiedź estetyki młodopolskiej....
Od stuleci toczy się spór na temat znaczenia poezji. Część dyskutantów uważa że ma ona olbrzymi wpływ na rzeczywistość. W końcu to poeci rozbudzali pragnienie...
Honor był jedną z najważniejszych wartości dla średniowiecznego rycerza. By zachować dobre imię i cieszyć się szacunkiem wśród równych sobie dworzan książąt...
Stefan Żeromski opierając się na własnych wspomnieniach i obserwacjach napisał powieść „Syzyfowe prace”. To dzieło bez wątpienia wielowątkowe – przedstawia...
Mityczny stwórca człowieka Prometeusz to postać która łączy w sobie pewne sprzeczności. Z jednej strony jest on altruistą który gotów jest poświęcić...