„Płyty Carusa” to cykl wierszy-miniatur autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Autorka odnosi się w nich do postaci włoskiego tenora, Enrico Caruso. Ów mistrz sceny zmarł w 1921 roku, zdążywszy jednak nagrać swój wokal na płytę winylową – pamiętajmy, że był to wówczas stosunkowo nowy wynalazek.
Słuchanie płyt zmarłego tenora służy poetce jako punkt wyjścia do rozważań na temat sztuki i śmierci. Dziś przywykliśmy do obcowania z nagraniami dawno zmarłych artystów. Jednak w czasach Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ludzie słuchali muzyki głównie na żywo. Słuchanie płyty, w dodatku płyty nagranej przez nieżyjącego artystę, sprawiać musiało wówczas dziwne wrażenie.
Kołuje żałobny dysk
w trumiennem pudle odkrytem.
Caruso śpiewem wytryska,
a śmierć wtóruje mu zgrzytem...
-pisze Pawlikowska-Jasnorzewska.
Motyw „non omnis moriar” („nie wszystek umrę”) był od stuleci popularny w sztuce. Zarówno Horacy, jak i Jan Kochanowski deklarowali, że ich sztuka przetrwa śmierć, że będą dalej żyli w swoich utworach, przez kolejne stulecia. Postęp techniczny, wydawałoby się, nadaje tej myśli dodatkowego sensu. Kochanowski mógł liczyć na przetrwane swoich wierszy i swoich portretów – Cauruso utrwalony został ze swoim głosem, swoją intonacją. Taki artysta wydaje się nam dużo bliższy. A jednak, paradoksalnie, te obserwacje służą Pawlikowskiej do podkreślenia błędu stojącego za owym rozumowaniem.
lecz mnie nie zbawi muzyka,
i jestem mniej niż mucha, co żyje i bzyka
Poetka podkreśla, że największy artyzm nie uratuje nas przed nicością. Buńczuczne deklaracje autorów, twierdzących, że sztuką pokonają śmierć, są co najwyżej śmieszne. Możemy zapisywać swoje myśli, nagrywać swój głos, robić sobie zdjęcia – ale pamięć o nas, jakby nie była mocna, nie będzie naszym prawdziwym życiem. Martwy artysta nie ma w sobie więcej życia niż martwa mucha.
Cykl Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oferuje nam melancholijne refleksje na temat przemijania. Autorka nie łudzi się, że sztuka pozwoli żyć po śmierci – prawda ta może być bolesna, ale pozwala dostrzec świat takim, jakim naprawdę jest.
Forma utworku (kilka informacji):
– układ rymów abab i abba
– wykrzyknienie
– makaronizmy (mamma mia)
Psalm 8 ma budowę klamrową: rozpoczyna się i kończy apostrofą do Boga: „O Panie nasz Boże”. Podmiot liryczny w tym utworze chwali wielkość Stwórcy....
Streszczenie Batoniki Always miękkie jak deszczówka Rozdział I – Mieć zwariowaną mamę Dokładnie nie wiadomo kiedy zaczęło się pofyrtanie mamy narratorki....
Streszczenie Nowela rozpoczyna się opisem mężczyzny który przechadzał się każdego dnia wzdłuż ulicy Miodowej. Pan Tomasz już dojrzały mecenas poszukiwał żony....
Geneza „Ziemia obiecana” Władysława Reymonta została wydana w 1899 roku. Jej napisanie poprzedziły kilkumiesięczny pobyt autora w rozwijającej się wówczas...
Streszczenie Pewnego dnia w miasteczku nie wiadomo skąd zjawił się wielkolud który zajął całe boisko przeznaczone do zabaw. Dzieci nie miały się gdzie bawić dlatego...
Geneza „Kubuś Fatalista i jego Pan” Diderota ukazał się w całości w 1796 roku już po śmierci autora jednak wcześniej czytelnicy francuscy i niemieccy poznali...
Streszczenie Filistyni i Izraelici szykowali się do wojny. Z obozu filistyńskiego wystąpił wtedy Goliat. Miał hełm z brązu łuskowy pancerz nagolenice z brązu i zakrzywiony...
Interpretacja Mit o Apollo to opowieść o najpiękniejszym i niezwykle utalentowanym bogu. Jest to opowieść o niezwykłym talencie który powinien być doceniony. Jest...
Geneza Powieść „Pan Samochodzik i templariusze” Zbigniewa Nienackiego ukazała się w 1966 r. Jest to powieść sensacyjno – przygodowa przeznaczona głównie...
