Sonet Leopolda Staffa „Czytelnicy” każe nam zastanowić się nad potęgą literatury i jej rolą w rozwoju człowieka. Jego bohaterami jest dwójka młodych ludzi – chłopak i dziewczyna. Nie znają się oni ze sobą, łączy ich natomiast jedno. Oboje czytają tę samą książkę – chociaż nie pada jej tytuł, po imionach bohaterów można się bez problemu domyślić, że chodzi o dramat Williama Szekspira „Romeo i Julia”.
Młodzi ludzie oddają się lekturze w tym samym czasie, chociaż są oddaleni od siebie o setki mil. On siedzi z książką nad „wodą” (nie wiemy, czy chodzi o rzekę, jezioro, czy morze), ona zaś spaceruje alejkami parku, oczywiście również z tomem w dłoni.
Zarówno chłopak i dziewczyna bardzo przeżywają lekturę. Można sądzić, że utożsamiają się z bohaterami dramatu – młodzieniec całuje kartki z imieniem Julii, jakby to on był jej nieszczęśliwym ukochanym. Dziewczyna zaś Tę samą księgę do swej piersi tuli,/Szepcąc z słodyczą oddania: „Romeo!"
W podsumowaniu Staff wyjaśnia, że owi wchodzący w życie ludzie pierwszy raz poczuli, czym jest kochanie, właśnie dzięki książce. To ona Otwarła duszom ich miłości wrota. Ci niewiedzący o sobie nawzajem chłopak i dziewczyna stają się w ten sposób współczesnymi Romeem i Julią – w końcu lektura wywołała w nich prawdziwe emocje, takie jak w duszach prawdziwych kochanków sprzed wieków.
W ten sposób poeta podkreśla potęgę literatury, który sprawia, iż poznajemy rzeczy nieznane nam do tej pory i obce. Dzięki książką stajemy się bardziej ludzcy – to one zapewniają nam pierwsze kontakty z wzniosłymi myślami i emocjami. To one sprawiają, że lepiej rozumiemy drugiego człowieka. Jeśli książka wzbudza w nas prawdziwe uczucia, to nie jest ona wyłącznie rozrywką, zdaje się podkreślać poeta.
Forma utworu (kilka informacji)
- sonet (12 wersów, 4+4+3+3)
- układ rymów (abba abba aab aab)