„Zbrodnię i karę” Fiodora Dostojewskiego można określić mianem powieści psychologicznej. Jej najistotniejsza płaszczyzna znaczeniowa obejmuje bowiem przeżycia wewnętrzne bohaterów, a zwłaszcza głównej postaci, Rodiona Raskolnikowa. Dzieło stanowi fascynujące studium psychiki zabójcy, jego motywacji oraz zachowania po dokonaniu zbrodni.
Raskolnikow w imię dobrych założeń postanawia zabić nieuczciwą lichwiarkę, Alonę Iwanownę, a następnie podzielić się jej majątkiem z potrzebującymi. Jego zbrodnia nie jest zwyczajnym czynem na tle rabunkowym, ale głęboko przemyślanym „eksperymentem”, który ma stanowić miernik wartości młodego studenta. Po zabójstwie Raskolnikow zachowuje się całkowicie irracjonalnie. Popada w rodzaj paranoi, wydaje mu się, że wszyscy go śledzą i podejrzewają. Dostojewski dokonuje w powieści swoistej wiwisekcji bohatera. Czytelnik ma okazję śledzić najbardziej intymne przeżycia i przemyślenia bohatera.
Dzięki obszernym partiom mowy pozornie zależnej pisarz pozwala odbiorcy niejako ujrzeć świat oczyma bohatera. Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary”, jako dzieła epoki wielkiego realizmu, jest mocno powiązany z sytuacją społeczną. Motywacja działania Raskolnikowa rodzi się bowiem w określonej, precyzyjnie zarysowanej sytuacji. Składają się na nią ogólna niesprawiedliwość społeczna (świadomość, że ubodzy są bezlitośnie wykorzystywani przez bogatych) oraz osobiste problemy finansowe studenta. Raskolnikow czuje się osobą działającą w imieniu całej społeczności, wszystkich słabych, którzy sami nie mogą lub nie potrafią się obronić.
Jednocześnie psychologizm „Zbrodni i kary” zapowiada najważniejsze cechy dwudziestowiecznej prozy psychologicznej. Bieg narracji w dużej mierze wyznaczają tu przemyślenia bohaterów, ale także sny i mechanizmy działania pamięci (np. w historii Swidrygajłowa).
Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...
Józio - główny bohater i narrator „Ferdydurke” - obudził się o dziwnej porze. Początkowo miał wrażenie że musi pędzić na dworzec. Dopiero po...
Ekspresjonizm należał do popularnych kierunków w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Przykładał on dużą wagę do wyrażania uczuć „mocnego”...
W naszych wyobrażeniach rycerze często funkcjonują jako wielcy niezwykle silni mężczyźni którzy w lśniących zbrojach mkną na cudnych rumakach. Zazwyczaj pojawiają...
W „Księdze rodzaju” Bóg zalecił ludziom by czynili sobie ziemią poddaną. Dzisiaj możemy się zastanowić czy człowiek podołał odpowiednio temu zadaniu....
DefinicjaEpitet to środek stylistyczny którego głównym zadaniem jest określanie opisywanie słowa z którym w parze występuje. Może ono być zarówno...
Definicja i wyznaczniki Powieść epistolarna to odmiana powieści która jest niezwykła przede wszystkim przez swoją budowę. Jak sama nazwa wskazuje jest to powieść...
Pytanie czy kara zawsze musi być następstwem winy to pytanie które można rozważać na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na fakt różnego...
Kwestia zbrodni i kary należy do najważniejszych i najczęstszych tematów literatury światowej. Dylematy i problemy z nią związane opisywał między innymi Fiodor...