whey steroid
Unikalne i sprawdzone teksty

Koncepcja człowieka i ludzkiego losu w „Lalce” | wypracowanie

„Lalka” Bolesława Prusa powszechnie uważana jest za najwybitniejsze dzieło polskiego realizmu. Wielowątkowa fabuła, złożony świat przedstawiony, ukazanie społeczeństwa polskiego na tle przemian gospodarczych, politycznych i ideowych – wszystko to sprawia, że powieść otwiera się na wiele rodzajów interpretacji. Co ważne, utwór porusza także problematykę związaną z życiem jednostki, jej miejscem w świecie i dokonywanymi przez nią wyborami. Czy człowiek rzeczywiście kształtuje swą przyszłość samodzielnie?

Życie Stanisława Wokulskiego – głównego bohatera powieści – stanowi dla wielu mieszkańców ówczesnej Warszawy powód do zazdrości. Zamożny kupiec, którego sklep przynosił stałe zyski, mógł ze spokojem spoglądać w przyszłość, nie narażając się na zbędne ryzyko. Poznawszy Izabelę Łęcką, podjął jednak inną, zaskakującą dla wielu osób (m. in. radcy Węgrowicza, Rzeckiego) decyzję. Wyjechał on do Bułgarii, by w czasie wojny wschodniej prowadzić dostawy. Zgromadzoną wtedy fortunę planował przeznaczyć na starania o rękę panny Izabeli. Miłość stała się dlań drogowskazem.

Wiele działań Stanisława Wokulskiego wynikało z uczucia, jakie żywił do pięknej arystokratki. Chociaż snuł plany dotyczące przyszłości, najczęściej kierował się emocjami. Tak było, gdy główny bohater wyjechał do Paryża. Stało się to w wyniku impulsu, jaki wywołały w nim rozmowa Łęckiej ze Starskim oraz odmowa wspólnego wyjazdu na wystawę do stolicy Francji. Będąc w obcym mieście, Wokulski początkowo czuje się zagubiony, później odkrywa, że jest ono doskonale zorganizowane, a konstrukcją przypomina organizm wielkiej gąsienicy.

Wygląd Paryża staje się dla głównego bohatera przyczynkiem do rozważań nad ludzkim losem. Miasto było dziełem wielu pokoleń, krajem rządziły różne dynastie, które często traciły władzę w wyniku gwałtownych przewrotów. A jednak Paryż rozwijał się, przybierał uporządkowaną formę. Pozwalało to nabrać Wokulskiemu przekonania, że ludzkie życie (także w szerszej skali) nie jest wynikiem przypadku, wręcz przeciwnie – steruje nim jakaś tajemnicza siła.

Podobną koncepcję wyraża jedna ze scen zamykających powieść Prusa. Ignacy Rzecki, zgodnie ze swoim zwyczajem, udaje się do sklepu (będącego wtedy własnością Szlangbauma), by udekorować witryny. Nakręca wtedy rozmaite figurki i obserwując ich ruch, wypowiada te słowa: Marionetki!... Wszystko marionetki!... Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna, taka ślepa jak one... Refleksja Rzeckiego opiera się nie tylko na jego doświadczeniu życiowym, ale także obserwacji swoich przyjaciół (np. Wokulskiego, Katza). Wie, że człowiek rzadko ma pełną kontrolę nad swoim postępowaniem, ponieważ nie wie, co go spotka.

W „Lalce” wykorzystany został motyw teatru świata (Theatrum Mundi). Przedstawia on człowieka jako aktora wchodzącego na scenę, którą jest świat. Wstępując na deski, otrzymuje on scenariusz, wszystko jest więc zaplanowane, z góry ustalone. Kwestią nierozstrzygniętą pozostaje, kto tworzy scenariusz. Wokulski, snując swe rozważania, dostrzega w działaniach tej siły (postaci) dostrzega określony sens. Rzecki zdaje się natomiast uważać los za ślepy, działający w sposób przypadkowy.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Cnota – trwała wartość czy...

Rozważania na temat cnoty jej wartości i jej form należą do kwestii najczęściej poruszanych przez filozofów i artystów. Wydaje się to rzeczą dość oczywistą...

Mój wymarzony dom - opis

Mój wymarzony dom nie jest duży. To mała chatka która przypomina te jakie znaleźć można w górach. Wykonany jest z drewna a okna ozdobione są okiennicami....

Bolesław Chrobry jako ideał władcy...

Ponieważ „Kronika polska” Galla Anonima miała być raczej panegirykiem na cześć Bolesława Krzywoustego niż dziełem porządkującym dzieje polskich władców...

Opis przygody Odyseusza

Odyseusz to bohater „Odysei” której autorstwo przypisuje się Homerowi. Jest to opowieść o losach jednostki która zmaga się z przeciwnościami losu...

Trudna sztuka dorastania bohaterów...

Oświecenie przykładało szczególną wagę do mądrości i spokojnej „zimnej” obserwacji rzeczywistości. Romantyzm stanął niejako w kontrze do tych postulatów....

Postawa prometejska - znaczenie...

Postawa prometejska wzięła swoją nazwę od mitologicznego bohatera Prometeusza. Jest to postawa którą charakteryzuje poświęcenie jednostki dla dobra większej ilości...

Dlaczego dzieci chcą być dorosłe...

Wielu moich kolegów powtarza często że chcieliby już być dorośli. Sam często o tym marzę zwłaszcza kiedy rodzice zabraniają mi robić coś na co mam wielką ochotę...

Poeci o sobie i znaczeniu poezji....

Od stuleci toczy się spór na temat znaczenia poezji. Część dyskutantów uważa że ma ona olbrzymi wpływ na rzeczywistość. W końcu to poeci rozbudzali pragnienie...

Św. Aleksy jako ideał świętego-ascety...

W średniowiecznych hagiografiach popularne były dwa typy osobowościowe świętych. Pierwszy z nich reprezentował święty-bojownik czyli człowiek który walczył z...