Unikalne i sprawdzone teksty

Pan Cogito o cnocie – interpretacja i analiza

Wiersz Zbigniewa Herberta „Pan Cogito o cnocie”, jak wskazuje sam tytuł, stanowi wypowiedź podmiotu lirycznego na temat roli cnoty w historii i w pojedynczej ludzkiej egzystencji. Diagnoza Pana Cogito jest w tym zakresie pesymistyczna – cnota nigdy nie cieszyła się popularnością u możnych tego świata, wręcz przeciwnie kojarzono ją z zacofaniem, umysłową ciemnotą i dewocją. Paradoks, który dostrzega poeta, polega jednak na tym, że cnota jest przymiotem najmężniejszych.

Główny pomysł wiersza polega na zabiegu personifikacji cnoty. Jest ona mianowicie przedstawiana jako niezbyt urodziwa kobieta, która nie podoba się żadnemu „prawdziwemu mężczyźnie”. Oto widzimy „starą pannę” w niemodnym stroju, z portretem Sokratesa i krzyżykiem. Atrybuty cnoty wyraźnie wskazują na obszary, w których poeta dostrzega jej źródła. Są to zatem filozofia, religia i tradycja („stare słowa”). Fakt, że dobro nie przypomina szałowej Liz Taylor ani Bogini Zwycięstwa podkreśla z kolei skromność cnoty, która niczym miłość w Hymnie do miłości świętego Pawła – jest „cicha” i „nie szuka poklasku”.

Istotne dla zrozumienia istoty cnoty są również wymienione w wierszu jej zachowania. Otóż – „sznuruje [ona] usta” i „powtarza wielkie Nie” – czyli potrafi stanowczo przeciwstawić się złu. Nigdy nie jest bierna, ale oznacza aktywną obronę najważniejszych wartości.

Warto zwrócić uwagę, że w wierszu mamy również do czynienia z grą ze stereotypem męskości, w którym zawierają się takie pojęcia, jak siła, władza i przemoc. Stąd do prawdziwych mężczyzn zaliczani są „generałowie”, „atleci władzy” i „despoci”. Wypowiedzi podmiotu na temat cnoty i prawdziwych mężczyzn nie należy jednak traktować dosłownie. Wręcz przeciwnie – główną kategorią estetyczną organizującą tekst jest ironia. Sprawia ona, że pozorne relacje ulegają odwróceniu: wady cnoty okazują się w gruncie rzeczy jej zaletami, a „prawdziwi mężczyźni” – słabeuszami, którzy nie potrafią bronić tego, co jest skarbem humanistycznej kultury. Dają się oni uwieść życiu, które jest „rumiane jak rzeźnia o poranku”. Prawdziwe męstwo, powiada zatem Herbert, to postawa umiłowania cnoty i umiejętność jej obrony.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pieśń nad Pieśniami – streszczenie...

Streszczenie „Pieśń nad pieśniami” to dialog pomiędzy Oblubieńcem i Oblubienicą. W pierwszej pieśni wzajemnie zachwycają się oni urodą swego partnera. Ona...

Ferdydurke – streszczenie plan...

Streszczenie Rozdział I - Porwanie Narrator obudził się o dziwnej porze - ni to nocą ni to o świcie. Zbudzony chciał pędzić na dworzec taksówką lecz po chwili...

Doktór Piotr – streszczenie plan...

„Doktór Piotr” jest dłuższą nowelą Stefana Żeromskiego. Akcja rozgrywa się w zaborze rosyjskim pod koniec XIX wieku. Streszczenie Na początku poznajemy...

Karuzela z Madonnami – interpretacja...

„Karuzela z Madonnami” to bodaj najbardziej znany wiersz Mirona Białoszewskiego – do czego z pewnością przyczyniła się znakomita interpretacja muzyczna...

Na czym polega tragizm Edypa i Makbeta?...

Edyp - syn Lajosa i Jokasty - oraz Makbet - szlachetny tan Glamis - pojawiają się na kartach dwóch tragedii których powstanie dzieli około 2000 lat. Losy tych...

ABC – streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Joanna była młodą dziewczyną po której na pierwszy rzut oka widać było strapienie. Kobieta wyglądała biednie i żyła też w nędzy. Nie potrafiła...

Proszę państwa do gazu – streszczenie...

Jest upalne lato. Wszyscy więźniowie obozu chodzą nago ponieważ odbywa się odwszawianie ubrań. Od jakiegoś czasu nie przyjeżdżają nowe transporty dlatego część Kanady...

Zielono mi w głowie – interpretacja...

Już sam tytuł wiersza Kazimierza Wierzyńskiego przywodzi nastrój beztroski i radości życia. „Zielono mam w głowie” – tak może mówić człowiek...

U wrót doliny – interpretacja...

„U wrót doliny” to wiersz Zbigniewa Herberta który dotyka problematyki eschatologicznej. Tekst przedstawia poetycką wizję sądu ostatecznego. Wskazuje...