Unikalne i sprawdzone teksty

Smutno mi, Boże – interpretacja i analiza

Wiersz Antoniego Słonimskiego „Smutno mi, Boże” pochodzi z lat dwudziestych XX wieku. Tytuł i treść nawiązują do „Hymnu” Juliusza Słowackiego (znanego też jako „Smutno mi, Boże”).

Dzieło Słowackiego jest opisem rozpaczy emigranta, który tęskni za utraconą ojczyzną. Wprawdzie „nie znał prawie rodzinnego domu”, jednak nawet ta cząstka kraju, jaką pamięta, zadaje mu ból nie do zniesienia. Każdy szczegół, taki jak przylot bocianów, sprawia, że serce krwawi za tym ledwo znanym, pozostawionym na wieki miejscem. Nawet uroki świata nie są w stanie ugasić tęsknoty człowieka pozbawionego ojczyzny.

Smutno mi, Boże! Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą;
Emigrant, Ojczyzna, Tęsknota
Przede mną gasisz w lazurowej wodzie
Gwiazdę ognistą…
Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze,
Smutno mi, Boże!

Utwór Słonimskiego również posiada refren w postaci westchnienia „Smutno mi, Boże”. Jedna czytelnik dość szybko orientuje się, że melancholia poety nie jest spowodowana tęsknotą za Polską, a tym, że wraca on do ojczyzny. Smutek jest wynikiem między innymi tego, że w obcych stronach świat wydaje się piękniejszy (np. na poziomie przyrody) – Słowacki uważał, że nawet ta wspaniałość nie rekompensuje tęsknoty. Słonimski trzeźwo zauważa, że piękno pozostaje pięknem nawet poza Polską – a piękno zawsze szmutno porzucać.

Największa melancholia poety bierze się jednak ze świadomości tego, że nie jest w swej ojczyźnie mile widziany. Stwierdza: tam w kraju ktoś, kto tylko lubi,/ że dla najlepszych ledwo jestem obojętny. Zamiast pochwał z powodu swej twórczości Słonimski (bo to przecież on jest podmiotem lirycznym) doczekał się tylko antysemickich uwag. Za granicą nikt nie wytykał jego żydowskiego pochodzenia, nie kpił z niego, ani nie atakował z tego powodu.

że nikt mnie tutaj szyderczo nie pytał
O krew moją i dziadów, którymi się szczycę

Polacy nie mieli tyle wielkości ducha – autor nieraz padał ofiarą antysemickich szyderstw. Trudno, by znosił to, bez mrugnięcia okiem. Zwłaszcza że jemu, poecie tworzącemu w polskim języku, odmawiano wręcz miana Polaka!

Utwór Słonimskiego to litania wyrzutów pod adresem Polski i Polaków. Ale nie tylko. Wiersz nie jest wyrazem niechęci wobec kraju, jego odrzucenia. Ostatnie linijki zmieniają bowiem całkowicie jego przesłanie utworu:

I że mnie pali ten ogień namiętny,
że nam żarliwą miłość, co mnie gubi
Do ziemi, której serce zapomnieć nie może -
Smutno mi, Boże!

Widać więc, że mimo goryczy, jaką czuje, poeta jest zakochany w Polsce. Być może jest to miłość wspanialsza niż ta, którą czuł Słowacki. Słonimski bowiem nie został dobrze przyjęty przez Polskę – a mimo to nie przestaje jej kochać całym sercem.

Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów ababacc
– apostrofa (do Boga)
– wykrzyknienie (Smutno mi, Boże)

Rozwiń więcej

Losowe tematy

To lubię – interpretacja i analiza...

Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...

Jana Kochanowskiego spór z filozofią...

Jan Kochanowski jak przystało na renesansowego humanistę zatopiony był w kulturze starożytnej. Oddziaływała na niego między innymi filozofia stoicka. Stoicy zalecali odnajdywanie...

Zbytki polskie Wacław Potocki –...

Wacław Potocki łączył działalność artystyczną z udaną karierą polityczną. Na niwie państwowej osiągnął m.in. godności sędziego grodzkiego bieckiego oraz podczaszego...

Hymn do miłości ojczyzny - interpretacja...

„Hymn do miłości ojczyzny” Ignacy Krasicki zaprezentował w 1774 roku. Był to jego dość późny (autor miał już 40 lat) debiut literacki. Utwór...

Listy do Delfiny Potockiej – opracowanie...

Delfinę Potocką i Zygmunta Krasińskiego połączyło prawdziwe uczucie. Para poznała się w Neapolu w 1838 r. Szybko narodziła się między nimi szczególna więź...

Arkadyjski obraz wsi

Wielu autorów polskiego renesansu przedstawiało wieś jako swego rodzaju ziemski raj. Życie na wsi miało być dalekie od złudnego blichtru i zepsucia wielkiego świata...

Oda do młodości – opracowanie...

Opracowanie „Oda do młodości” to powstały w 1820 roku utwór który bywa nazywany manifestem romantycznym. Powstała na przełomie epok oda pokazuje...

Balladyna – streszczenie plan...

Streszczenie „Balladyna” Słowackiego poprzedzona została listem dedykacyjnym który autor zaadresował do Zygmunta Krasińskiego. Nadawca przytacza zasłyszaną...

Nowa Heloiza - streszczenie plan...

„Julia czyli Nowa Heloiza” Jana Jakuba Rousseau należała do najpopularniejszych dzieł XVIII wieku. Książka ukazała się w 1761 roku i w ciągu czterdziestu...