Wiersz Antoniego Słonimskiego „Smutno mi, Boże” pochodzi z lat dwudziestych XX wieku. Tytuł i treść nawiązują do „Hymnu” Juliusza Słowackiego (znanego też jako „Smutno mi, Boże”).
Dzieło Słowackiego jest opisem rozpaczy emigranta, który tęskni za utraconą ojczyzną. Wprawdzie „nie znał prawie rodzinnego domu”, jednak nawet ta cząstka kraju, jaką pamięta, zadaje mu ból nie do zniesienia. Każdy szczegół, taki jak przylot bocianów, sprawia, że serce krwawi za tym ledwo znanym, pozostawionym na wieki miejscem. Nawet uroki świata nie są w stanie ugasić tęsknoty człowieka pozbawionego ojczyzny.
Smutno mi, Boże! Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą;
Emigrant, Ojczyzna, Tęsknota
Przede mną gasisz w lazurowej wodzie
Gwiazdę ognistą…
Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze,
Smutno mi, Boże!
Utwór Słonimskiego również posiada refren w postaci westchnienia „Smutno mi, Boże”. Jedna czytelnik dość szybko orientuje się, że melancholia poety nie jest spowodowana tęsknotą za Polską, a tym, że wraca on do ojczyzny. Smutek jest wynikiem między innymi tego, że w obcych stronach świat wydaje się piękniejszy (np. na poziomie przyrody) – Słowacki uważał, że nawet ta wspaniałość nie rekompensuje tęsknoty. Słonimski trzeźwo zauważa, że piękno pozostaje pięknem nawet poza Polską – a piękno zawsze szmutno porzucać.
Największa melancholia poety bierze się jednak ze świadomości tego, że nie jest w swej ojczyźnie mile widziany. Stwierdza: tam w kraju ktoś, kto tylko lubi,/ że dla najlepszych ledwo jestem obojętny. Zamiast pochwał z powodu swej twórczości Słonimski (bo to przecież on jest podmiotem lirycznym) doczekał się tylko antysemickich uwag. Za granicą nikt nie wytykał jego żydowskiego pochodzenia, nie kpił z niego, ani nie atakował z tego powodu.
że nikt mnie tutaj szyderczo nie pytał
O krew moją i dziadów, którymi się szczycę
Polacy nie mieli tyle wielkości ducha – autor nieraz padał ofiarą antysemickich szyderstw. Trudno, by znosił to, bez mrugnięcia okiem. Zwłaszcza że jemu, poecie tworzącemu w polskim języku, odmawiano wręcz miana Polaka!
Utwór Słonimskiego to litania wyrzutów pod adresem Polski i Polaków. Ale nie tylko. Wiersz nie jest wyrazem niechęci wobec kraju, jego odrzucenia. Ostatnie linijki zmieniają bowiem całkowicie jego przesłanie utworu:
I że mnie pali ten ogień namiętny,
że nam żarliwą miłość, co mnie gubi
Do ziemi, której serce zapomnieć nie może -
Smutno mi, Boże!
Widać więc, że mimo goryczy, jaką czuje, poeta jest zakochany w Polsce. Być może jest to miłość wspanialsza niż ta, którą czuł Słowacki. Słonimski bowiem nie został dobrze przyjęty przez Polskę – a mimo to nie przestaje jej kochać całym sercem.
Forma utworu (kilka informacji):
– układ rymów ababacc
– apostrofa (do Boga)
– wykrzyknienie (Smutno mi, Boże)
„Kruk i lis” Krasickiego porusza temat pojawiający się również w innych bajkach (np. w „Szczur i kot”). Mianowicie utwór dotyczy zapatrzenia...
Geneza Pierwsza powieść Astrid Lindgren której bohaterką była Pippi Pończoszanka ukazała się w roku 1945. Sam pomysł tej postaci narodził się jednak kilka lat...
Fraszka „Raki” to pozornie hymn na część kobiet. Poeta zaleca służyć im wiernie ponieważ bogate są we wszelkie cnoty – są szczere nie zwracają uwagi...
Streszczenie Niedziela 30 stycznia 1983 r. W piękny zimowy mroźny dzień Maciek Ogorzałka właśnie spaceruje po mieście. W pewnej chwili zauważa że ktoś go śledzi. Jest...
„Poczwarka” to powieść Doroty Terakowskiej. Opowiada o rodzinie w której przychodzi na świat dziecko z zespołem Downa. Rodzince Adam i Ewa początkowo...
„Kochankowie z ulicy Kamiennej” to wiersz Agnieszki Osieckiej wykonywany jako piosenka przez Sławę Przybylską. To utwór tyleż interesujący i wzruszający...
Rok 1942 Arbeit… Arbeit… Arbeit… W jednym baraku kobiecym w Birkenau spało ponad 1000 kobiet. Baraki były drewniane często pozbawione podłóg i...
Streszczeniep> Miziołek czyli narrator powieści to chłopiec który opisuje swoje codzienne życie. Każdego dnia dzieje się w nim coś ciekawego. A to drobny żart...
„Ballady i romanse” Władysława Broniewskiego to wiersz przedstawiający śmierć nastoletniej Żydówki Ryfki rozstrzelanej przez bezdusznych SS-manów....